کد خبر: 250859تاریخ: 1401/4/25 00:00
خروجی دیدار بایدن با محمود عباس نشان داد فلسطینی‌ها وجه‌المعامله سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه شدند
نتیجه شرط‌بندی روی آمریکا!
رضا عدالتی‌پور: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در آخرین روز سفر خود به سرزمین‌های اشغالی و کرانه باختری دیروز برای دیداری کوتاه با «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین وارد شهر بیت‌لحم در جنوب کرانه باختری شد. کنفرانس مطبوعاتی مشترک بایدن و عباس قبل از عزیمت رئیس‌جمهور ایالات متحده به فرودگاه بن گوریون تل‌آویو برای پرواز مستقیم به جده در عربستان سعودی، به عنوان آخرین ایستگاه سفر او به منطقه اواخر روز جمعه برگزار شد. در جریان دیدار بایدن و عباس ده‌ها فلسطینی در حدود یک کیلومتری محل دیدار ۲ طرف علیه مواضع بایدن تظاهرات کردند؛ تظاهراتی که با ممانعت نیروهای امنیتی رژیم صهیونیستی مواجه شد.
نکته قابل توجه اینکه همان‌طور که انتظار می‌رفت سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی نتیجه مثبتی برای فلسطینی‌ها نداشت. کما اینکه برخی مقامات و فلسطینی‌های ساکن قدس و کرانه باختری پیش از این سفر به سران تشکیلات خودگردان فلسطین تاکید کردند که نباید روی بایدن حساب کنند. خروجی دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با مقامات صهیونیست و محمود عباس نیز همین نگاه را تایید کرد.
* اینترنت 4G تا ۲ سال دیگر؛ هدیه بایدن به فلسطینی‌ها!
الجزیره در این باره نوشت بایدن اعلام کرد کرانه باختری و غزه تا پایان سال ۲۰۲۳ به شبکه 4G اینترنت متصل میشوند.
همچنین او در دیدار از کرانه باختری از بازگشت کمک‌های مالی به بیمارستان‌های فلسطینی‌ها از طریق آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) خبر داد که البته این کمک نیاز به تایید کنگره دارد. بخشی از این کمک‌ها نیز به آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد (آنروا) برای میلیون‌ها پناهنده فلسطینی اختصاص یافت.
در همین رابطه «جان هولمن» خبرنگار الجزیره در گزارشی نوشت کاملا واضح است که ایالات متحده چه چیزی به فلسطینی‌ها ارائه می‌دهد؛ «این پول است». او در ادامه نوشت این کمک (در نهایت 300 میلیون دلاری) که نیاز به تایید کنگره آمریکا دارد، همه چیزی است که بایدن برای جلب رضایت فلسطینی‌ها آورده است که حتما ناکافی است.
* ۴۵ دقیقه وقت از ۴۸ ساعت سفر منطقه‌ای برای فلسطین
جدا از اینکه بایدن تنها 45 دقیقه از زمان 2 روز حضور خود در سرزمین‌های اشغالی را به دیدار با مقامات فلسطینی اختصاص داد، عدم اتخاذ موضع سیاسی قوی در قبال ادامه شهرک‌سازی غیرقانونی رژیم صهیونیستی سبب شد سفر بایدن برای فلسطینی‌ها بی‌نتیجه تلقی شود. منتقدان همچنین بایدن را متهم کردند که گامی در جهت پاسخگویی به قتل «شیرین ابوعاقله» از سوی اسرائیل برنداشته است.
بایدن همچنین در جریان کنفرانس خبری با «یائیر لاپید» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت دیدارش از بیت‌المقدس شرقی به منزله بازگشت از تصمیم دولت قبلی آمریکا درباره بیت‌المقدس نیست.
در دوره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دولت این کشور کل بیت‌المقدس - از جمله نیمه شرقی اشغالی آن- را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و سفارت خود را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل کرد. این در حالی بود که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان در انتظار تحقق برخی وعده‌هایی بود که بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش داده بود، مانند بازگشایی کنسولگری آمریکا در بیت‌المقدس شرقی یا لغو ممنوعیت دفتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در واشنگتن.
در رابطه با رویکرد کلی دموکرات‌ها به مساله فلسطین که با عنوان «راه‌حل ۲دولتی» مشهور شده نیز بایدن در دیدار با محمودعباس گفت به این راهکار پایبند است اما در حال حاضر شرایط برای مذاکره در این باره وجود ندارد؛ موضعی که به مثابه آب سرد بر پیکر تشکیلات خودگردان و رئیس 87 ساله آن بود.
واقعیت این است که غیر از اعلام از سرگیری کمک‌های مالی به تشکیلات خودگردان و مؤسسات بشردوستانه، بایدن هیچ یک از سیاست‌های ترامپ را تغییر نداد. در همین رابطه «مروان بشاره» تحلیلگر ارشد الجزیره نوشت آشکار شده است که ایالات متحده «از مسؤولیت خود در نقش یک بازیگر جدی در پایان دادن به درگیری دست کشیده است». بشاره گفت: «با اعلام کمک‌های مالی به فلسطینی‌ها، دیگر به اشغال فلسطین و آپارتاید در فلسطین به عنوان یک موضوع سیاسی و ملی نگاه نمی‌شود. بلکه به عنوان یک موضوع بشردوستانه به آن نگاه می‌شود که به نوعی به یارانه نیاز دارد».
***
خیال خام بایدن با عقبگرد به عربستان
جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا عصر دیروز به وقت محلی فرودگاه بن‌گورین در تل‌آویو را به مقصد جده عربستان ترک کرد و ساعاتی بعد در فرودگاه ملک عبدالعزیز جده مورد استقبال امیر مکه و سفیر عربستان در امریکا قرار گرفت. پیش از این سفر، عربستان سعودی اعلام کرد حریم هوایی خود را به روی همه شرکت‌های هوایی باز می‌کند و راه را برای پروازهای بیشتر به اسرائیل و از اسرائیل هموار می‌کند؛ موضوعی که بایدن آن را گامی تاریخی و مهم در جهت ایجاد خاورمیانه یکپارچه‌تر و باثبات‌تر توصیف کرد. رسانه‌های خبری همچنین اعلام کرده‌اند در سفر بایدن به عربستان ممکن است توافق بین اسرائیل و عربستان سعودی برای تغییر ترتیبات سیاسی- امنیتی در یک جفت جزیره کوچک سعودی (تیران و صنافیر) در دریای سرخ شکل بگیرد.
البته بایدن نباید انتظار نتایج چشمگیری از این سفر داشته باشد. در همین ارتباط الجزیره دیروز نوشت: این سفر نشان‌دهنده انفعال بایدن و یک عقبگرد برای رئیس‌جمهوری است که کمتر از ۲ سال پیش قول داده بود عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان را در صحنه بین‌المللی به یک کشور منزوی تبدیل کند. از این رو او باید انتظار استقبال به مراتب سردتری نسبت به سفر ترامپ به عربستان را داشته باشد. زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سال 2017، عربستان سعودی را برای نخستین سفر خارج از کشور دوره ریاست‌جمهوری خود انتخاب کرد، سعودی‌ها به قدری خوشحال شدند که سفر او را به یک ولخرجی بزرگ برای آمریکا تبدیل کردند.
* عربستان جدید و توقعات بایدن
آنچه مسلم است هدف بایدن از سفر به عربستان در وهله اول بحث امنیت انرژی و تامین سوخت مورد نیاز آمریکا و اروپاست که بر اثر جنگ اوکراین از فوریه 2022 تحت تاثیر تحریم‌های نفتی روسیه با تهدید مواجه شده است. تقویت همکاری‌های امنیتی با سعودی از این جهت که این کشور در پی تحولات جدید جهانی در پازل شرق قرار نگیرد نیز یکی دیگر از اهداف سفر بایدن است. این در حالی است که پیش از سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه و همچنین در طول این سفر در سرزمین‌های اشغالی بحث‌های حقوق بشری و به طور مشخص سوال درباره تناقض رفتار و عملکرد بایدن در پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست مورد توجه خبرنگاران و فعالان حقوق بشر قرار گرفت. دولت بایدن در ماه‌های اول کار خود رسما بن‌سلمان، ولیعهد سعودی را آمر قتل این روزنامه‌نگار عنوان کرده بود. این در شرایطی است که پیش از آغاز سفر به منطقه، بایدن اعلام کرده بود با بن‌سلمان دیدار نخواهد داشت و همچنین او در کنفرانس خبری در سرزمین‌های اشغالی تاکید داشت موضعش نسبت به پرونده قتل خاشقجی تغییری نکرده است اما واقعیت امر این است که بایدن ملاحظات امنیتی و اقتصادی را بر حقوق بشر ترجیح داده است، هرچند «ریما بنت بندر آل‌سعود» سفیر عربستان در ایالات متحده، در مجله آمریکایی پولیتیکو نوشته است: «نباید روابط عربستان و آمریکا را در پارادایم «منسوخ و تقلیل‌گرایانه» نفت در برابر امنیت دید. جهان تغییر کرده است و خطرات وجودی پیش روی همه ما، از جمله امنیت غذایی و انرژی و تغییرات آب و هوایی، بدون اتحاد مؤثر آمریکا و عربستان قابل حل نیست».
نیویورک‌تایمز در این ارتباط نوشت: سعودی‌ها همچنین نسبت به تعهد دولت آمریکا به امنیت خود، بویژه به دلیل حملاتی که از سوی یمن انجام می‌شود شک کرده‌اند. این احساسات به تصمیم آنها برای نپیوستن فوری به تلاش‌های واشنگتن برای منزوی کردن روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین یا افزایش تولید نفت برای کمک به کاهش قیمت نفت کمک کرد.
* برنامه رسمی دیدار با قاتل خاشقجی
نیویورک‌تایمز درباره سفر رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان به بیانیه کاخ سفید استناد کرده است. کاخ سفید دیروز پیش از سفر بایدن به عربستان اعلام کرد: «بایدن با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی در کاخ سلطنتی جده دیداری دوجانبه خواهد داشت و سپس رئیس‌جمهور و تیمش با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و وزرای سعودی در کاخ سلطنتی جده جلسه کاری خواهند داشت». خبرگزاری رویترز نیز دیروز پیش از سفر بایدن در این باره نوشت: «منافع انرژی و امنیت، رئیس‌جمهور و دستیارانش را بر آن داشت تصمیم بگیرند بزرگترین صادرکننده نفت جهان و نیروگاه منطقه‌ای را که در حال ارتقای سطح روابط با روسیه و چین است، منزوی نکنند. یک مقام آمریکایی روز جمعه به رویترز گفت واشنگتن انتظار ندارد عربستان سعودی فورا تولید نفت خود را افزایش دهد و ایالات متحده به تصمیم گروه اوپک پلاس در نشست بعدی خود در 3 آگوست چشم دوخته است. از این جهت این دیدار از منظر زبان بدن رهبران ۲ کشور در زمان دیدار مهم است. اگر چه مشاوران کاخ سفید از بیان اینکه آیا بایدن به دلیل نگرانی از «کووید-19» با بن سلمان، حاکم واقعی پادشاهی، دست خواهد داد یا خیر، خودداری کرده‌اند اما دیدارهای 2 روز گذشته با مقامات اسرائیلی و تشکیلات خودگردان نشان داد رئیس‌جمهور آمریکا به این پروتکل اعتنایی نداشته است. علاوه بر این بایدن در نشست روز شنبه (امروز) در شهر بندری جده با مجموعه وسیع‌تری از رهبران عرب دیدار خواهد کرد». این یعنی حربه کاخ سفید برای ممانعت از دیدار بایدن و بن‌سلمان چندان کارساز نخواهد بود.