گروه بین‌الملل: رئیس‌جمهوری آمریکا که اخیرا با اظهاراتش مبنی بر آمادگی برای اعزام نیرو برای دفاع از تایوان، خشم چین را برانگیخته، دیروز (سه‌شنبه) گفت که سیاست «ابهام استراتژیک» واشنگتن در قبال تایوان تغییر نکرده است. به گزارش رویترز، مساله تایوان بر سر نشست کوآد که با حضور آمریکا، استرالیا، ژاپن و هند در توکیو برگزار شد، سایه افکنده بود. این ۴ کشور تاکید کردند نسبت به تضمین آزادی و تعامل منطقه هند- اقیانوسیه در مواجهه با افزایش قاطعیت چین مصمم هستند؛ با این حال، فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن گفت این گروه هیچ کشور بخصوصی را هدف نگرفته است. اگرچه آمریکا طبق قانون موظف است ادواتی را که تایوان برای دفاع از خود نیاز دارد در اختیارش قرار دهد اما از دیرباز این کشور یک سیاست «ابهام استراتژیک» در تصمیم‌گیری درباره مداخله نظامی برای حفاظت از این جزیره خودمختار در صورت حمله چین اتخاذ کرده است. رئیس‌جمهوری آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا سیاست آمریکا در مقابل تایوان تغییر کرده است، گفت: نه. هیچ تغییری نکرده است. دیروز هم که بیانیه‌ام را خواندم این را گفتم. چین، تایوان را بخشی جدانشدنی از خاک خود دانسته و می‌گوید که این مهم‌ترین مساله در روابطش با آمریکاست. این اظهارات یک روز پس از صحبت‌های بایدن درباره آمادگی وی برای تقابل با چین مطرح شد؛ پس از اینکه او گفت کشورش «آماده دفاع نظامی از جزیره تایوان در برابر هرگونه تهاجم چین است». 

رئیس‌جمهوری آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با نخست‌وزیر ژاپن، در پاسخ به سوال خبرنگاری که از او پرسیده بود «شما حاضر به مداخله نظامی در مناقشه اوکراین نیستید... آیا تمایل دارید که اگر لازم باشد به دفاع نظامی از تایوان بپردازید؟»، به صراحت پاسخ داد: بله. بلافاصله کاخ سفید مجبور به توضیح درباره این «بله» جنجالی و لاپوشانی آن شد. بلافاصله بعد از پایان نشست خبری بایدن، یک مقام کاخ سفید برای رفع و رجوع گاف بایدن، در گفت‌‌وگو با رویترز و بدون ذکر نام خود، توضیح داد: این سخن بایدن که آمریکا برای دفاع از تایوان اقدام نظامی انجام خواهد داد، به معنی تغییر در سیاست آمریکا نیست. همان‌گونه که رئیس‌جمهور بایدن در بخشی از سخنانش گفت، سیاست آمریکا در قبال چین تغییر نکرده است.  ژو فنگ لیان، سخنگوی دفتر امور تایوان در شورای دولتی چین گفت که ایالات متحده «با آتش ‌‌بازی می‌کند». وی افزود که ایالات‌متحده از «کارت تایوان» برای مهار چین استفاده می‌کند و خود را خواهد سوزاند. 

اظهار نظر روز دوشنبه بایدن که در آن برای حمایت نظامی از تایوان اعلام آمادگی کرد، تازه‌ترین مورد از سری اظهارات فی‌البداهه و نسنجیده بایدن است که از تمایل شخصی وی به دفاع از تایوان خبر می‌دهد. رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز دوشنبه تأکید کرد: «ما در صورت تشدید تنش‌ها در اوکراین، مجموعه برنامه‌های اضطراری بسیار محرمانه درباره تحرک نیروهای‌مان داریم». یک سخنگوی وزارت خارجه چین روز دوشنبه تصریح کرد که این کشور در حوزه‌های مربوط به حق حاکمیت یا تمامیت ارضی خود هیچ سازشی نداشته و امتیازی نخواهد داد. برخی این اظهار نظر بایدن را لغزش کلامی یا چیزی در حد یک «گاف» می‌دانند اما دیگر تحلیلگران سیاسی معتقدند که با توجه به پیشینه پربار بایدن در سیاست خارجه و فضایی که او در آن این اظهارات را ایراد کرد (در کنار نخست‌وزیر ژاپن و در میانه حمله روسیه به اوکراین) بعید است اظهاراتش اشتباه کلامی بوده باشد. 

 

* واشنگتن نگران ریسک بیان بایدن

اظهارنظرهای اینچنینی رئیس‌جمهور آمریکا در شرایطی که روابط واشنگتن و رقبایش به سردترین سطوح رسیده و مشکلات اقتصادی، رای‌دهندگان آمریکایی را از او ناامید کرده، می‌تواند به زیان واشنگتن بویژه حزب دموکرات تمام شود. این روزها موضوع گاف‌های بایدن و حرکات عجیب و غریب او در ملاقات‌ها، گردهمایی‌ها و مصاحبه‌ها دیگر موضوع چندان تازه‌ای نیست. اگرچه رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا هنوز دوره ریاست جمهوری خود را به نیمه نرسانده ولی گاف‌های متعدد وی که مخالفانش آن را ناشی از اختلال مشاعر دوران سالمندی می‌دانند بارها نقل محافل و دستاویز تمسخرش به وسیله منتقدانش بوده است. رئیس‌جمهور آمریکا چندی پیش هنگام سخنرانی برای کارکنان یکی از کارخانه‌های ایالت اوهایو به اشتباه مدعی شده بود بارها به ایران سفر کرده است. وی به سرعت متوجه اشتباه لپی خود شد و آن را تصحیح کرد. از سوی دیگر رفتار بایدن در برخی اجتماعات و مراسم‌ها نیز تردیدها درباره سلامت عقلی وی را افزایش داده است که از جمله این شیرین‌کاری‌ها دست دادن متعدد وی با افراد خیالی است. با این حال اشتباهات گفتاری بایدن تنها مایه تفریح و سرگرمی بینندگان نبوده و همچون مورد اخیر در ژاپن روابط آمریکا و کشورهای متخاصمش را متلاطم‌تر کرده است. بایدن چندی پیش در سخنانی در ورشو، پایتخت لهستان گفته بود: به خاطر خدا این مرد (ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه) نباید در قدرت باقی بماند. پس از این اظهارات، کاخ سفید به سرعت تلاش کرد سخنان بایدن را به گونه‌ای دیگر توصیف کند و بلافاصله اعلام کرد بایدن خواستار تغییر رژیم در این کشور نیست. یک مقام کاخ سفید در توجیه سخنان بایدن، گفت: منظور رئیس‌جمهوری این بوده که نباید به پوتین اجازه داد علیه کشورهای همسایه خود یا منطقه اعمال زور کند. وی درباره قدرت پوتین در روسیه یا تغییر رژیم سخن نمی‌گفت. به نظر می‌رسد گاف‌های بایدن از ۲ جنبه به زیان حکومت آمریکا تمام می‌شود. از یک سو چنین اشتباهاتی می‌تواند در روابط راهبردی آمریکا با دوستان و بویژه دشمنانش تنش بی‌مورد ایجاد کرده و هزینه زیادی را برای رفع و رجوع آن به واشنگتن تحمیل کند. از سوی دیگر در کنار مشکلاتی که گریبانگیر مردم آمریکا شده و محبوبیت بایدن را به قعر کشانده، چنین اشتباهاتی هر چه بیشتر اعتبار وی را نزد رای‌دهندگان آمریکایی تخریب خواهد کرد و امکان دارد دموکرات‌ها را در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۲ و ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ دچار دودستگی کرده و فرصت مناسبی را جهت بهره‌برداری در اختیار رقبای جمهوری‌خواه‌شان قرار دهد.

***