گروه فرهنگ و هنر: تصویر شهر در آثار سینمایی می‌تواند واقع‌گرا یا فانتزی، یا به گونه‌ای دیگر تعریف شود. «مشت نمونه خروار است»؛ ضرب‌المثلی است که همیشه و همه جا کاربرد دارد. تصویر یک شهر در فیلم سینمایی می‌تواند یکی از کاربرد‌های این ضرب‌المثل باشد؛ تصویری که عمدتا در بسیاری از آثار سینمایی نمادی از جامعه است، البته آنچه از شهر در طول تاریخ سینمای ایران در فیلم‌های ایرانی تصویر شده، در مرحله اول شناسایی و طبقه‌بندی بوده و در مرحله دوم جمع‌بندی فیلم‌ها تبیین می‌شود. شاید بتوان گفت تصویر یک شهر با تحولاتی که در کالبد و حیات اجتماعی شهرها اتفاق می‌افتد، ارتباط مستقیمی دارد. در فیلم‌هایی که روایت فیلم در شهر روی می‌دهد، دوربین بافت یک شهر را در زمان ساخت آن فیلم به نمایش درمی‌آورد اما با این حال فیلمساز می‌تواند با انتخاب زاویه دوربین، فاصله از سوژه، حرکت دوربین، رنگ، ریتم، صدا، تدوین و سایر عناصر سازنده هنر ترکیبی سینما، شهر را آنگونه که دوست دارد، یا مناسب می‌داند به مخاطب نشان دهد. 

البته که تصویر شهر فقط عکسی از واقعیت شهر نمی‌تواند باشد، بلکه مثل هر تصویر هنری دیگر شهری است که هنرمند دریافت کرده است؛ افزون بر این، این تصویر برداشتی انتزاعی از شهر نیست، بلکه فیلمساز، خودآگاه یا ناخودآگاه، بخشی از روح و معنای زمانه و جامعه خود را باز می‌تاباند و به همین جهت دریافت او از شهر جزئی از میراث شناخت جامعه‌شناسانه شهر است. 

 محمدرضا خردمندان، عضو هیأت انتخاب آثار داستانی کوتاه و نیمه‌بلند هشتمین دوره جشنواره فیلم شهر درباره کارکرد اصلی تصویر شهر در آثار سینمایی به «وطن‌امروز» می‌گوید: جشنواره فیلم شهر بستری برای به تصویر کشیدن موضوعات مرتبط با شهر به ‌شمار می‌رود. این اتفاق، اتفاق جذابی است که موضوعات پیچیده و کلانشهری را مورد بررسی قرار دهیم تا از این طریق به درک کامل‌تری از شهری که در آن زیست می‌کنیم برسیم. جشنواره فیلم شهر، جشنواره موضوعی است و کارکرد خاصی دارد و یکی از کارکردهای آن این است که بدانیم زیر پوست این شهر چه می‌گذرد. 

سینما به مثابه یک ابزار به مخاطب کمک می‌کند که مفاهیم موجود در آنچه به نمایش درمی‌آید را شناسایی کند. خردمندان با اشاره به هدف غایی جشنواره برای ارائه درست تصویر شهر به مخاطبانش، اینطور توضیح می‌دهد: مردم با دیدن بسیاری از فیلم‌های جشنواره شهر می‌توانند به درک کاملی از وضعیت شهر خود برسند و از طرفی برای مسؤولان این جشنواره حائز اهمیت است که با شناخت کامل و دقیق‌تر از مسائل و مشکلات شهر تصمیمات قاطع‌تری برای حل مشکلات و مدیریت مسائل شهری و ناهنجاری‌ها بگیرند. 

ما برای اینکه شهر را به موجود زنده و کنشگری تبدیل کنیم، ناچار هستیم شهر را به وضعیت بهتری برای زندگی تبدیل کنیم. 

 در این باره جبار آذین، منتقد سینما هم معتقد است پاسداری از فرهنگ موجود جامعه و اشاعه فرهنگ‌ رسالت بزرگی است که بر دوش سازمان‌ها، دستگاه‌ها و ارگان‌هایی است که در حوزه‌های فرهنگی مشغول هستند. جشنواره‌های سینمایی در کشور نشان‌دهنده توجه مسؤولان و مردم به تولید آثار هنری و فرهنگی هستند. در امتداد همین جشن‌ها و جشنواره‌ها، جشنواره فیلم شهر، 8 دوره به صورت مستمر در حال برگزاری است؛ جشنواره‌ای که کوشیده با ارائه تولیدات مناسب، در جهت ارتقای فرهنگ جامعه نقش‌آفرینی کند. این جشنواره با دیگر جشنواره‌ها به لحاظ اهداف می‌تواند متفاوت باشد اما چون مخاطب اصلی جشنواره‌ها مردم هستند، به همین دلیل باید نیاز، سلیقه و خواسته مردم در برگزاری تولیدات فرهنگی لحاظ شود. 

به گفته کارشناسان، جشنواره فیلم شهر نشان داده در این مسیر، در تلاش برای ارائه تصویری دقیق از شهر است و می‌کوشد جشنواره‌ای شایسته در سطح کشور باشد. آذین ادامه می‌دهد: مهم‌ترین هدف از انعکاس مسائل و مشکلات جامعه شهری و نیازهای شهروندان در تولیدات هنری و سینمایی نمایش نظام مسائل شهر است. به واسطه این جشنواره‌ها هنرمندان با این مسائل که مسائل مردم است آشنا می‌شوند. هر چه این ارتباط بین هنرمندان و مردم عمیق‌تر و ظریف‌تر باشد، می‌تواند به لحاظ مضمون و محتوا در ارتقای فیلم‌ها نقش‌آفرینی کند. برگزاری جشنواره فیلم شهر به صورت استاندارد و با لحاظ مؤلفه‌های هنری و فرهنگی است. از آنجا که در حوزه محتوایی در این جشنواره توجه به مردم بوده، جشنواره فیلم شهر می‌تواند در ارتقای سطح آگاهی و رشد تعالی فرهنگ جامعه نقش‌های مهمی ایفا کند. 

جشنواره فیلم شهر می‌تواند با انتخاب فیلم‌های قابل قبول، آیینه‌ای تمام قد در مقابل مردم شهر قرار دهد. مردم می‌توانند زیبایی‌ها و زشتی‌های شهر را روی پرده سینما ببینند و در جهت رفع زشتی‌ها بکوشند. خود این ماجرا هم ظرافت می‌طلبد. در نگاه ساختارگرایانه، این اصلاح منوط به ساختار است اما سینمای قهرمان‌‌محور می‌تواند بخشی از مسائل شهر را به کمک مردم حل کند. فیلمسازان می‌توانند الگوها را در آثار خود به نمایش بگذارند. 

جبار آذین با اشاره به کارکرد دقیق تصویر یک شهر در یک اثر سینمایی می‌گوید: نگاه واقع‌گرایانه به دور از هر نوع گرایش‌ سیاسی و حزبی می‌تواند به بالندگی جشنواره شهر کمک کرده و با ارائه تصاویر درست از شهر، راهکارهای پیشرفت‌ یک شهر را پیش روی مخاطب قرار دهد. جشنواره فیلم شهر می‌تواند جشنواره‌ای جهانی باشد، به شرط آنکه مؤلفه‌های استاندارد و مضمون قوی و ارائه تصویر درست از زندگی مردم را به همراه داشته باشد. 

گفتنی است هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم شهر به دبیری مجید اکبرشاهی 27 تا 31 تیر در پردیس سینمایی گالری ملت برگزار می‌شود.