علیرضا حجتی: تعلل دولت آمریکا در تصمیم‌گیری نسبت به آنچه برای احیای برجام لازم است ممکن است دستیابی به توافق در وین را به شکست بکشاند؛ سیگنال‌های کاخ سفید در این باره به نقطه‌ای رسیده که حتی باعث نگرانی غربی‌ها شده است. دیپلمات‌های اروپایی هشدار می‌دهند دولت بایدن می‌تواند دورنمای موفقیت در وین را تیره و تار کند. به گزارش «وطن‌امروز»، از آخرین مذاکرات احیای برجام در وین در دور هشتم آن بیش از 2 ماه می‌گذرد و طی این وقفه 70 روزه، دولت جو بایدن نه‌تنها هیچ اراده‌ای برای پذیرش تعهدات خود که لازمه حصول توافق نهایی است از خود نشان نداده است، بلکه در این بازه زمانی اقدام به وضع یا تمدید برخی تحریم‌ها درباره صنایع نظامی و فروش نفت ایران کرده است. دولت بایدن همچنین در دنباله‌روی آشکار از دونالد ترامپ، به ایجاد برخی مزاحمت‌ها برای شهروندان ایرانی در ورود و خروج به این کشور مبادرت کرده است. افزون بر این موارد، نزدیک بودن موعد انتخابات کنگره آمریکا و جو سنگین داخلی که جمهوری‌خواهان و حتی برخی دموکرات‌ها در مخالفت با برجام به راه انداخته‌اند هم مزید بر علت شده تا بایدن و تیمش درباره برجام محافظه‌کارانه‌تر رفتار کنند. در همین حال، وبگاه آمریکایی «دیپلمات» گزارش کرد مقام‌های فعلی و سابق اروپا ابراز نگرانی کرده‌اند دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به دلیل یک موضوع کاملاً نمادین، اجازه دهد احیای برجام با شکست مواجه شود. «لورا روزن» خبرنگار آمریکایی این وبگاه گزارش کرد، یک دیپلمات اروپایی که در مذاکرات وین برای احیای برجام مشارکت دارد، در حالی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «هر روز که بدون دستیابی به توافق می‌گذرد، خطر از دست دادن همه چیز به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد». این دیپلمات اروپایی با اشاره به ایالات متحده و ایران گفت: «تا جایی که من می‌بینم، دو طرف در مسیرهای متفاوتی گام برمی‌دارند و فاصله کم نمی‌شود». 

این وبگاه آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت، از طرف دیگر، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه روز ۱۷ مه ‌(۲۷ اردیبهشت) در جریان یک کنفرانس خبری درباره روند مذاکرات وین درباره احیای برجام گفت: «پیش‌نویس توافق برای ازسرگیری پایبندی به برجام بیش از ۲ ماه است آماده شده است. به همین دلیل مذاکره‌کنندگان ۳ کشور اروپایی وین را ترک کردند. آنها متقاعد شدند که این توافق ظرف مدت بسیار کوتاهی قابل نهایی شدن است». دیپلمات فرانسوی در ادامه افزود: «با این حال، این به دلیل موضوعی بین ایالات متحده و ایران که به برجام مرتبط نیست، متوقف شده است. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم یک رویکرد مسؤولانه در پیش بگیرند و خیلی فوری تصمیمات لازم برای نهایی کردن این توافق را اتخاذ کنند. این یک اشتباه جدی و خطرناک است که فکر کنیم می‌توانیم به طور نامحدود این موضوع را روی میز نگه داریم». 

طبق این گزارش، آنطور که منابع می‌گویند، یکی از پیشنهاداتی که مورا در سفر اخیر خود به تهران برای غلبه بر بن‌بست فعلی مطرح کرده این بوده که پس از احیای برجام، درباره خارج کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمان‌های تروریستی مذاکراتی برگزار شود. بر اساس این گزارش، یکی از کارشناسانی که با طرف‌های مختلف در مذاکرات وین رایزنی می‌کند، روز جمعه 20 مه- 30 اردیبهشت‌ماه- گفت که پس از سفر مورا به ایران، سیگنال‌های مثبتی از سوی ایران دریافت کرده است و ادامه داد طرف ایرانی احتمالا تمایل داشته باشد پیشنهاد بررسی موضوع خارج کردن سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی را پس از احیای برجام مورد بررسی قرار دهد. 

با این حال این دیپلمات اروپایی در پاسخ به سوالی درباره سیگنال‌های مثبت از سوی ایران گفت: «می‌توانید از این چشم‌انداز نگاه کنید اما لزوما دلیلی برای خوشبینی بیش از حد نمی‌شود». طبق این گزارش، یکی دیگر از کارشناسانی که در جریان رایزنی‌های مورا در ایران قرار گرفته است، درباره برآیند این مذاکرات در ایران می‌گوید که پیشرفت چندانی نداشته است. 

همچنین بر اساس این گزارش،‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احتمالاً اوایل این هفته و قبل از نشست ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) شورای حکام، گزارش فصلی درباره برنامه هسته‌ای ایران منتشر کند. از طرف دیگر، «راب مالی» نماینده آمریکا در امور ایران نیز قرار است روز چهارشنبه هفته جاری (چهارم خردادماه) در کمیته روابط خارجی سنا درباره مذاکرات برجام گزارش دهد. «کلسی داونپورت» مدیر سیاست عدم اشاعه در انجمن کنترل تسلیحات با اشاره به این موارد به وبگاه دیپلمات گفت که سریع‌ترین و مؤثرترین راه برای بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به جایگاه قبلی، بازگشت متقابل ایران و آمریکا به پایبندی کامل به تعهدات برجامی قبل از آنکه دیر شود، است. وی در این باره گفت: «بهترین گزینه ممکن، بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به عقب و راه‌اندازی هر چه سریع‌تر نظارت سرزده (از تأسیسات هسته‌ای ایران) است و تنها راه انجام این کار، احیای توافق هسته‌ای ایران است. عدم اقدام دولت بایدن این پنجره حیاتی برای عقب راندن برنامه هسته‌ای ایران را به‌خطر می‌اندازد». بر اساس گزارش وبگاه دیپلمات، مقام‌های فعلی و سابق اروپایی نگرانی زیادی دارند که دولت بایدن به خاطر مساله خارج کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمان‌های تروریستی، اجازه شکست مذاکرات برجامی در وین را بدهد. دولت بایدن در ادامه رفتارهای تحریک‌آمیز و خصمانه خود، تاکید کرد تصمیم درباره آزادسازی منابع مالی ایران در کره‌جنوبی باید تابع تحریم‌ها باشد. مشاور امنیت ملی کاخ سفید در پاسخ به سوالی درباره آزادسازی ۷ میلیارد دلار دارایی‌‌های ایران در کره‌جنوبی بر ضرورت اجرای تحریم‌ها علیه ایران تأکید کرد. 

«جیک سالیوان» درباره این پرسش که آیا مساله آزادسازی دارایی‌های مسدودشده ایران در کره‌جنوبی جزو موضوعاتی است که در سفر «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا به کره‌جنوبی مطرح خواهد شد یا خیر، در پاسخ گفت: «همان‌طور که می‌دانید ما در سطوح فنی و کارشناسی به طور منظم با کره‌ای‌ها درباره این موضوعات رایزنی می‌کنیم. نمی‌دانم آیا این موضوع در دستور کار گفت‌وگو میان روسای جمهور ۲ کشور قرار دارد یا خیر». 

او سپس در پاسخ به این سوال که موضع آمریکا درباره آزادسازی دارایی‌های ایران چیست، تصریح کرد: «دیدگاه ما این است که تحریم‌ها باید اجرا شوند و تا وقتی که ایران به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد، ما باید با شریکان و متحدان‌مان همکاری کنیم تا اطمینان حاصل کنیم فشار اقتصادی علیه ایران به شکلی حفظ می‌شود که سرانجام آنها را به توافق بر سر توافق منصفانه و معقولی که الان در وین روی میز قرار دارد مجاب می‌کند». دارایی ایران در ۲ بانک کره‌جنوبی مجموعا به ارزش ۷ میلیارد دلار از ماه سپتامبر سال ۲۰۱۹ به بهانه تحریم‌های آمریکا بر واردات نفت ایران توسط سئول بلوکه شده است. 

برای کارشناسان این اقدامات و مواضع از سوی واشنگتن به معنای عدم آمادگی ایالات متحده برای بازگشت به تعهدات خود است و دقیقا بروز این نشانه‌هاست که باعث هشدار دیپلمات‌های سابق و کنونی شده و آنها را به خط کرده تا از عزیمت دولت بایدن به نقطه به شکست کشاندن برجام جلوگیری کنند.