گروه بین‌الملل: محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در تور سفر اروپایی خود پس از حضور در آتن و دیدار با مقامات یونان، عازم فرانسه شد و پنجشنبه‌‌شب در پاریس با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه دیدار کرد. محور این دیدار که در قالب ضیافت شام در کاخ الیزه برگزار شد، بحث انرژی و تامین نفت و گاز اروپا بود؛ موضوعی که این روزها به خواسته اصلی کشورهای غربی و به اصطلاح پرچمداران حقوق بشر، از قاتل جمال خاشقجی تبدیل شده است. 2 هفته قبل نیز جو بایدن در جریان نخستین سفر خود به عربستان از زمان آغاز ریاست‌جمهوری‌اش، با وجود پرسش‌های مکرر رسانه‌ها درباره وضعیت حقوق بشر در عربستان، بر مساله انرژی و توافق با عربستان در این زمینه تمرکز کرد؛ اتفاقی که در مقیاس کوچک‌تر برای مکرون هم رقم خورد. در تحقیقات سازمان ملل، قتل خاشقجی به عنوان «قتل فراقانونی که عربستان سعودی مسؤول آن است» توصیف شد. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مشخص کردند بن‌سلمان عملیاتی را که منجر به قتل خاشقجی شد، «تأیید» کرده است. اگر چه دیدار رئیس‌جمهور فرانسه با ولیعهد عربستان با انتقاد نهادهای حقوق بشری مواجه شده است اما این انتقادات همان‌طور که بایدن را تحت تاثیر قرار نداد، برای مکرون هم محلی از اعراب نداشت. حتی در بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه اشاره‌ای به این موضوع نشده است. ضمن اینکه ولیعهد عربستان پس از پایان سفر خود در بیانیه‌ای از «استقبال گرم» رئیس‌جمهور فرانسه قدردانی و فرانسه را «کشور دوست» عربستان معرفی کرده است. واقعیت این است که نیاز اروپا و آمریکا به انرژی، اولویت‌های اصلی غرب را نمایان کرده است. وضعیت جاری نشان داد موضوع حقوق بشر یک مساله کاملا سیاسی است و غرب به واقع به شکل ابزاری از این مفهوم سوءاستفاده می‌کند. متحدان رئیس‌جمهور فرانسه از نشست بن‌سلمان با مکرون به ‌عنوان نمایشی از «سیاست واقعی» دفاع کردند؛ آنها نیازهای عملی را بالاتر از اصول در سیاست خارجی قرار دادند. «استانیسلاس گورینی» وزیر خدمات عمومی و از متحدان نزدیک رئیس‌جمهور فرانسه، روز جمعه به رادیو «اروپا1» گفت نقش رئیس‌جمهور «حفاظت از مردم فرانسه» است و او معتقد است خدمات انجام شده است. 

 

* تامین انرژی؛ محور گفت‌وگوی مکرون - بن‌سلمان

به گزارش «وطن‌امروز»، در حالی که در بیانیه دفتر ریاست‌‌جمهوری فرانسه که دیروز جمعه منتشر شد هیچ اشاره صریحی به توافق پیرامون نفت یا گاز نشده است اما مکرون بر اهمیت ادامه هماهنگی مداوم با عربستان سعودی در رابطه با تنوع بخشیدن به منابع انرژی برای کشورهای اروپایی تاکید کرده است. دستیاران رئیس‌جمهور فرانسه پیش از مذاکرات روز پنجشنبه با تکرار درخواست جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در جریان سفر ۲ هفته پیش وی به جده، اشاره کرده بودند مکرون از عربستان سعودی می‌خواهد تولید نفت خود را برای کمک به کاهش قیمت نفت افزایش دهد. در بیانیه فرانسه آمده است مکرون و بن‌سلمان در میان ترس از قحطی به خاطر از دست دادن غلات اوکراین، درباره امنیت غذایی بحث و توافق کردند برای «کاهش اثرات» جنگ در اوکراین تلاش کنند. بر اساس آمارهای رسمی، اروپا بیشترین آسیب را از تحریم نفت و گاز روسیه خواهد دید و آینده این قاره با عباراتی نظیر زمستان سرد و وحشت از سرما تفسیر می‌شود. کشورهای اروپایی بشدت به دنبال منابع جایگزین سوخت‌های فسیلی هستند. عربستان سعودی یکی از معدود کشورهایی است که توانایی افزایش تولید خود را دارد. بن‌سلمان روز جمعه از امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به خاطر «پذیرایی گرم» تشکر کرد. وی در پیامی که از سوی وزارت خارجه عربستان منتشر شد، نوشت: «در حالی که کشور دوست شما را ترک می‌کنم، از جنابعالی به خاطر استقبال گرم و میهمان‌نوازی‌ای که از من و هیأت همراه شد، نهایت تشکر و قدردانی را دارم». 

 

* انتقادات از مکرون در پی دیدار با جلاد

مکرون و بایدن به دلیل ملاقات با بن‌سلمان هر دو مورد انتقاد گروه‌های حقوق بشری قرار گرفتند. بایدن با ژستی به بن‌سلمان ضربه زد (نحوه دست دادن کرونایی) که مورد توجه منتقدان قرار گرفت. در حالی که مکرون هنگام استقبال از شاهزاده روی پله‌های کاخ الیزه دست داد. «الکسیس کوربیه» نماینده ارشد چپ‌گرای پارلمان فرانسه روز جمعه به تلویزیون BFM گفت: «او برای مدت طولانی با مردی که دست‌هایش غرق در خون است، دست می‌فشرد». خدیجه چنگیز، نامزد خاشقجی روز پنجشنبه گفت: «از اینکه امانوئل مکرون با تمام افتخارات از جلاد نامزد من استقبال می‌کند، خشمگین شده‌ام». نامزد خاشقجی گفت: «تمام تحقیقات بین‌المللی انجام شده تا این لحظه... مسؤولیت «‌ام‌بی‌اس» را در این ترور به رسمیت می‌شناسند». چهره‌های اپوزیسیون فرانسوی و گروه‌های حقوق بشری هم از تصمیم مکرون برای دعوت از بن‌سلمان به شام در کاخ الیزه در پی قتل وحشتناک جمال خاشقجی انتقاد کردند. این جنایت توسط تحقیقات سازمان ملل به عنوان «قتل فراقانونی که عربستان سعودی مسؤول آن است» توصیف شد. بنا بر گزارش‌ها، سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده تشخیص داده‌اند بن‌‌سلمان عملیاتی را که منجر به مرگ خاشقجی شد، «تأیید» کرده است، اگر چه ریاض این موضوع را رد کرده و عوامل سرکش را مقصر دانسته است. «اگنس کالامار» دبیرکل عفو بین‌الملل به خبرگزاری فرانسه گفت از این دیدار عمیقا ناراحت است، زیرا این دیدار برای جهان و جمال [خاشقجی] و افرادی مانند او معنایی ندارد. او افزود بن‌سلمان مردی است که «هیچ مخالفتی را تحمل نمی‌کند».

تنها چند ساعت قبل از ملاقات محمد بن‌سلمان و امانوئل مکرون در کاخ الیزه، ۳ گروه از فعالان مدنی فرانسه، شکایتی را علیه او در دادگاه مطرح کردند. یکی از گروه‌هایی که شکایت را ثبت کرده، «اکنون دموکراسی برای جهان عرب» نام دارد. این گروه استدلال کرده است محمد بن‌سلمان از مصونیت قضایی برخوردار نیست، چرا که او هنوز ریاست حکومت را در کشورش بر عهده ندارد. این گروه می‌گوید فرانسه از معدود کشورهای جهان است که می‌توان محمد بن‌سلمان را در آنجا محاکمه کرد. «بندیکت جینه‌راد» از سازمان «دیده‌بان حقوق بشر» در واکنش به این سفر گفت مکرون، بدون «تعهد قوی و مستحکم» به حقوق بشر، خطر «سفیدنمایی» چهره مخدوش محمد بن‌سلمان را به جان خرید. 

در این بین یکی از دستیاران مکرون از شام کاری در زمان بحران جهانی انرژی و غذا دفاع کرد و در عین حال قول داد به حقوق بشر توجه شود. این دستیار که خواست نامش فاش نشود، به خبرگزاری فرانسه گفت رئیس‌جمهور درباره آن [حقوق] به طور کلی صحبت خواهد کرد اما از فرصتی برای طرح موارد فردی نیز استفاده خواهد کرد. دستیار مکرون افزود: «برای اینکه رئیس‌جمهور نفوذ داشته باشد و با مشکلاتی که کشورهای اروپایی و فرانسه با آن روبه‌رو هستند مقابله کند... تنها راه گفت‌وگو با همه شرکاست». 

***