کد خبر: 251811تاریخ: 1401/5/22 00:00
اردوغان دوباره شکست
دیدار وزیرخارجه ترکیه با همتای سوری
چاووش اوغلو: دنبال مصالحه بین معارضان
و دولت سوریه هستیم
گروه بینالملل: دسامبر سال 2014 بود که رجب طیب اردوغان در میان اعضای حزب عدالت و توسعه اعلام کرد میخواهد نماز را بزودی در مسجد اموی دمشق بخواند. آن روزها سوریه درگیر یک جنگ تمامعیار بود و سایه سقوط دولت دمشق تا دیوارهای کاخ ریاستجمهوری بشار اسد هم رسیده بود. حال بعد از 11 سال از بحران سوریه، زمزمههایی از دیدار بشار اسد و اردوغان به گوش میرسد و بیشتر تحلیلگران اعتقاد دارند این یک پیروزی اساسی برای دولت سوریه خواهد بود. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد در اجلاس عدم تعهد که در بلگراد صربستان برگزار شده بود با فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه دیدار کرده است. این خبر را باید در کنار گزارشی مبنی بر احتمال دیدار رجب طیب اردوغان با بشار اسد قرار داد. به گفته خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، پوتین از اردوغان خواسته است با بشار اسد، رئیسجمهور سوریه دیدار کند و مشکلات بین ۲ کشور و روند منفی 11 ساله جنگ داخلی سوریه را که باعث قطع رابطه آنکارا و دمشق شده است، برطرف کنند. اسپوتنیک در ادامه نوشته یک کشور حاشیه خلیجفارس و یک کشور آفریقایی در حال رایزنی و تماسهای دیپلماتیک با ترکیه و سوریه برای برگزاری دیداری میان اسد و اردوغان هستند. اگر این اتفاق بسیار مهم روی دهد، نخستین تماس تلفنی میان اردوغان و بشار اسد از زمان آغاز بحران سوریه در سال 2011 است. این خبر در حالی منتشر میشود که ارتش ترکیه در تدارک اقدام نظامی در داخل سوریه در مناطق شمال و شمال شرق سوریه است؛ اقدامی که با مخالفت شدید دمشق، مسکو و تهران مواجه شده است. البته شبکه المیادین گزارشها درباره احتمال گفتوگوی تلفنی رئیسجمهور ترکیه و رئیسجمهور سوریه را نادرست خواند. این شبکه لبنانی به نقل از منابعی که آنها را «بلندپایه» خواند، نوشت: «صحبت از احتمال تماس میان رؤسایجمهور سوریه و ترکیه مطلقا نادرست است». به نظر میرسد این گزارشها در حالی منتشر میشود که نشست آستانه (کشورهای ضامن امنیت و صلح سوریه) که در تهران برگزار شد، اهداف مهمی داشته است. در این نشست با حضور رئیسی، اردوغان و پوتین یک بیانیه درباره جنگ سوریه منتشر شد که دارای بندهای مهمی بود. ارتش ترکیه قبل از نشست تهران قرار بود برای مقابله با کردهای سوریه به برخی مناطق شمال این کشور حمله کند. ترکیه سال 2019 هم در عملیاتی به نام «چشمه صلح» به برخی شهرهای شمال سوریه که در اختیار نیروهای آسایش یا همان کردهای تجزیهطلب سوریه بود، حمله کرد. ارتش سوریه آن زمان با کردها به توافق رسید و برخی شهرها مانند کوبانی در اختیار دولت دمشق قرار گرفت تا از گزند حمله ارتش ترکیه در امان باشد. اکنون سوریه بعد از 11 سال بیشتر مناطق این کشور را که یک دهه قبل در اختیار گروههای تروریستی و معاند مسلح این کشور بود در اختیار گرفته است و فقط استان ادلب در اختیار تروریستهای مورد حمایت ترکیه، قطر و عربستان قرار دارد. شمال سوریه هم در تصرف کردهای سوری است که ارتش سوریه بارها به آنها اعلام کرده برای محافظت از آنها باید شهرهای تصرف شده را در اختیار دولت دمشق قرار دهند. ترکیه اردوغان هم یک دهه قبل میخواست با تصرف سوریه توسط گروههای تکفیری و ارتش آزاد جا پای محکمی در سوریه پیدا کند اما این سراب به واقعیت نرسید. از طرفی برخی کشورها مانند امارات هم رابطه با سوریه را از سر گرفتهاند و حتی بشار اسد سفری به امارات داشت و محمد بنزاید، رئیس امارات هم به دمشق سفر کرد. برخی کشورهای جهان عرب مثل الجزایر و عراق هم به دنبال بازگشت سوریه به اتحادیه عرب هستند و روند سرمایهگذاری و شرکت در بازسازی سوریه شتاب گرفته است. ترکیه که یک دهه است با کشورهایی مثل سوریه و مصر قطع رابطه کرده، دوباره به فکر احیای روابط خود با این کشورها افتاده است. در این میان اردوغان با مشکل دیگری هم روبهرو است. انتخابات ریاستجمهوری ترکیه امسال برگزار خواهد شد و تمام گروههای مخالف رئیسجمهور ترکیه متحد شدهاند تا وی را از کاخ ریاستجمهوری بیرون کنند. تحلیلگران منطقه بر این باورند دلیل حملات گاه و بیگاه ترکیه به شمال سوریه برای سرکوب کردها و سایه احتمالی حمله ارتش این کشور به کردها انتخابات ریاستجمهوری است. اردوغان در ماههای اخیر سعی کرده مناسبات خود با برخی کشورهای منطقه مانند ایران، عربستان و امارات را بهبود ببخشد و به تمام این کشورها هم در سطح هیات عالی سفر کرده است.
از سویی ترکیه و مصر به دنبال اصلاح روابط دوجانبه هستند. این روابط پس از کودتای ۲۰۱۳ در مصر و سرنگون شدن محمد مرسی، رئیسجمهور سابق وابسته به جنبش اخوانالمسلمین و مخالفت آنکارا با به رسمیت شناختن «عبدالفتاح السیسی» به عنوان رئیسجمهور مصر قطع شد. اردوغان از سرسختترین منتقدان عبدالفتاح السیسی است و دولت وی را به نقض حقوق بشر بویژه درباره رهبران و اعضای اخوانالمسلمین در سرکوبهای پس از کودتا متهم کرده است. این اختلافات با حمایت مصر و ترکیه از طرفهای مخالف در درگیری لیبی تشدید شد. سال گذشته میلادی ترکیه و مصر ۲ دور مذاکرات با هدف اصلاح و بهبود روابط دوجانبه برگزار کردند. به نظر تحلیلگران بعید نیست اردوغان بعد از بهبود روابط با ایران، امارات، رژیم صهیونیستی، مصر و عربستان سعودی به دنبال احیای روابط با سوریه باشد، تا از این حربه برای ورود دوباره به کاخ ریاستجمهوری ترکیه استفاده کند. البته این موضوع برای ترکیه در همکاری با گروههای تروریستی شمال سوریه گران تمام خواهد شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، در مناطق تحت کنترل جناحهای مخالف در شمال و شمال غرب سوریه، معترضان به اظهارات وزیر امور خارجه ترکیه مبنی بر آشتی بین دمشق و آنکارا تظاهرات برگزار کردند و پرچم ترکیه را آتش زدند. پس از اظهارات مولود چاووش اوغلو مبنی بر همکاری با دولت سوریه، هواداران تروریستها در نزدیکی عفرین، مسیر کاروان ارتش اشغالگر ترکیه را مسدود کرده و مانع عبور آن شدند. در مجموع رویای ایجاد یک امپراتوری بزرگ با زمینه یک انقلاب عثمانیگری توسط اردوغان به پایان خود رسیده است و رئیسجمهور ترکیه دریافته که دیگر پیروز میدان جنگ سوریه نیست و باید با احیای روابط خود با سوریه، به حمایت از اخوانیها در منطقه پایان دهد.