فرزانه دانایی: محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی روز گذشته تور سفرهای خارجی خود را با سفر به مصر آغاز کرد و قرار است طی چند روز آتی به اردن و ترکیه نیز سفر داشته باشد. سفر محمد بن‌سلمان به قاهره نخستین سفر او به خارج از منطقه خلیج‌فارس در طول ۳ سال گذشته ‌است. مساله‌ای که این سفر را دارای اهمیت زیادی می‌کند، در پیش بودن سفر بایدن به عربستان و منطقه در ماه آتی میلادی است. 

آنطور که رسانه‌های سعودی و همچنین تعدادی از رسانه‌های آمریکایی مطرح کرده‌اند، سفر بن‌سلمان به مصر، اردن و ترکیه در جهت تقویت روابط دوجانبه با این کشورها و گفت‌وگو پیرامون مسائل و منافع مشترک با آنهاست. با این ‌حال گمان می‌رود مهم‌ترین موضوع مورد نظر بن‌سلمان در سفر به این کشورها، زمینه‌سازی برای اعلام عادی‌سازی روابط خاندان سعودی با رژیم صهیونیستی باشد. پیشرفت گفت‌وگوها میان خاندان سعودی و مقامات آمریکایی و رژیم صهیونیستی نشان داده ‌است عربستان‌سعودی تلاش دارد بزودی با اعلام برخی رفت‌وآمدها و سفرهای دیپلماتیک و تجاری میان ریاض و تل‌آویو، پس ‌از مدتی عادی‌سازی روابط را به‌ صورت رسمی اعلام کند. 

سفر بن‌سلمان به کشورهای منطقه و در عین ‌حال سفر بایدن به عربستان نشان می‌دهد متحدان آمریکا در منطقه تلاش دارند ماجرای قتل خاشقجی را نیز به ‌کلی فراموش کرده و به ‌دنبال این باشند بار دیگر از منابع مالی عربستان برای پیشبرد منافع خود در منطقه استفاده کنند. بن‌سلمان در حالی به قاهره سفر می‌کند که از زمان روی کار آمدن ژنرال سیسی تاکنون عربستان میلیاردها دلار به مصر کمک مالی کرده و در این سفر نیز قرار است درباره سرمایه‌گذاری‌های جدید در مصر گفت‌وگوهایی با مقامات مصری داشته باشد. این گفت‌وگوها در حالی است که بسیاری از تحلیلگران حوزه اقتصادی بر این باورند بحران جهانی غذا که ناشی از جنگ اوکراین و روسیه است، به ‌احتمال زیاد آفریقا را بشدت تحت تاثیر قرار خواهد داد و مصر یکی از کشورهایی است که می‌تواند دچار قحطی یا گرسنگی شدید شود. 

مسأله دومی که بن‌سلمان را به قاهره کشانده‌ است، همکاری خوب و موافقت سیسی برای واگذاری ۲ جزیره تیران و صنافیر به عربستان‌سعودی است. این ۲ جزیره که سال‌ها محل مناقشه ۲ کشور بوده، حالا با پادرمیانی ایالات ‌متحده قرار است به خاندان سعودی واگذار شود.

تحلیلگران مسائل منطقه بر این باورند واگذاری این ۲ جزیره به عربستان نخستین اقدام اجرایی آمریکا و مصر برای کمک به عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی و عربستان است. محمد بن‌سلمان قرار است بعد از دیدار با سیسی به اردن و بعد به ترکیه برود. بازدید از ترکیه می‌تواند نشان‌دهنده پایان پروژه تاثیرگذاری پرونده خاشقجی بر روابط ۲ کشور باشد. مقامات ترکیه بر این باورند دیدار بن‌سلمان و اردوغان می‌تواند آغاز‌کننده پروژه‌های مشترک بزرگ اقتصادی در حوزه انرژی و همچنین امنیت باشد. با این ‌حال به‌ نظر می‌رسد مهم‌ترین پروژه مشترک مصر، اردن، ترکیه و عربستان تلاش برای پیشبرد پروژه عادی‌سازی روابط کشورهای عرب منطقه با رژیم صهیونیستی باشد؛ همین مساله قرار است جو بایدن را نیز به منطقه بکشاند. 

آمریکا که این روزها درگیر در تورم شدید و افزایش قیمت‌ حامل‌های انرژی است، تلاش دارد عربستان را قانع کند بر میزان تولید نفت خود بیفزاید تا از این طریق بتواند قیمت حامل‌های انرژی در جهان را کنترل کند و بر بحران‌های داخلی کشورش نیز فائق آید، البته بن‌سلمان شروط زیادی برای سفر بایدن به کشورش گذاشته ‌است. با وجود اینکه بایدن تمایلی به دیدار با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی ندارد، نیاز آمریکا به نفت ارزان‌قیمت باعث شد بایدن در نهایت دیدار با ولیعهد سعودی را بپذیرد و قرار است در دیدار بن‌سلمان درباره مسائل مرتبط با بحران انرژی در جهان، جنگ در اوکراین و یمن، امنیت غذایی، امنیت سایبری و همچنین مسائل مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران گفت‌وگو کند. دستیاران بایدن تلاش دارند این سفر را به ‌عنوان موفقیت تاریخی برای دولت او جا بزنند؛ بر همین اساس گفته‌اند در صورتی ‌که این سفر موفقیت‌آمیز باشد، بازار انرژی و قیمت نفت به ‌حدی پایین خواهد آمد که روسیه بشدت دچار بحران شده و در عین‌ حال دیگر نیازی به نفت ایران و ونزوئلا نیز در دنیا وجود نخواهد داشت. 

 با آنکه به ‌نظر می‌رسد سفر بن‌سلمان به کشورهای منطقه نیز در راستای پروژه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی باشد اما در نهایت تلاش اصلی او ایجاد یک ائتلاف عربی برای مقابله با ایران است. عربستان ‌سعودی تاکنون همکاری‌های متنوعی را با رژیم صهیونیستی درباره پرونده هسته‌ای ایران داشته و هر دو تلاش کرده‌اند مانع بازگشت آمریکا به برجام شده و در نهایت برای انجام عملیات‌های خرابکارانه در داخل ایران یا حتی جنگ بزرگ، با آمریکا زمینه‌سازی کنند. او حالا در سفرهای جدید خود به کشورهای منطقه تلاش دارد با پول‌پاشی در مصر و اردن و احیای روابطش با ترکیه، پروژه ایران‌هراسی را پیش برده و در عین ‌حال موافقت کشورهای مسلمان و عرب منطقه را برای پیشبرد پروژه نزدیک شدن به رژیم صهیونیستی به‌ دست آورد. 

با این ‌حال مساله‌ای که باز هم باعث ایجاد اختلافات شدید میان عربستان و ایالات‌متحده می‌شود، عدم تمایل خاندان سعودی به محکوم کردن جنگ اوکراین است. این مساله‌ای است که به ‌احتمال زیاد باعث ایجاد تنش‌هایی در دیدار ۲ طرف خواهد شد. مساله یمن نیز به محلی برای اختلاف دولت بایدن و خاندان سعودی تبدیل می‌شود، چرا که دولت دموکرات آمریکا از زمان روی کار آمدن بنا به دلایل مختلف به دنبال پایان دادن به جنگ یمن بوده و هم‌اینک نیز با درخواست‌های متعدد نمایندگان کنگره برای پایان دادن به حمایتش از عربستان روبه‌رو است. این مسائل تا حدی پیش رفته که برخی نمایندگان جمهوری‌خواه یا حتی دموکرات به این نتیجه رسیده بودند بایدن نباید دیداری با بن‌سلمان داشته باشد اما نیازهای داخلی آمریکا برای کنترل بازار انرژی بویژه قیمت بنزین باعث شده ‌است این ‌بار ایالات‌متحده نیاز شدیدتری به گاو شیرده خود داشته باشد.