گروه بین‌الملل: ۳ ماه پس از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین بازارهای انرژی اروپا اکنون شوک بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کنند. در ۳ ماهه اول سال 2022 قیمت گاز در بزرگ‌ترین بورس اروپا ۵ برابر بیشتر از میانگین سال 2021 بود. بر اساس آمارهای رسمی، در سال 2021 اتحادیه اروپایی 40 درصد گاز و 25 درصد نفت خود را از روسیه تامین کرده است؛ امری که به وضوح حاکی از وابستگی شدید اروپا به انرژی روسیه است؛ موضوعی که مسکو بخوبی از آن آگاه است و در سال‌های اخیر بویژه در جریان تنش‌ها در اوکراین از این موضوع به عنوان اهرم فشار خود علیه قاره سبز استفاده کرده است. اتحادیه اروپایی تحت مدیریت ایالات متحده تاکنون 6 بسته تحریمی علیه روسیه تصویب کرده است. اوایل خرداد اعضای اتحادیه اروپایی پس از یک ماه مذاکره ششمین بسته تحریمی از جمله تحریم واردات نفت و فرآورده‌های نفتی از روسیه را به تصویب رساندند و در حال حاضر مشغول جمع‌بندی بر سر بسته هفتم تحریم‌ها هستند. این در حالی است که تاکنون هشدارهای متعددی مبنی بر بحران انرژی در اروپا و زمستان سخت اروپایی‌ها از سوی مقامات کشورها و رسانه‌ها داده شده است. این وضعیت سبب شده تا کشورهای اروپایی در وضعیت متشنجی قرار بگیرند. از سویی مقامات کشورهای اتحادیه اروپایی نظیر فرانسه در حال حاضر با سفر به اقصی نقاط جهان بویژه غرب آسیا و شمال آفریقا در پی تامین نیازهای انرژی خود هستند. در انگلیس نیز لندن تصمیم دارد به‌رغم اعتراض گروه‌های فعال محیط‌زیستی مجوز توسعه میدان گازی «جک‌دا» (Jackdaw) در دریای شمال را که می‌تواند معادل

6.5 درصد گاز مورد نیاز انگلیس را تامین کند، صادر کند. نکته جالب توجه اینکه در حالی که آلمان به دلیل وابستگی شدید به انرژی صادراتی از روسیه بیشترین ملاحظه و مقاومت را درباره تحریم‌های انرژی داشت و در مقابل، کشورهایی نظیر انگلیس خود را بی‌نیاز به منابع انرژی روسیه معرفی کرده‌ بودند، اکنون اخبار رسمی حاکی از این است که مقامات انگلیسی نگران قطع برق میلیون‌ها نفر از شهروندان این کشور در زمستان سال جاری هستند. از سوی دیگر مقامات دولت لهستان نیز برای رفع مشکل سوخت به شهروندان خود پیشنهاد داده‌اند برای تامین انرژی خود از جنگل چوب تهیه کنند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، روزنامه تایمز انگلیس نوشت اخیرا به وزرای دولت انگلیس هشدار داده شده است که ممکن است میلیون‌ها خانوار در زمستان امسال به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین با خاموشی مواجه شوند. بر اساس این گزارش، بدترین سناریوی «مورد انتظار» دولت که توسط مقامات پارلمان طراحی شده است، می‌گوید اگر روسیه در قطع عرضه انرژی به اتحادیه اروپایی بیشتر از این پیش برود، ممکن است کمبود گاز به طور گسترده رخ دهد. تایمز در گزارش خود آورده است: «یکی از وزیران به روزنامه گفت در این جلسه توجیهی پیشنهاد شد که می‌توان در آغاز سال آینده میلادی (زمستان پیش رو) برق را در ساعات پیک مصرف در صبح و عصر برای 6 میلیون خانه جیره‌بندی کرد. این محدودیت‌ها ممکن است تمام زمستان را در بر بگیرد. همچنین تحریم انرژی روسیه احتمالا منجر به افزایش مجدد قیمت انرژی و کاهش تولید ناخالص داخلی، به کمتر از حد پیش‌بینی شده برای سال‌های آینده شود». با توجه به تحریم زغال سنگ روسیه، کواسی کوارتنگ، وزیر بازرگانی انگلیس، به صاحبان ۳ نیروگاه زغال‌سنگ باقی‌مانده بریتانیا نامه نوشته است تا از آنها بخواهد برای مدت طولانی‌تر از برنامه‌ریزی باز بمانند. طبق برنامه‌ریزی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2024 در انگلیس، قرار بود تولید این گازها تا سپتامبر روند کاهشی داشته باشد، با این حال وضعیت فعلی خلاف این برنامه‌ریزی را نشان می‌دهد. در همین حال بدترین سناریو این نگرانی را ایجاد می‌کند که واردات گاز نروژ که بریتانیا به آن متکی است، به دلیل افزایش تقاضای اتحادیه اروپایی ممکن است نصف شود. واردات گاز طبیعی مایع نیز که با تانکرها به بریتانیا وارد می‌شود به دلیل رقابت بیشتر می‌تواند به نصف کاهش یابد. این مدل‌سازی به این صورت است که فرض می‌شود بریتانیا هیچ وارداتی از گاز از طریق «اتصالات داخلی» در هلند و بلژیک دریافت نخواهد کرد، زیرا هر ۲ کشور با شرایط اضطراری خود مواجه هستند. 

 

* خاموشی‌های ناشی از بی‌گازی

این کمبودها بریتانیا را مجبور می‌کند برنامه‌های اضطراری گاز خود را اجرا کند، این برنامه‌ها منجر به بسته شدن نیروگاه‌های گازی خواهد شد. همچنین به مصرف‌کنندگان صنعتی سنگین گاز نیز گفته می‌شود که استفاده از آن را متوقف کنند. تعطیلی نیروگاه‌ها منجر به کمبود برق می‌شود و در واقع دولت را مجبور به جیره‌بندی می‌کند. بر این اساس در روزهای هفته در ساعات پیک صبح، بین 7 تا 10 صبح و عصرها بین 4 تا 9 بعد از ظهر برق میلیون‌ها خانه خاموش می‌شود، ضمن اینکه گازرسانی به خانه‌ها بی‌تأثیر خواهد بود. همچنین گفته می‌شود مقامات در صورت قطع کامل گاز اتحادیه اروپایی توسط روسیه، استراتژی حتی بدتری را طراحی کرده‌اند. این نشان می‌دهد خاموشی‌های انرژی می‌تواند از ماه دسامبر شروع شود و به مدت ۳ ماه ادامه یابد. یک منبع در پارلمان انگلیس گفت: «به عنوان یک دولت مسؤول درست است که برای هر سناریوی افراطی برنامه‌ریزی کنیم، هرچند بعید باشد. برخلاف کشورهای اتحادیه اروپایی، ذخایر گاز دریای شمال ما به طور کامل پمپاژ می‌شود، دکل‌های نروژی مستقیما به بریتانیا متصل هستند و ما دومین زیرساخت بزرگ واردات LNG را در اروپا داریم، در حالی که آلمان هیچ‌ گزینه‌ای ندارد. با توجه به وابستگی تاریخی اتحادیه اروپایی به گاز روسیه، زمستان می‌تواند برای کشورهای این قاره بسیار سخت باشد». 

***

در حالی که «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین پیش‌تر مدعی شده بود نیروهای روسیه به دنبال ترور وی هستند اما اکنون گفته می‌شود خطر قتل او توسط متحدان غربی بیشتر است. «ایلیا کیوا» معاون سابق پارلمان اوکراین می‌گوید زلنسکی از کشته شدن توسط سرویس‌های مخفی غرب یا حتی فرماندهان نیروهای مسلح اوکراین بسیار هراس دارد. به نوشته وبگاه «ریانووستی»، کیوا طی پستی در صفحات اجتماعی خود نوشت به همین دلیل است که زلنسکی، تیم امنیتی خود را تقویت کرده است. وی در این‌ باره توضیح داد: «زلنسکی دیروز دستور تقویت امنیت شخصی خود را از ترس ترور شدن توسط ارتش اوکراین صادر کرد. فرماندهی نیروهای مسلح اوکراین از رهبری ناکارآمد عملیات نظامی توسط زلنسکی که دستورات وی منجر به تلفات پرسنل و شکست نیروهای اوکراینی در میدان نبرد می‌شود، ناراضی است». بر اساس این گزارش، سیاستمدار اوکراینی ادامه داد: «زلنسکی همچنین از کشته ‌شدن توسط سرویس‌های ویژه کشورهای متحد [اوکراین] که شروع به صحبت درباره شکست و از دست دادن اوکراین کرده‌اند، می‌ترسد». کیوا همچنین افزود: «کشورهای غربی به این نتیجه رسیده‌اند که پایان دادن به رویارویی مسلحانه در خاک جمهوری‌های شوروی سابق به نفع آنهاست و حذف فیزیکی زلنسکی سریع‌ترین وسیله برای چنین تحولی خواهد بود». زلنسکی اوایل جنگ بین اوکراین و روسیه ادعا کرده بود: «بر اساس اطلاعات می‌گویم من هدف شماره یک روسیه و خانواده‌ام هدف شماره ۲ آنها هستند».