گروه بین‌الملل: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان کنفرانس خبری روز جمعه، در پاسخ به پرسش یک خبرنگار مبنی بر اینکه آیا اوکراین برای دستیابی به صلح باید اراضی خود را واگذار کند، موضع مبهمی اتخاذ کرد. بایدن در پاسخ به این سوال گفت: «از ابتدا گفته‌ام و البته همه با من موافق نیستند، هیچ چیز درباره اوکراین بدون اوکراین نیست. این قلمرو آنهاست. من به آنها نمی‌گویم چه کاری باید انجام دهند و چه کاری را نباید انجام دهند اما به نظر من در نقطه‌ای از این خط، باید در اینجا یک راه‌حل مذاکره صورت گیرد». وی افزود: «من نمی‌دانم این مستلزم چیست. فکر نمی‌کنم در آن زمان کسی بداند اما در این میان، ما همچنان اوکراینی‌ها را در موقعیتی قرار می‌دهیم که بتوانند از خود دفاع کنند». اظهارات بایدن از سوی رسانه‌های جمهوری‌خواه به عنوان چراغ سبز آمریکا به اعطای زمین به روسیه با هدف پایان دادن به جنگ تلقی شد. نیویورک‌پست برای تفسیر سخنان بایدن از تیتر «بایدن: ممکن است اوکراین مجبور شود به روسیه زمینی را به منظور موافقت برای مذاکره بدهد» استفاده کرد. این رسانه تایید کرد: «بایدن این مساله را رد نکرد که اوکراین مجبور است بخشی از خاک خود را به روسیه برای پایان دادن به تهاجم بیش از ۳ ماهه مسکو واگذار کند». این اظهارات در کنار اشاره بایدن به اینکه اوکراین قلمرو اوکراینی‌هاست و رئیس‌جمهور آمریکا دستوری درباره اینکه اوکراینی‌ها چه ‌کاری باید انجام دهند یا خیر، با این سوال جدی مواجه شده است: آیا اقدامات آمریکا در تحریک روسیه به حمله به اوکراین در چارچوب گسترش ناتو به شرق، دخالت در امور کی‌یف تلقی نمی‌شود؟ به عبارت دیگر حمایت لجستیکی، نظامی و اقتصادی بی‌بدیل آمریکا و ناتو از اوکراین در برابر روسیه و اقدامات سیاسی و حقوقی علیه کرملین سبب شده عملا جنگ اوکراین به نبرد نظامی بین روسیه با ناتو تبدیل شود. از این منظر اظهارات بایدن درباره عدم مداخله در امور اوکراین برای تصمیم‌گیری درباره مذاکره با مسکو و اعطای زمین به روسیه تنها با هدف حفظ وجهه سیاسی آمریکا صورت گرفته است. این در حالی است که از ابتدای جنگ اوکراین بارها اشکال مختلفی از مداخلات نظامی و سیاسی آمریکا در اوکراین مشهود است. در روزهای ابتدایی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، مقامات کاخ سفید زلنسکی را به فرار از این کشور تشویق کردند. 20 ژانویه امسال و یک ماه قبل از تهاجم نظامی روسیه یه اوکراین، بایدن در سخنانی تأمل‌برانگیز اعلام کرده بود اگر حمله روسیه به اوکراین محدود باشد قابل درک است و واکنش جدی به آن نخواهد داشت و در صورتی که این حمله فراگیر شود نیازمند پاسخ است. این اظهار نظر بایدن در آن زمان با واکنش جدی مقامات اوکراین مواجه شد. در ادامه نیز شخصیت‌هایی نظیر هنری کیسینجر صراحتا از لزوم اعطای زمین به روسیه با هدف گام نهادن در مسیر مذاکرات صلح صحبت کردند.

 

* کیسینجر و مکرون: اوکراین زمین بدهد

10 روز قبل وزیر اسبق خارجه آمریکا در داووس با بیان اینکه غرب باید از تلاش برای وارد آوردن شکست ویرانگر به روسیه دست بکشد، به اوکراین پیشنهاد داد امتیاز ارضی بدهد تا توافق صلح برقرار شود. به نوشته روزنامه دیلی‌تلگراف، هنری کیسینجر ۹۸ ساله که سابقا وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی ایالات متحده بود، در جریان مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوییس گفته بود: «اوکراین باید پیش از آنکه تغییرات و تنش‌های فاحش ایجاد شود که نتوان ساده بر آنها غلبه کرد، مذاکرات را آغاز کند». سیاستمدار کهنه‌کار آمریکایی در کنفرانس مذکور گفت: «به لحاظ ایده‌آل، نقطه تعیین‌کننده و حدفاصل باید بازگشت به وضعیت پیشین باشد». پیش از کیسینجر امانوئل مکرون هم 14 ماه مه ‌پیشنهاد داده بود اوکراین بخشی از خاک خود را به روسیه واگذار کند؛ اظهارنظری که با واکنش شدید زلنسکی مواجه شد. نکته جالب توجه اینکه مکرون این هفته هم گفت: «خیلی مهم است که روسیه تحقیر نشود تا پس از پایان جنگ در اوکراین، بتوان به یک راه‌حل دیپلماتیک دست پیدا کرد». رویترز در این باره گزارش داد: مکرون در مصاحبه با یک روزنامه فرانسوی گفت که وی به پوتین تاکید کرده بود «یک اشتباه تاریخی و اساسی در حق مردمش، خودش و تاریخ» مرتکب شده است.  وی گفت: «فکر می‌کنم پوتین خودش را منزوی کرده است. منزوی شدن یک چیز است اما اینکه بتوان از آن خارج شد، مسیر دشواری است». او گفت که روسیه نباید «تحقیر شود... تا روزی که جنگ متوقف شود، بتوان از طریق ابزارهای دیپلماتیک راهی برای برون‌رفت پیدا کرد». وی افزود: «به این نتیجه رسیده‌ام که فرانسه می‌تواند به‌ عنوان یک قدرت میانجی عمل کند». این اظهارات با واکنش مقامات اوکراین مواجه شد. وزیرخارجه اوکراین روز شنبه در توئیتر نوشت: «توصیه به پرهیز از تحقیر روسیه نتیجه‌اش فقط تحقیر فرانسه و هر کشور دیگری است که چنین موضعی داشته باشد».

 

* جنگ اوکراین، بایدن را مجبور به بازنویسی استراتژی امنیتی آمریکا کرد

به گفته منابع مطلع، حمله روسیه به اوکراین موجب بازنویسی اساسی استراتژی امنیت ملی دولت بایدن شده است. 

به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، نسخه‌های اولیه متن که هنوز در حال نهایی شدن است، نشان می‌دهد چگونه اولویت‌های دولت آمریکا در واکنش به جنگ روسیه در اوکراین و مشارکت رو به رشد بین پکن و مسکو تغییر می‌کند. 

انتشار این سند که در ابتدا برای ژانویه گذشته برنامه‌ریزی شده بود، پس از اینکه مقامات آمریکایی به این باور رسیدند که احتمال حمله روسیه به اوکراین وجود دارد، به تعویق افتاد. منابع گفتند اکنون این سند به طور قابل ملاحظه‌ای بازنویسی می‌شود تا منعکس‌کننده راه‌هایی باشد که جهان از زمان شروع جنگ تغییر کرده است. هنوز مشخص نیست سند مذکور چه زمانی منتشر می‌شود ولی یکی از افراد مطلع تاکید کرد ممکن است همچنان تغییراتی در کار باشد. 

پیش‌نویس جدید سند بر اهمیت اروپا و آسیا برای منافع امنیت ملی ایالات متحده تأکید می‌کند؛ این تغییری از نسخه قبلی است که بیشتر بر چین و آسیا متمرکز بود. به گفته منابع، این سند به جای کم‌اهمیت جلوه دادن اهمیت چین، استدلال می‌کند که رویدادهای اروپا و آسیا به طور پیچیده با هم مرتبط هستند. استراتژی امنیت ملی آمریکا که به دست دولت‌ها از زمان ریاست‌جمهوری رونالد ریگان تهیه می‌شود، یکی از مهم‌ترین روزنه‌های تفکر کاخ سفید درباره مسائل سیاست خارجی را نمایش می‌دهد.

***