گروه بینالملل: همزمان با سفر رئیس کمیسیون اروپا به کییف برای بررسی الحاق این کشور به اتحادیه اروپایی، یک سیاستمدار ارشد این اتحادیه با اذعان به اینکه غرب حق دارد به اوکراین سلاح هستهای بدهد، ضربهای دیگر به دیپلماسی بینالمللی بازدارندگی هستهای وارد آورد. این ادعا توسط رادوسلاو سیکورسکی، نماینده پارلمان اروپا و وزیر خارجه پیشین لهستان (بین سالهای 2007 تا 2014) مطرح شده و میتواند به منزله آغاز موجی وحشتناک از رقابت تسلیحاتی هستهای بین غرب و شرق باشد.
سیکورسکی روز شنبه در گفتوگو با شبکه تلویزیونی اسپرسوی اوکراین گفت: «غرب این حق را دارد که به اوکراین کلاهکهای هستهای بدهد تا بتواند از استقلال خود محافظت کند. او مبنای ادعای خود را بر این استدلال قرار داد که روسیه تفاهمنامه بوداپست را نقض کرده است؛ توافقنامهای که سال 1994 برای هستهایزدایی نیروهای نظامی ۳ جمهوری بر جا مانده از اتحاد جماهیر شوروی که دارای تسلیحات هستهای بودند به امضا رسید. تفاهمنامه بوداپست درباره تضمینهای امنیتی به ۳ توافقنامه سیاسی یکسان اشاره دارد که در کنفرانس سازمان امنیت و همکاری اروپا در بوداپست مجارستان در ۵ دسامبر ۱۹۹۴ برای ارائه تضمینهای امنیتی توسط امضاکنندگان آن در رابطه با الحاق بلاروس، قزاقستان و اوکراین به پیمان عدم اشاعه سلاحهای هستهای اجرا شد. این تفاهمنامه در ابتدا توسط ۳ قدرت هستهای روسیه، آمریکا و انگلیس امضا شد. چین و فرانسه نیز به عنوان ۲ عضو اصلی دیگر شورای امنیت سازمان ملل در اسناد جداگانه تضمینهای دولتی تا حدودی ضعیفتر ارائه کردند.
امضاکنندگان قول دادند به استقلال و حاکمیت و مرزهای موجود اوکراین احترام بگذارند. در مقابل دولت اوکراین موافقت کرد زرادخانه هستهای خود در دوران شوروی را تسلیم کند. حال سیکورسکی، درست همزمان با سفر خانم اورسولا فون درلاین به کییف برای بررسی درخواست عضویت اوکراین در اتحادیه اروپایی خواستار هستهایسازی این کشور شده است. او یک روز بعد با تکرار مواضع خود، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را متهم کرد که اوکراین را با سلاح هستهای تهدید میکند و استدلال کرد که غرب باید او را منصرف کند.
این در حالی است که ماه گذشته، الکسی زایتسف، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، چنین ادعاهایی را دروغ عمدی خواند و با رد برنامهریزی مسکو برای استفاده از سلاح هستهای در اوکراین، گفت: «در جنگ هستهای هیچ برندهای وجود نخواهد داشت و نباید اتفاق بیفتد». به نظر میرسد اشاره اصلی زایتسف نه فقط به ادعاهای اخیر غربیها، بلکه به اظهارات خارج از قاعده ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین بود که هفته قبل از آغاز حمله روسیه به این کشور توافق بوداپست را زیر سوال برده و تلویحا خواستار دستیابی اوکراین به تسلیحات هستهای شده بود. او در کنفرانس امنیتی در مونیخ ( 19 فوریه 2022) نیز مدعی شد ترتیبات توافقنامه بوداپست دیگر به کار نمیآید، مگر اینکه امنیت کشورش به طور کامل تضمین شود. زلنسکی گفته بود: «اوکراین در ازای دفع سومین پتانسیل هستهای بزرگ جهان، تضمینهای امنیتی دریافت کرد. ما چنین سلاحی نداریم. ما تضمینی هم نداریم».
پوتین چند روز بعد این سخنان را خطرناک توصیف کرد و نشانه چراغ سبز غرب به کییف برای دستیابی به تسلیحات هستهای خواند و آن را «تهدیدی واقعی» برشمرد. در نتیجه روسیه در 24 فوریه به خاطر کوتاهی دولت اوکراین در اجرای مفاد توافقنامههای مینسک (2014) با به رسمیت شناختن جمهوریهای دونتسک و لوهانسک در منطقه دونباس در شرق اوکراین به این کشور حمله کرد. در این توافقنامه آلمان و فرانسه به عنوان ضامنهای بینالمللی برای اعطای وضعیت ویژه به این ۲ جمهوری خودخوانده روسنشین در چارچوب حاکمیت اوکراین، پروتکلهایی ویژه طراحی کرده بودند اما ارتش اوکراین اواخر سال 2021 با اعزام لشکری مجهز اقدام به گلولهباران شهرهای روسنشین شرقی کرد.
اظهارات نماینده لهستانی پارلمان اروپا درباره هستهایسازی نظامی اوکراین در فاصله کوتاهی پس از افشاگریهای مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره تلاش احتمالی این کشور برای تولید تسلیحات هستهای، در ماههای پیش از حمله روسیه انجام میشود. رافائل گروسی در اجلاس داووس فاش کرد دهها کیلوگرم پلوتونیوم و اورانیوم غنی شده در یکی از بزرگترین نیروگاههای هستهای اروپا در زاپوروژیا در جنوب اوکراین تلنبار شده است.