گزارش «وطن امروز» از ظرفیت‌های همکاری ایران و ونزوئلا در حوزه انرژی

گروه اقتصادی: با بزرگ شدن دایره تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا، کشورهای تحریم‌شده در حال زیر سوال بردن اصل موجودیت تحریم‌ها هستند. این بدین معناست که وقتی کشورهای تحریم‌شده می‌‌توانند نیازهای یکدیگر را تأمین کنند، اساسا تحریم‌ها هیچ ضرری برای اقتصاد آنها نخواهد داشت. 

در همین راستا تجربه سال‌های گذشته جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تحریم‌های اقتصادی غرب نشان داده است که بهترین راهبرد در برابر تحریم، بی‌اثر و خنثی کردن آن است. این رویکرد را می‌توان اصولی‌ترین شیوه برای مقابله با تحریم دانست. هدف اصلی این رویکرد آن است که با اتخاذ تصمیمات و اقداماتی، بستر اثرگذاری تحریم‌ها از بین برود. تحریم چه باشد و چه نباشد با هر شدت و کیفیتی اگر نتواند بر مناسبات مالی و تجاری کشور تاثیر‌گذار باشد ما به مقصود خود رسیده‌ایم. یکی از زیرشاخه‌های اصلی این رویکرد، طراحی شیوه‌های روابط با کشورهای مختلف است به طوری که نظام تحریمی آمریکا نتواند در این روابط خللی ایجاد کند. برای مثال اگر ایران با کشوری روابط اقتصادی را شکل دهد و آن کشور تحت تاثیر سیاست‌های آمریکا باشد، این رابطه یقینا متزلزل است. مثلا سیاست‌های کشور امارات تحت تاثیر و نفوذ آمریکاست، بنابراین روابط اقتصادی ایران و امارات روابط ناپایدار و متزلزلی خواهد بود. یا اگر با یک کشور همسو مانند عراق رابطه برقرار کنیم اما از ابزاری مثل روابط بانکی بین‌المللی استفاده شود که آمریکا بتواند روی آن تاثیرگذار باشد این درآمد هم ناپایدار می‌شود.  درست مانند قضیه صادرات گاز و برق ایران به عراق که کشور هدف نمی‌تواند بهای آن را پرداخت کند. لذا یکی از زیرشاخه‌های بی‌اثر کردن تحریم‌ها که ذیل اقتصاد مقاومتی هم تحلیل می‌شود و با نگاه برون‌گرایی توسعه روابط تجاری- اقتصادی، ما باید روابطی را در سطح راهبردی و فنی و تکنیکال آن طراحی کنیم که نسبت به تحریم‌های آمریکا مصون باشد. تصمیم‌سازان کشور به این نتیجه رسیدند که باید تحریم‌ها را به عنوان یک متغیر دائمی فرض کنند و راهکارهای آنها بر اساس همین اصل طراحی شود. تجارت بین ایران و ونزوئلا در سال‌های اخیر و پس از ارسال نفتکش‌های ایرانی به ونزوئلا در بهار 1399، مصداق خروجی این راهبرد بود. این تجارت از منظر فنی به صورتی رخ داد که ایالات‌متحده آمریکا هیچ خللی در آن نتوانست ایجاد کند. صادرات کالایی که در ایران قدرت تولید آن وجود داشت و حاصل درون‌زایی کشورمان بود، در کنار تقاضای آن توسط کشوری مانند ونزوئلا و تسویه آن به وسیله تهاتر، یک مدل فنی بسیار خوب برای کاهش تأثیر تحریم‌ها بود. 

در واقع می‌توان گفت ایجاد یک محور مقاومت اقتصادی در برابر تحریم‌های آمریکا توسط کشورهای تحریم‌شده با بهره‌گیری از روش‌هایی مانند تهاتر کالا‏، تهاتر ارزی یا بهره‌گیری از یک ارز مستقل می‌تواند تمام معادلات تحریمی آمریکا را بر هم بزند. 

 

* همکاری‌های راهبردی ایران و ونزوئلا در حوزه انرژی

در جریان تحولات اخیر بازار نفت و افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها و کاهش عرضه نفت در بازار‌های جهانی، ایران توانست از فرصت پیش آمده بهترین استفاده را کند و درآمد‌های نفتی خود را افزایش دهد. از طرفی، آمریکا دست به دامان ونزوئلا و حاضر به لغو برخی تحریم‌های نفتی این کشور شده بود. از همین رو تحولات اخیر بازار نفت نشان می‌دهد ۲ کشور تحریم‌شده ایران و ونزوئلا در مواجهه با تحریم‌ها، نه‌‌تنها رقابتی جدی ندارند، بلکه در حال ساماندهی و اجرای همکاری‌های استراتژیک برای حفظ جایگاه خود در بازار نفت هستند. 

دولت سیزدهم پس از روی کار آمدن، تلاش کرده ضمن رها شدن از وابستگی به غرب، به همکاری با کشورهای منطقه و همکاری‌های همه‌جانبه با کشورهای همسویی چون کشورهای آمریکای لاتین بپردازد. افزایش همکاری‌های نفتی ایران و ونزوئلا را نیز باید در راستای همین رویکرد سنجید. بهمن‌ماه گذشته، به‌رغم تحریم و ممانعت آمریکا، یک نفتکش بزرگ با پرچم ایران با نام «استرلا» تحت مالکیت شرکت ملی نفتکش ایران حامل ۲ میلیون بشکه میعانات گازی در بندر اصلی شرکت نفت دولتی ونزوئلا پهلو گرفت و محموله خود را تخلیه کرد. همچنین قرارداد سوآپ میعانات گازی ایران و نفت سنگین ونزوئلا در حال اجراست. 

همچنین در ابتدای دولت سیزدهم قرارداد صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا بین ۲ کشور امضا شد. موسسه S&P Global در گزارشی درباره سفر جواد اوجی، وزیر نفت به ونزوئلا عنوان کرده است: اوجی و بیش از 12 نماینده در 30 آوریل (ماه گذشته) بدون اعلام قبلی وارد کاراکاس شدند. به گزارش رسانه‌های محلی، 7 محموله 2 میلیون بشکه‌ای میعانات گازی ایران به پایگاه خوزه، یکی از بنادر اصلی نفت ونزوئلا واقع در شمال شرق رسیده است. 

این موسسه در ادامه توضیح می‌دهد: محموله‌های میعانات گازی ایران در ماه‌های سپتامبر، اکتبر، نوامبر، ژانویه، فوریه، مارس و آوریل وارد ونزوئلا شدند و علاوه بر حل بحران ونزوئلا، به ایران نیز کمک شد تا بخشی از ذخایر میعانات گازی خود را پاکسازی کند. 

قرارداد نفتی ایران و ونزوئلا تنها به صادرات میعانات گازی محدود نشد و چندی پیش رویترز با استناد به مدارک شرکت دولتی نفت ونزوئلا نوشت کاراکاس واردات نفت سنگین ایران برای تامین نیاز پالایشگاه‌های داخلی را شروع کرده است. این قرارداد، قرارداد نفتی‌ای را که سال گذشته میان ایران و ونزوئلا برای معادله پایاپای نفت امضا شد گسترش می‌دهد. 

۲ کشور سال گذشته ابتدا بر سر یک قرارداد معامله پایاپای توافق کردند که بر اساس آن، شرکت ملی نفت ونزوئلا (PDVSA) میعانات گازی ایران را برای رقیق کردن و فرآوری نفت فوق‌سنگین خود برای صادرات وارد می‌کرد. بر اساس این اسناد، نفت خام سنگین ایران که از نظر کیفیت مشابه نفت خام «مسا 30» ونزوئلا است، قرار است برای تغذیه پالایشگاه‌های PDVSA استفاده شود. صادرات نفت ایران به ونزوئلا در حالی ادامه دارد که این کشور با استفاده از میعانات گازی ایران، تولید نفت خود را افزایش داده است. 

اسناد شرکت دولتی نفت ونزوئلا، (پترولئوس دی ونزوئلا) نشان می‌دهد واردات نفت خام سنگین، توافق معاوضه‌ (سوآپ) سال گذشته ایران و ونزوئلا را توسعه می‌دهد. ونزوئلا خود نیز دارنده ذخایر بزرگی از نفت سنگین است و پالایشگاه‌های این کشور به طور عمده برای فرآوری نفت خام سنگین تنظیم شده‌اند و در ۲ سال گذشته ونزوئلا با واردات میعانات گازی از ایران، اقدام به رقیق‌کردن و فرآوری نفت فوق سنگین خود کرده است. 

بر اساس اسناد شرکت دولتی نفت ونزوئلا، دست‌کم ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین ایران در نیمه ماه آوریل (فروردین) به دومین پالایشگاه بزرگ ونزوئلا تحویل داده شده و ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین نیز در هفته جاری به بندر خوزه در ونزوئلا برده می‌شود. علاوه بر این قرار شده «نفتکش ماکسیم گورکی» ونزوئلا 2 میلیون بشکه میعانات گازی را در این بندر تخلیه کند و نفتکش «دریا» با پرچم ایران نیز در آب‌های ونزوئلا در انتظار تخلیه محموله خود است. به‌ عنوان بخشی از قرارداد همکاری ۲ کشور، ونزوئلا در سال‌های اخیر تجهیزاتی از ایران دریافت کرده تا پالایشگاه‌های خود را ارتقا دهد. 

******

حمایت متقابل در مواقع سخت

گروه سیاسی: روز جمعه نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا به دعوت رئیس‌جمهور کشورمان و پس از پایان سفر ۲ روزه خود به ترکیه، در صدر هیأتی بلندپایه وارد تهران شد تا ضمن دیدار با حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی و مقامات ایران، قراردادهای همکاری امضا کند.

به گزارش «وطن‌امروز»، در همین رابطه رئیسی ظهر روز گذشته (شنبه 21 خرداد) در نشست مطبوعاتی مشترک با نیکلاس مادورو، با بیان اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره توسعه روابط با کشورهای مستقل بوده است، گفت: ونزوئلا نشان داده است که در مقابل تهدیدها و تحریم‌های دشمنان و امپریالیسم ایستادگی و مقاومت مثال‌زدنی دارد. 

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه تحریم‌ها و تهدیدها علیه ملت ایران نیز در سال‌های سپری شده از پیروزی انقلاب اسلامی فراوان بوده اما ملت ایران تصمیم گرفته این تحریم‌ها را فرصتی جهت پیشرفت کشور قلمداد کند، افزود: وقتی آمریکایی‌ها به شکل رسمی اعلام می‌کنند فشارهای حداکثری به جمهوری اسلامی ایران به شکل مفتضحانه شکست خورده، این نقطه پیروزی ملت ایران و نقطه شکست آمریکا و دشمنان است. 

رئیسی اظهار داشت: ونزوئلا سال‌های سختی را سپری کرده اما اراده مردم و دولتمردان این کشور و شخص آقای رئیس‌جمهور این بوده که باید در مقابل تحریم‌ها مقاومت کرد. امروز آقای رئیس‌جمهور توضیح داد کشورش ابرتورم‌ها را پشت سر گذاشته و رشد اقتصادی در این کشور آغاز شده است. این نشانه بسیار خوبی است و به همه ثابت می‌کند مقاومت و ایستادگی جواب می‌دهد و دشمن را وادار به عقب‌نشینی می‌کند. 

وی روابط با ونزوئلا را روابط راهبردی در حوزه‌های مختلف توصیف کرد و با اشاره به همکاری‌های 2 کشور در حوزه انرژی، ساخت نیروگاه‌های حرارتی، تعمیر و اورهال پالایشگاه‌های ونزوئلا، صادرات خدمات فنی و مهندسی و عرصه‌های اقتصادی، کشاورزی، دفاعی و نظامی، خاطرنشان کرد: این همکاری‌ها نشان می‌دهد تهران و کاراکاس زمینه‌ها و ظرفیت‌های بسیاری برای ارتقای سطح روابط با یکدیگر دارند. 

رئیس‌جمهور همچنین آغاز پرواز مستقیم تهران- کاراکاس را زمینه خوبی برای تسهیل رفت‌وآمد بین ۲ کشور عنوان کرد و گفت: این اقدام هم باعث رونق بیشتر روابط اقتصادی و تجاری ۲ کشور می‌شود و هم می‌تواند روابط بین ۲ ملت را نزدیک‌تر و عمیق‌تر کند. ساعاتی پیش از سفر مادورو به ایران، شبکه تلویزیونی تله‌سور آمریکای لاتین گفت‌وگوی رئیس‌جمهور ونزوئلا با شبکه هیسپان تی‌وی (شبکه اسپانیولی‌زبان ایران) را منتشر کرد. رئیس‌جمهور ونزوئلا با تاکید بر حمایت این کشور آمریکای لاتین از آرمان فلسطین، یادآور شد نیروهای اشغالگر صهیونیست هر روز جوانان، زنان و کودکان فلسطینی را به قتل می‌رسانند. وی افزود: در حالی که گروهی از کشورهای عربی روابط خود را با تل‌آویو عادی‌سازی می‌کنند، تهران و کاراکاس اراده مشترکی برای همراهی با مردم فلسطین در نبرد برای آینده و ایجاد کشور مستقل خود دارند. 

رئیس‌جمهور ونزوئلا رابطه تهران- کاراکاس را الگوی همبستگی و حمایت متقابل در مواقع سخت دانست و ارسال چندین نفتکش حامل بنزین توسط ایران در اواسط سال ۲۰۲۰ میلادی برای کمک به ونزوئلا را از نمونه کمک‌های ایران در دوره دشوار شیوع «کووید-۱۹» و شرایط سخت ناشی از تحریم‌های یکجانبه آمریکا برشمرد. وی با یادآوری اینکه خدمه این کشتی‌ها با تهدید آمریکا مبنی بر رهگیری آنها در دریاهای آزاد مواجه شدند، خاطرنشان کرد: این محموله باعث تقویت ونزوئلا و آماده‌سازی آن برای آغاز احیای صنعت و اقتصاد ملی نفت شد. 

رئیس‌جمهور ونزوئلا در این مصاحبه اظهار داشت: ایران و ونزوئلا اگر چه از نظر جغرافیایی دور هستند اما در ساخت جهانی عادلانه‌تر، چندقطبی و بدون هژمونی (سلطه‌طلبی) آمریکایی سهیم هستند. ‌

 

* سند همکاری ۲۰ ساله

مادورو در نشست خبری خود با رئیسی نیز که روز گذشته برگزار شد، با بیان اینکه امضای سند همکاری ۲۰ ساله میان ۲ کشور چشم‌اندازی روشن از مسیر پیش ‌روی روابط ایران و ونزوئلا ترسیم می‌کند، اظهار داشت: در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ دوران سختی را سپری کردیم و تصمیم داریم برای عبور از این دوران سخت و گسترش همکاری‌ها و روابط میان ۲ کشور از تجربه تاریخی جمهوری اسلامی ایران و نیز توانمندی‌های این کشور بویژه در زمینه‌های فنی و تکنولوژیک استفاده کنیم. 

رئیس‌جمهور ونزوئلا با اشاره به اینکه عرصه گسترده‌ای از زمینه‌های همکاری در نفت، گاز، پالایشگاه و پتروشیمی میان ایران و ونزوئلا وجود دارد، اظهار داشت: بزودی شاهد افتتاح خط پروازی مستقیم میان تهران و کاراکاس خواهیم بود که کمک زیادی به فعال شدن ظرفیت‌های همکاری میان ۲ کشور خواهد کرد. 

نیکلاس مادورو در بخش دیگری از نشست مطبوعاتی خود با رئیسی گفت: معتقدم آینده دوستی ایران و ونزوئلا بسیار مسرت‌بخش و غیرقابل خدشه خواهد بود. همه شاهد خواهیم بود ما چگونه در مقابل مشکلات مقاومت خواهیم کرد و به پیشرفت می‌رسیم. همه شاهد خواهند بود که جهان جدید چگونه شکل خواهد گرفت؛ جوانان ونزوئلایی و ایرانی باید بدانند دنیای آینده، دنیای تساوی و حامل عدل است و همه باید با ایستادگی در برابر امپریالیسم و در کنار هم این آینده را بسازیم. 

رئیس‌جمهور ونزوئلا در پایان صحبت‌های خود خطاب به رئیس‌جمهور و مردم ایران اظهار داشت: روی حمایت و همکاری همه‌جانبه ما حساب کنید. 

پیش از برگزاری این نشست خبری، رئیسی و مادورو 90 دقیقه به گفت‌وگو با یکدیگر پرداختند. رئیسی اساس سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را توسعه روابط با کشورهای مستقل و دوست دانست و گفت: ونزوئلا به عنوان کشوری مستقل در برابر تهدیدها و تحریم‌های امپریالیسم به شکلی مثال‌زدنی ایستادگی و مقاومت کرد. 

وی روابط با ونزوئلا را در حوزه‌های مختلف راهبردی توصیف کرد و با بیان اینکه تهران و کاراکاس ظرفیت‌ها و زمینه‌های خوبی برای ارتقای سطح روابط با یکدیگر دارند، خاطرنشان کرد: امروز ۲ کشور همکاری‌های سازنده‌ای در حوزه انرژی، ساخت نیروگاه‌های حرارتی، تعمیر و اورهال پالایشگاه‌های ونزوئلا، صادرات خدمات فنی و مهندسی و عرصه‌های اقتصادی و کشاورزی با یکدیگر دارند. 

 

* برگزاری نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ونزوئلا

روز گذشته علاوه بر نشست خصوصی روسای جمهور ایران و ونزوئلا، جمعی از وزرا و معاونان سیدابراهیم رئیسی به همراه اعضای هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی همراه رئیس‌جمهور ونزوئلا، در نشستی مشترک به ریاست رؤسای‌جمهور ۲ کشور، به بحث و تبادل نظر درباره راهکارهای گسترش همکاری‌ها و تعاملات دوجانبه در زمینه‌های سیاسی،‌ اقتصادی،‌ انرژی، علمی و کشاورزی پرداختند. 

 

* تحویل دومین نفتکش ساخت ایران به ونزوئلا

شنبه (21 خرداد 1401) آیین تحویل دومین کشتی نفتکش آفراماکس ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با حضور رئیسی و نیکلاس مادورو، رؤسای‌جمهور ایران و ونزوئلا برگزار شد. رؤسای‌جمهور ۲ کشور به صورت ویدئوکنفرانس با عرشه این کشتی در خلیج‌فارس ارتباط برقرار کرده و در جریان مراحل ساخت و فعالیت این نفتکش اقیانوس‌پیما قرار گرفتند. 

اسناد تحویل نفتکش آفراماکس نیز در این جلسه ما بین مدیران شرکت صدرا و طرف ونزوئلایی به امضا رسید. 

این کشتی نفتکش دومین کشتی از سفارش سال‌های گذشته ونزوئلا به ایران است. طبق قرارداد منعقد شده قرار است ۲ نفتکش دیگر نیز پس از ساخت به این کشور تحویل شوند. 

 

* امیرعبداللهیان: مسیر تعمیق همکاری‌های ایران و ونزوئلا هموار خواهد شد

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در دیدار «کارلوس فاریا» وزیر خارجه ونزوئلا درباره موضوعات مورد علاقه 2 کشور به بحث و تبادل نظر پرداخت. 

امیرعبداللهیان اظهار داشت: اکنون روابط ۲ کشور در بهترین وضعیت قرار دارد و با امضای سند نقشه راه همکاری‌های جامع ۲ کشور مسیر تعمیق همکاری‌های فیمابین بیش از گذشته هموار خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد در آینده با افزایش تماس‌ها و سفرهای آتی، زمینه پیگیری و اجرای سند ٢٠ ساله فراهم و با قوت دنبال شود. 

وزیر خارجه ونزوئلا نیز در این دیدار با اشاره به تجربه همکاری‌های نزدیک خود با طرف‌های ایرانی در سمت‌های قبلی، تاکید کرد: فرصت مناسبی برای ورود به دور جدیدی از همکاری‌ها وجود دارد و ما از نزدیک شاهد پیشرفت‌های ایران در حوزه‌های اقتصاد دانش‌بنیان، صنعت و دیگر حوزه‌ها بویژه در شرایط تحریمی هستیم و آن را تحسین می‌کنیم. 

وی افزود: ما با فلسفه مقامات ایران مبنی بر اینکه تحریم‌ها می‌تواند فرصت‌ساز باشد، کاملا موافقیم. جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا از سال‌های دور در جهت مقابله با هژمونی غرب و سلطه‌طلبی آمریکا با یکدیگر همکاری داشته و بنا بر توافقی که روز گذشته ۲ رئیس‌جمهور به آن رسیدند، این همکاری حداقل تا 20 سال دیگر نیز ادامه خواهد داشت.