یکی از مهم‌ترین عواملی که منجر به اثر‌گذاری بیشتر تحریم‌ها علیه کشورمان شد، وابسته بودن ایران به سازو‌کار‌های مالی بین‌المللی تحت نفوذ آمریکا و دلار آمریکا به عنوان پول جهانی بود؛ امری که اساسا این قدرت را به آمریکا می‌دهد تا بتواند اینگونه تحریم‌ها را علیه کشور‌ها اعمال کند. اینجاست که اولویت خنثی‌سازی تحریم در برابر راهبرد لغو تحریم، اهمیت خود را نمایان می‌کند. همکاری ایران با سایر کشور‌های تحریم‌شده و همسویی برای ایجاد راه‌حلی برای خنثی‌سازی تحریم می‌تواند کمک دوچندانی برای قدم برداشن در این مسیر باشد. در همین رابطه روز شنبه رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اراده سیاسی ایران و روسیه برای توسعه روابط اقتصادی گفت: در حال حاضر ظرفیت‌های بسیار خوب اقتصادی بین 2 کشور مهیاست و فعالان اقتصادی 2 کشور نتایج تفاهمات پولی و بانکی انجام‌شده را خواهند دید. 

علی صالح‌آبادی با تشریح نتایج سفر اخیر خود به روسیه گفت: در این سفر گفت‌وگوهای بسیار خوب و ارزنده‌ای با مقامات عالی و اقتصادی روسیه داشتیم و با توجه به تاکیدات روسای‌جمهور ۲ کشور به توسعه روابط پایدار اقتصادی بین ایران و روسیه مقرر شد در بحث مالی و بانکی زمینه‌های لازم را برای توسعه پایدار روابط ایجاد کنیم. وی با بیان اینکه اراده سیاسی ۲ کشور بر توسعه تعاملات اقتصادی است، ادامه داد: خوشبختانه هم از طرف جمهوری اسلامی ایران و هم از طرف روسیه علاقه‌مندی قابل ملاحظه‌ای برای توسعه روابط وجود دارد، لذا در این باره مذاکرات خوبی انجام شد و امیدوارم این مذاکرات در آینده زمینه‌ساز توسعه پایدار روابط ۲ کشور باشد. وی افزود: در آینده نزدیک تفاهمات انجام شده در این سفر را اجرایی خواهیم کرد و نتایج آن را تجار، بازرگانان و فعالان اقتصادی ۲ کشور خواهند دید. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: طبعا استفاده از ارزهای غیر دلار و یورو و سایر موضوعاتی که تجار و فعالان اقتصادی بتوانند از بسترهای جدید استفاده کنند، جزو مواردی است که مورد پیگیری قرار می‌گیرد و ان‌شاءالله باید نتایج آن را در عمل شاهد باشیم. 

صالح‌آبادی درباره استفاده از پیام‌رسان‌های بومی به جای سوئیفت نیز گفت: هم اکنون ایران برای جایگزینی سوئیفت از سامانه‌های پیام‌رسان بین‌بانکی بومی استفاده می‌کند و روسیه نیز پیام‌رسان‌های بومی و مالی خود را دارد که می‌تواند مبنایی برای همکاری بانکی بین ۲ کشور باشد. وی با بیان اینکه ایجاد بستر‌های مالی از مهم‌ترین محور‌های توسعه اقتصادی به شمار می‌رود، افزود: این سفر توانست زمینه‌های بسیار خوبی برای روابط تجار و بازرگانان ۲ کشور ایجاد کند. 

 

* ایران و روسیه در تدارک دوران پساسوئیفت

 همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد ایجاد جایگزین برای ساز‌و‌کار‌های مالی جهانی‌ای مانند پیام‌رسان سوئیفت از راهکار‌های خنثی‌سازی تحریم است. سوئیفت ابزاری برای انتقال پول و نقل‌و‌انتقالات مالی بین‌المللی میان کشورهاست. هر چند جز سوئیفت روش‌های دیگری برای انتقال ارز وجود دارد اما به دلیل سلطه سوئیفت، سایر روش‌ها چندان متداول نیست. 

روسیه به دلیل صادرات چند میلیاردی هیدروکربن بسیار به سوئیفت متکی است. قطع ارتباط این کشور با سوئیفت منجر به خاتمه تمام معاملات بین‌المللی، ایجاد نوسانات ارزی و خروج گسترده سرمایه از این کشور خواهد شد. از این رو از سال 2014 این کشور به دنبال اقدامات متقابل متعددی برای به حداقل رساندن خطرات و خسارات اقتصادی احتمالی این واقعه بوده است. در همین سال دولت روسیه قانون جدیدی را ابلاغ و سیستم پرداخت ملی‌ای به اسم «میر» را معرفی کرد. این سیستم کاملا متعلق به بانک مرکزی روسیه است و به عنوان یک مرکز تسویه‌حساب برای پردازش معاملات در داخل روسیه فعالیت می‌کند. 

روسیه همچنین می‌تواند از معادل روسی سوئیفت یعنی «SPFS» استفاده کند. این سیستم که در سال 2014 توسط بانک مرکزی روسیه راه‌اندازی شد، در تلاش است جایگزینی برای پیام‌رسان‌های بین‌المللی‌ نظیر سوئیفت باشد. در سطح بین‌الملل اما با وجود تلاش مقامات روس، آنها موفق به ترغیب طرف‌های خارجی برای استفاده از SPFS در برابر سوئیفت نشده‌اند. با توجه به محدودیت‌های SPFS روسیه، سیستم پرداخت بین‌مرزی چین (CIPS) اغلب به عنوان گزینه‌ای واقع‌بینانه‌تر برای بانک‌های روسیه در صورت قطع ارتباط با سوئیفت پیشنهاد شده است.