حامد واعظی: چهل‌و‌چهارمین دوره المپیاد جهانی شطرنج در حالی به پایان رسید که تیم‌های اعزامی ایران نه تنها در رده‌بندی نهایی این رقابت‌ها سقوط کردند، بلکه از حریفان آسیایی خود هم عقب ماندند. المپیاد جهانی شطرنج از معتبرترین رویدادهای این رشته به حساب می‌آید که برگزاری آن برای هر 2 سال یک بار در تقویم فدراسیون جهانی (فیده) مصوب شده است. سال ۲۰۲۰ برگزاری المپیاد جهانی به دلیل پاندمی کرونا لغو شد، بر همین اساس دوره جدید این رقابت‌ها با 4 سال وقفه برگزار شد. این چهل‌وچهارمین دوره المپیاد جهانی شطرنج بود که در غیاب تیم‌های قدرتمند روسیه و چین و به میزبانی چنای هند برگزار شد. این رقابت‌ها پس از ۱۱ دور رقابت میان تیم‌های شرکت‌کننده روز سه‌شنبه (۱۸ مرداد) با قهرمانی ازبکستان در بخش آزاد (مردان) به پایان رسید. در این بخش ارمنستان نایب‌قهرمان شد و هند که 3 نماینده داشت با تیم دوم خود به عنوان سوم دست یافت. در بخش بانوان هم اوکراین، گرجستان و هند به ترتیب در رده‌های اول تا سوم ایستادند. پرونده چهل‌و‌چهارمین دوره المپیاد جهانی شطرنج در حالی بسته شد که تیم‌های اعزامی ایران در هر ۲ بخش بانوان و مردان نتوانستند عملکرد رضایت‌بخشی داشته باشند. سیدمحمدامین طباطبایی، پرهام مقصودلو، پویا ایدنی، بردیا دانشور و سیدخلیل موسوی ترکیب تیم‌ ملی شطرنج ایران را در المپیاد جهانی تشکیل می‌دادند. این تیم با کاپیتانی امیررضا پوررمضانعلی با میانگین ریتینگ ۲۶۳۶ در این رقابت‌ها شرکت داشت. تیم ایران در دور پایانی مسابقات مقابل مجارستان متحمل شکست دور از انتظار 2.5 به 1.5 شد و به رده ۲۶ جدول سقوط کرد و با این جایگاه به کار خود در چنا پایان داد، در حالی ‌که شماره جدول تیم ‌ملی شطرنج مردان ایران ۱۳ بود. در بخش بانوان هم تیم ملی شطرنج ایران در دور پایانی پرتغال را 3.5 بر 0.5 شکست داد و در رده‌بندی نهایی صاحب جایگاه ۳۰ شد، در حالی ‌که شماره جدول ایران در این رقابت‌ها هم ۳۰ بود. مبینا علی‌نسب، آناهیتا زاهدی‌فر، سحر معصومی، میترا اصغرزاده و آنوشا مهدیان ترکیب تیم ملی شطرنج بانوان را در این رقابت‌ها تشکیل می‌دادند و مسؤولیت کاپیتانی تیم هم با امیرعرفان هاشمی بود. سارا خادم‌الشریعه غایب بزرگ شطرنج بانوان ایران در المپیاد جهانی بود. در غیاب این ستاره شطرنج، تیم بانوان ایران در حد بضاعت نفراتش نتیجه گرفت اما باز هم نسبت به ادوار قبل سقوط داشت. تیم ملی شطرنج مردان ایران در حالی در المپیاد چهل‌وچهارم جهانی صاحب جایگاه ۲۶ شد که در ۲ دوره پیشین این رقابت‌ها به ترتیب جایگاه‌های ۱۶ (المپیاد چهل‌و‌دوم) و ۱۷ (المپیاد چهل‌وسوم) را به دست آورده بود. در بخش بانوان هم در حالی جایگاه ۳۰ به نام ایران ثبت شد که رتبه ۱۱ (المپیاد چهل‌و‌دوم) و ۱۴ (المپیاد چهل‌و‌سوم) برای ۲ دوره پیشین مسابقات به نام ایران ثبت شده بود. 

با سقوطی که شطرنج‌بازان ایران در رده‌بندی نهایی المپیاد جهانی متحمل شدند، از بسیاری حریفان آسیایی‌شان هم عقب ماندند. در بخش مردان این المپیاد تیم‌های آسیایی مانند ازبکستان، تیم اول و دوم هند و قزاقستان بالاتر از ایران قرار گرفتند. در بخش بانوان هم هر سه تیم شرکت‌کننده از کشور میزبان (هند) همراه با قزاقستان، مغولستان و اندونزی تیم‌های آسیایی‌ای بودند که بالاتر از ایران قرار گرفتند. این در حالی است که شطرنج ایران پیشینه قهرمانی در آسیا را دارد. در جام ملت‌های ۲۰۱۸ آسیا که اتفاقا به میزبانی ایران و در همدان برگزار شد، تیم ملی ایران در بخش مردان قهرمان شد و در بخش بانوان هم در رده سوم آسیا ایستاد اما نتایج المپیاد جهانی حکایت از آن دارد که شطرنج ایران نه تنها در سطح جهانی، بلکه در سطح آسیا هم سقوط عجیبی را در پیش گرفته است.