گروه اقتصادی: در آخرین روزهای تیرماه سال جاری دیوان محاسبات در اقدامی بی‌سابقه ۶ ماه زودتر از موعد مقرر قانونی، گزارش تفریغ بودجه سال گذشته را در اختیار نمایندگان مجلس شورای اسلامی گذاشت. در دوره جدید دیوان محاسبات، هر سال نسبت به سال گذشته زمان ارائه گزارش تفریغ بودجه بهبود یافته است به طوری که تفریغ بودجه سال 98 در آذر 99 یک ماه زودتر از موعد مقرر، تفریغ بودجه سال 99 در شهریور 1400 چهار ماه زودتر از زمان مقرر و تفریغ بودجه 1400 در تیر 1401 شش ماه زودتر از زمان مقرر در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت. نمایندگان مجلس به عنوان اصلی‌ترین مخاطبان این گزارش نخستین گروهی بودند که به تفریغ بهنگام واکنش مثبت نشان دادند و روز گذشته نیز در همین راستا احمد امیرآبادی‌فراهانی در نشست علنی (چهارشنبه 12 مردادماه) مجلس شورای اسلامی بیانیه تقدیر و تشکر 273 نفر از نمایندگان مجلس از دیوان محاسبات را قرائت کرد. 

«بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله‌العالی در دیدار 4 خرداد 1401 نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با عنایت ویژه ایشان به عملکرد دیوان محاسبات کشور که فرمودند «بحمدالله در سال‌های اخیر دیوان محاسبات چابک، فعال و خوب شده یعنی این گزارش‌های تفریغ بودجه در موعد خودش خیلی زود و خیلی خوب انجام می‌شود» و اظهار رضایت ایشان از عملکرد این نهاد نظارتی مایه مباهات و نشان افتخاری برای خانواده بزرگ دیوان محاسبات کشور و پشتیبانی معنوی برای اهتمام مضاعف به وظایف مورد تاکید معظم‌له شد. 

دیوان محاسبات کشور به عنوان بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی و منتخبان ملت و نظارت بر حسن اجرای قانون و در راستای پاسداری از بیت‌المال در سال 1401 گزارش تفریغ بودجه سال 1400 کل کشور را به انضمام تعداد 21 فقره گزارش‌های خاص تحلیل در اجرای اصل 55 قانون اساسی و بند «ج» ماده یک قانون دیوان محاسبات کشور و بند یک ماده 219 آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی برای نخستین‌بار 6 ماه زودتر از موعد مقرر قانونی و همراه با نظارت کارشناسی و پیشنهادات خود تهیه و تسلیم مجلس شورای اسلامی کرد. 

مضافا اینکه ارائه گزارش عملکرد ارزیابی قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که برای نخستین‌بار صورت گرفت و همچنین گزارشات مستمر نظارت بر اجرای قوانین بودجه سال 1401- 1400 کشور در مقاطع زمانی 2 ماهه نیز که مورد تقاضای نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود، دستاورد جدید دیگری توسط دیوان محاسبات کشور است که به لطف الهی و تلاش‌های مجاهدانه همکاران خدوم دیوان محقق شد. 

بنا به مراتب فوق بدین وسیله مراتب تقدیر و تشکر نمایندگان مجلس شورای اسلامی از اقدام هوشمندانه و تحول‌گرای دیوان محاسبات را که گام دیگری در سرعت و چابکی این نهاد در تحقق منویات مقام معظم رهبری است از ریاست دیوان محاسبات کشور، مسؤولان و همکاران تلاشگر و زحمتکش و حافظان بیت‌المال در این سنگر مقدس اعلام می‌داریم». 

 

* دی‌ماه؛ موعد قانونی تقدیم تفریغ

دیوان محاسبات کشور سالانه با بررسی حساب‌ها و اسناد مربوط به دستگاه‌های دولتی، گزارش تفریغ بودجه را تهیه می‌کند که در آن نحوه و میزان هزینه سازمان‌ها، پروژه‌ها و پیشرفت آنها بر اساس لایحه بودجه مشخص است. مطابق ماده ۲۲۱ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، رئیس دیوان محاسبات موظف است گزارش تفریغ بودجه سالانه کشور را حداکثر تا پایان دی‌ماه سال بعد تهیه و برای رسیدگی به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند. مروری بر گزارش سال‌های اخیر دیوان محاسبات نشان می‌دهد عملکرد دولت‌ها در اجرای احکام بودجه نامطلوب و پرنوسان بوده است اما در عین حال گزارش این عدم پایبندی معمولا زمانی اعلام می‌شود که کار از کار گذشته و حتی ممکن است بودجه سال بعد هم نوشته و اجرایی شده باشد و به همین دلیل پایبندی اندک دولت به اجرای قوانین بودجه سالانه برای آنها هزینه‌ای به طور معمول نداشته است. 

 

* تقدیر رهبر انقلاب از اقدامات دیوان محاسبات

رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی اوایل خردادماه سال جاری با رهبر حکیم انقلاب اسلامی دیدار کردند. در این دیدار معظم‌له ضمن بر‌شمردن نقاط قوت و ضعف مجلس سیزدهم، رهنمودهایی را برای ادامه مسیر قوه مقننه در ۲ سال آینده بیان کردند. ایشان در بخشی از بیانات‌شان به موضوع دیوان محاسبات اشاره و اظهار کردند: «یک مسأله‌ دیگری که مورد توجه بنده است، مسأله‌ دیوان محاسبات است که خب! بحمدالله در این سال‌های اخیر دیوان محاسبات چابک، فعال و خوب شده؛ یعنی این گزارش‌های تفریغ بودجه در موعد خودش خیلی زود و خوب [انجام می‌شود]، این چیز بسیار خوبی است که اخیرا به بررسی شرکت‌های دولتی هم پرداخته‌اند؛ این باید ادامه پیدا کند. حالا برخی شرکت‌های دولتی مورد توجه و بررسی دیوان محاسبات است، اگر این به همه‌ شرکت‌های دولتی تعمیم پیدا کند- البته من حالا یک فکری است که دارم می‌گویم، روی آن [باید] بررسی شود- و اگر بتوانید این کار را بکنید، به نظر من این یکی از امتیازات بزرگ مجلس شما خواهد بود». 

 

* تقدیر از رکوردزنی تفریغ

نمایندگان مجلس به عنوان اصلی‌ترین مخاطبان گزارش تفریغ بودجه نخستین گروهی بودند که به تفریغ بهنگام واکنش مثبت نشان دادند که در ادامه به مرور نظرات آنان در طول این مدت می‌پردازیم. 

سیدنظام‌الدین موسوی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس در توئیتی نوشت: «دیوان محاسبات به عنوان بازوی نظارتی مهم مجلس در دوره جدید انصافا کارآمد ظاهر شده و به همین دلیل نیز عملکرد آن مورد تحسین رهبر انقلاب قرار گرفت. حالا ارائه 6 ماه پیش از موعد گزارش تفریغ بودجه 1400 رکورد جدیدی برای دیوان است که در تدوین بودجه جدید بسیار به دولت و مجلس کمک خواهد کرد». 

احمد نادری، عضو هیأت‌رئیسه مجلس نیز در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «اقدامات تحولی دیوان محاسبات در دوره جدید و ریاست دکتر مهرداد بذرپاش که آخرین آن، گزارش تفریغ بودجه سال 1400 شش ماه قبل از موعد قانونی است، نشان داد تعاریف رهبر حکیم انقلاب از این نهاد و مدیریت آن بی‌دلیل نبوده است. خداقوت به همه همکاران دیوان محاسبات». 

مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در توئیتر نوشت: «از مهم‌ترین اثرات ارائه زودهنگام گزارش‌های تفریغ، ارتقای بهره‌وری و اثربخش نمودن تصمیمات قانونگذاران است. با ارائه 6 ماه زودتر از موعد تفریغ 1400، گامی اساسی در این زمینه برداشته شده است. به مهرداد بذرپاش و همکارانش در این نهاد نظارتی خداقوت می‌گوییم». 

سیدمحسن دهنوی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی هم در توئیتر نوشت: «تلاش‌های بی‌وقفه کارشناسان دیوان محاسبات و راهبری آقای بذرپاش منجر به نقش‌آفرینی موثر این نهاد نظارتی شده است. انجام امور بر اساس روش‌های علمی و پرهیزی از سیاسی‌بازی، دیوان محاسبات را به جایگاه واقعی خود برگردانده تا مجلس بتواند نقش نظارتی خود را بهتر ایفا کند». 

محسن زنگنه، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در فضای مجازی در رابطه با رکوردشکنی دیوان محاسبات در ارائه تفریغ نوشت: «تفریغ بودجه؛ نماگری قابل اعتماد برای سنجش کیفیت بودجه‌ریزی، اثربخشی تبصره‌ها، نحوه تخصیص و اجرای قانون بودجه و نیز میزان واقعی بودن ارقام بودجه است. تعجیل قابل تحسین دیوان در ارائه تفریغ بودجه 1400 قدمی سترگ است در عارضه‌یابی نظام بودجه‌ریزی و اصلاحات ساختاری آن توسط مجلس». 

روح‌الله متفکر آزاد، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو و عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی هم به این موضوع واکنش داد و در توئیتر نوشت: «ارائه گزارش تفریغ بودجه 1400؛ 6 ماه قبل از موعد، فرصت مناسبی در اختیار نمایندگان مجلس و دولتمردان برای برنامه‌ریزی‌های مناسب در بودجه سال آتی می‌گذارد. اظهار نظر درباره محتوای گزارش را به بعد از قرائت گزارش موکول می‌کنیم. خدا قوت به مدیران و کارکنان خدوم دیوان محاسبات».