آمارهای نشر حوزه کودک و نوجوان نشان‌دهنده افزایش چندین باره قیمت کتاب‌های این حوزه در خردادماه امسال است؛ روندی که از آبان‌ سال گذشته آغاز شده و هنوز تدبیری برایش اندیشیده نشده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، براساس آمارهای موجود،‌ در خردادماه سال جاری در حوزه کودک و نوجوان، هزار و 264 عنوان کتاب منتشر شده که 629 عنوان آن تألیفی و 635 عنوان ترجمه بوده است؛ در خردادماه باز هم روند انتشار کتاب‌های ترجمه در حوزه کودک نسبت به کتاب‌های تالیفی بیشتر بوده و این نگرانی بسیاری از فعالان نشر کودک و نوجوان را برانگیخته است. 

این نگرانی در مقایسه بین چاپ ‌اول‌ها و تجدیدچاپی‌ها در حوزه کودک و نوجوان نیز به چشم می‌آید‌؛ در حالی ‌که 510 عنوان کتاب چاپ اول در این حوزه در خردادماه منتشر شده است‌، شمار تجدیدچاپی‌ها به 754 نسخه رسیده است. موضوع نگران‌کننده دیگر در آمار کتاب‌های کودک و نوجوان در خردادماه مساله افزایش قیمت کتاب نسبت به ماه گذشته است؛ در حوزه کودک و نوجوان قیمت کتاب نسبت به ماه گذشته 58 درصد افزایش را تجربه کرده است. 

این افزایش قیمت‌ها در حالی است که در بازه زمانی مشابه در سال قبل میانگین قیمت کتاب در حوزه کودک و نوجوان 30 هزار تومان و میانگین قیمت کل نیز 44 هزار تومان بوده است،‌ به عبارت دیگر قیمت کتاب نسبت به بازه زمانی مشابه در خرداد 53 درصد افزایش قیمت داشته است. این افزایش 53 درصدی قیمت کتاب در حالی رخ داده است که قیمت کاغذ در یک ماه گذشته کمی بیش از 20 درصد افزایش داشته است. 

آغاز موج گرانی‌های کتاب کودک و نوجوان به آبان‌ماه سال گذشته برمی‌گردد؛ زمانی که متوسط قیمت کتاب کودک در طول یک ماه با ۶ هزار تومان افزایش مواجه شد. جالب توجه است که این افزایش قیمت 6 هزار تومانی در حالی بود که در همان بازه زمانی، متوسط قیمت کتاب در حوزه عمومی یک کاهش 12 هزار تومانی را تجربه کرد و از 72 هزار تومان به 60 هزار تومان رسید!

پس از این افزایش قیمت بود که وزارت ارشاد برای کنترل بازار کتاب و تعدیل قیمت، چاره‌ای اندیشید و علاوه بر توزیع کاغذ یارانه‌ای، ناشران را ملزم به درج عبارت «این کتاب با کاغذ یارانه‌ای منتشر شده است» کرد اما این تدابیر هم تاثیر قابل لمسی بر قیمت کتاب کودک نگذاشت و در دی‌ماه 1400 باز هم شاهد موج دیگری از گرانی در این حوزه بودیم. در این ماه، متوسط قیمت کتاب به 61 هزار و 300 تومان رسید. 

اندکی پس از این موضوع، علیرضا سبحانی‌نسب، مدیر نشر جمال درباره علت افزایش قیمت کتاب‌ها به تسنیم گفته است: مشکل در 3-2 ناحیه است؛ نخست آنکه قیمت‌گذاری در کتاب قاعده و قانون و انضباط و آیین‌نامه ندارد. ما الان ناشرانی داریم که کتاب‌های خود را ۳ برابر نُرم بازار ایران، قیمت می‌گذارند و هیچ کس نمی‌تواند جلوی آنها را بگیرد. می‌گوییم چرا؟ می‌گویند با کدام قانون جلویش را بگیریم؟! همین رویه موجب شده ما در حال حاضر با پدیده‌ای با عنوان تخفیف‌های 80-70 درصدی کتاب مواجه باشیم. 

او راه‌حل این مشکل را تعیین ضابطه برای قیمت‌گذاری کتاب دانسته و اضافه کرده است: در نوبت‌های پیشین به‌رغم توزیع کاغذ، تأکیدی بر این نکته نبود که حتما در کتاب این جمله درج شود که «این کتاب با کاغذ یارانه‌ای منتشر شده است». به همین دلیل روشن نبود که کدام کتاب با حمایت دولتی چاپ شده و کدام نه، الان هم درج این جمله قدم مثبتی است که نشان می‌دهد کدام کتاب با حمایت منتشر شده است. اما در حال حاضر نظارت و قاعده‌ای وجود ندارد. ارشاد تأکید بر درج این جمله دارد‌ اما قاعده‌ای ارائه نمی‌دهد که اگر خلاف آن انجام شد با خاطیان برخورد شود. اینکه چه اتفاقی رخ دهد‌ تخلف محسوب می‌شود،‌ روشن نیست. 

اکنون با گذشت ۳ ماه از این مصاحبه، هنوز هم ضابطه‌ای برای کنترل قیمت کتاب وجود ندارد تا وضعیت صعودی قیمت ادامه داشته باشد. افزایش 58 درصدی قیمت کتاب کودک و نوجوان خبر نگران‌کننده‌ای است که حوزه نشر کودک را تهدید می‌کند. با توجه به استمرار این روند افزایشی، ضرورت قاعده‌گذاری درباره قیمت‌گذاری کتاب‌ها بیش از پیش حس می‌شود و لازم است وزارت ارشاد و سایر نهادهای مربوط، چاره‌اندیشی برای مهار این وضعیت را در اولویت کار خود قرار دهند.