تاریخ سینما آثار اقتباسی بسیاری به خود دیده است اما برخی اقتباس‌ها یک سر و گردن از بقیه بالاترند. وقتی کتاب مورد اقتباس «نامیرا»یی باشد که مورد تمجید رهبر انقلاب است و نویسنده فیلمنامه، نویسنده و کارگردان باسابقه و توانمند کشورمان، داوود میرباقری باشد، سینما باید در انتظار خروجی‌ای باشد که نظیرش در تاریخ سینمای ایران یافت نمی‌شود. 

به گزارش «وطن‌امروز»، وقتی تاریخ «سینمای تاریخی» کشورمان را در جست‌وجوی آثاری در معرفی واقعه عاشورا ورق بزنیم، «سفیر» فریبرز صالح را نخستین فیلم ایرانی می‌یابیم که تلاش کرده از زمان رسیدن نامه کوفیان به دست امام حسین(ع) تا واقعه عاشورا را بر پرده سینما بنشاند. 12 سال پس از آن، در سال 73 شهرام اسدی برای آوردن روز واقعه به قاب تصویر، با ساخت «روز واقعه» کولاکی برپا کرد که تا سالیان بعد هم هنوز به عنوان اثری به یاد ماندنی و تکرارنشدنی از آن یاد می‌شد. 

در تایید تکرارنشدنی بودن «روز واقعه» احمد طالبی‌نژاد منتقد و پژوهشگر سینما ۲ سال قبل به مهر گفته بود: در دهه ۶۰ بهرام بیضایی فیلمنامه «روز واقعه» را نوشت و از آن دوران تا امروز همچنان می‌توان این فیلم را کامل‌ترین، بهترین و گویاترین فیلمنامه یا اثر هنری دانست که درباره عاشورا نوشته شده است. فیلمنامه این فیلم یک اثر بسیار متفاوت در سینمای ایران است؛ فضاسازی و شخصیت‌پردازی در این فیلمنامه بدرستی انجام شده است و بخوبی شرایط را توضیح می‌دهد، این در حالی است که در سینما نمی‌توان شخصیت ائمه را به تصویر کشید، به همین دلیل این فیلمنامه به گونه‌ای نوشته شده است که داستان آن ساعاتی بعد از حضور امام حسین(ع) در مکان‌های مختلف تا کربلا را به تصویر می‌کشد!

 

* سینمای عاشورا در دهه اخیر

در دهه اخیر هم فیلمسازان کشورمان در به تصویر کشیدن واقعه عاشورا از پای ننشسته‌اند. «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش و تهیه‌کنندگی تقی علیقلی‌زاده، آخرین کار سینمایی است که تا به امروز سعی کرده عاشورا را در سالن‌های سینما به مخاطبان معرفی کند. فیلم درویش موفق شد در سی‌‌و‌دومین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین شود که این نامزدی‌ها در نهایت به تصاحب سیمرغ بلورین در 8 بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی منجر شد. اکران «رستاخیز» البته به دلیل نمایش چهره حضرت ابوالفضل، خالی از حاشیه و جنجال نبود و این فیلم پس از آنکه در تیر 94 با مجوز وزارت ارشاد به نمایش درآمده بود، پس از ساعاتی در پی انتقاد برخی علمای دینی و اعتراض برخی افراد مذهبی به محتوای آن از جمله به تصویر کشیدن ابوالفضل عباس از پرده سینماها پایین کشیده شد و پس از بازه 9 ساله توقیف، در اسفند 1400 مجوز اکران آنلاین گرفت. این آثار، معرفان واقعه کربلا تا به امروزند اما خبرها حکایت از آن دارد که قرار است چهارمین فیلم در این حوزه، با قبلی‌ها کاملا متفاوت باشد. یک فیلم فاخر عاشورایی با اقتباس از «نامیرا»ی صادق کرمیار. یک رمان واقعیت‌محور که با وجود گذشت 13 سال از انتشارش، هنوز هم مورد استقبال خوانندگان است و بتازگی چاپ سی‌و‌ششم خودش را تجربه کرده است. رمانی که مقام معظم رهبری درباره آن فرموده‌اند که کار بسیار خوبی است؛ نگاه درستی به عاشورا دارد و جذابیت داستانی دارد.

 

* چرا باید منتظر اثری متفاوت باشیم؟

اگر می‌خواهیم حدس‌های‌مان درباره کم ‌و‌ کیف فیلم سینمایی «نامیرا» را به حقیقت نزدیک کنیم، بهتر است نیم‌‌نگاهی به این رمان داشته باشیم. صادق کرمیار در رمان «نامیرا» یک ترکیب دوست‌داشتنی از درام و رمانس را در پیش گرفته و تصویرسازی‌های داستانی‌اش را صرفا به بعد تاریخی محدود نمی‌کند، البته از عنصر رمانس هم در خدمت معنویت بهره می‌برد و عشق زمینی را هم در پیوند با خاندان اهل بیت تعریف می‌کند؛ درست همانجایی که سلیمه دختر عمرو بن‌حجاج با ربیع پیمان زناشویی می‌بندد و خوشحال است که همسرش محب علی و اولاد اوست. این همان بهره‌کشی از جنبه رمانس در خدمت معنویت و جهان ماوراست.

«نامیرا» رمانی با خرده‌روایت‌هایی از تغییر روش، هدف، آرزو و عاقبت آدم‌هاست و ابدا کهنه شدنی نیست؛ همانگونه که عاشورا کهنه نمی‌شود و تا ابد جاودان و نامیراست. این موضوع را در کلام رهبری هم می‌توان یافت که می‌گویند: «هر کسی می‌خواهد فتنه‌ 88 را بشناسد، کتاب نامیرا را بخواند». «نامیرا» یک دوره‌ فتنه‌شناسی است برای کسانی که در پی حق هستند و می‌خواهند بدانند حق و باطل چگونه جابه‌جا می‌شوند.

 

* نویسندگی میرباقری؛ نور علی نور

همه نقاط قوت رمان مورد اقتباس را که کنار بگذاریم، سپردن نویسندگی فیلمنامه این اثر به نویسنده باسابقه و اثبات شده کشورمان داوود میرباقری، به خودی خود توقع‌ها را از این فیلم افزایش می‌دهد تا منتظر فیلمی باشیم که چند سر و گردن از همتایانش بالاتر است. میرباقری از آن دست سرمایه‌های بی‌بدیل است که شاید سینمای ایران تا مدت‌ها شبیهش را به خود نبیند. کارگردانی «امام علی(ع)»، «معصومیت از دست رفته» و «مختارنامه» کارنامه سنگینی است که میرباقری به دوش می‌کشد و همین موضوع، توقع‌ها را از سینمایی «نامیرا» دوچندان می‌کند، البته اگر همزمانی نویسندگی «نامیرا» با کارگردانی «سلمان فارسی» از کیفیت کار نکاهد!

فیلم سینمایی «نامیرا» که تا به امروز قرار است شهریار بحرانی کارگردانی‌اش را برعهده داشته باشد، محسن علی اکبری تهیه‌‌کنندگی‌اش را انجام دهد و داوود میرباقری فیلمنامه‌اش را بنویسد، چهارمین فیلم روایتگر واقعه عاشورا در سینمای ایران است و به گفته علی‌اکبری، سازندگانش تلاش دارند فیلم را حتی‌الامکان و تا جایی که به کیفیتش لطمه‌ای وارد نشود، به جشنواره فجر امسال برسانند؛ البته با توجه به زمان کمی که باقی‌مانده و سنگینی ساخت آثار تاریخی این اتفاق بعید به نظر می‌رسد!

 

* استقبال بالای هنرمندان برای همکاری!

علی اکبری، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «نامیرا» با اعلام اینکه این فیلم در مرحله نگارش به سر می‌برد، درباره زمان آغاز تولید آن اینگونه توضیح می‌دهد: امیدواریم با طی شدن مراحل نگارش فیلمنامه، بتوانیم اوایل مهرماه کار پیش‌تولید را آغاز کنیم. این فیلم می‌تواند منجر به ورود دیگر هنرمندان کشور به این عرصه مهم و زیربنایی عاشورا شود که در سینمای کشور مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گرفته است. 

او همچنین از استقبال خوب هنرمندان برای همکاری در این اثر خبر می‌دهد و می‌گوید: جالب است بدانید ما با هر کدام از هنرمندان و بازیگران کشور از حوزه‌های گوناگون برای همکاری در این کار صحبت ‌کردیم، بی‌درنگ قبول ‌کردند در این فیلم حضور به هم رسانند، حتی برخی از آنها که در جایگاه‌ خود دارای نام و نشانی هستند، حاضر بودند در هر بخشی از این پروژه به‌ خاطر علاقه به امام‌حسین(ع) وارد شوند و سهمی از این کار را برعهده بگیرند. به عقیده من واقعا دل هنرمندان کشور ما حسینی است و همگی با انگیزه جدی حاضرند در آثار عاشورایی همکاری کنند. 

به هر حال به نظر می‌رسد پروژه‌ای که تحت عنوان «نامیرا» کلید خورده است، همان‌گونه که از اسمش معلوم است، پروژه‌ای خواهد بود که تا سالیان سال یاد و خاطره‌اش از خاطر بینندگانش پاک نخواهد شد و فصلی جدید را در سینمای عاشورایی آغاز خواهد کرد، البته همه اینها احتمالاتی است تابع عملکرد عوامل سازنده که یقینا نیازمند عنایت و نیم‌‌نگاهی از سوی حضرت سیدالشهداست.