زهرا توحیدیان*: گیلبرت در مستند «60 دقیقه استرالیا» که فروردین‌ماه سال جاری پخش شده، ادعاهای مضحکی را مطرح می‌کند؛ که مسؤول پرونده‌اش، فردی به نام قاضی‌زاده، عاشقش شده، برایش در زندان پیتزا و کیک تولد خریده و گیلبرت هم از احساساتش استفاده می‌کرده و اطلاعات به دست می‌آورده و نامه‌هایی را روی کاغذ و دستمال کاغذی نوشته و به خانواده‌اش در استرالیا رسانده است. اما وقتی می‌فهمد آزادی‌اش نزدیک است، به طرف می‌گوید علاقه‌ای به او ندارد؛ قاضی‌زاده هم (که دچار شکست عشقی شده) گیلبرت را به زندان قرچک می‌فرستد و آزادی‌اش را 7 ماه به تأخیر می‌اندازد! 

آنها که از ماجرا باخبرند به این روایت پوزخند می‌زنند. او در این مستند نمی‌گوید دادگاه‌هایش چطور برگزار شده، یا چند بار و چطور با سفیر کشورش ملاقات کنسولی داشته، نمی‌گوید که در قرچک با دبیر وقت ستاد حقوق بشر و رئیس وقت سازمان زندان‌ها دیدار کرده و آن دو، ساعت‌ها با زندانیان از جمله گیلبرت گفت‌وگو کرده‌اند و وقتی از او پرسیده‌اند چه چیزی لازم دارد، از کمبود سبزیجات گلایه کرده و خواهان دسترسی به کتانی‌هایش شده تا علاوه بر سالن ورزشی، بتواند در حیاط بزرگ بندشان هم بدود. نمی‌گوید شایعه بی‌اساس خودکشی‌اش چطور در رسانه‌ها پخش شده، یا اینکه هدفش از سفر به ایران چه بوده است؛ بلکه در مستند فقط روایت می‌شود که همسر اسرائیلی‌اش پس از دستگیری او، به او خیانت کرده و وقتی مجری از او می‌پرسد علت این موضوع چیست، خانم پژوهشگر خیلی راحت می‌گوید نمی‌داند و ترجیح داده به این بحث ورود نکند.

مهم آن است که در فقدان روایت صحیح از پرونده‌هایی که بعد بین‌المللی پیدا می‌کنند، فرصت برای داستان‌پردازی‌های خیالی و خدشه به وجهه جمهوری اسلامی ایران و عدلیه آن فراهم می‌شود؛ از دستگاه قضایی و نهادهای امنیتی انتظار نمی‌رود جزئیات همه پرونده‌ها را به اطلاع افکار عمومی برسانند اما چه می‌شد اگر بخشی از اسناد ارتباطات خانم گیلبرت با شبکه‌های جاسوسی، به صورت مدیریت شده منتشر یا دلیل انتقال او به زندان قرچک بیان می‌شد؟

یا حتی بعد از آزادی‌اش، تصاویری از دوربین‌های مداربسته از سلول‌هایش یا حتی حین بازجویی به رویت افکار عمومی می‌رسید یا بخش‌هایی از دادگاه‌هایش با حضور وکیل و نماینده دولت متبوع او علنی می‌شد؟ 

دستگاه قضا به شفافیت هدفمند و پاسخگویی فعالانه‌تری نیاز دارد، چه خوب است حالا که رئیس عدلیه وارد میدان شده و چهره ‌به ‌چهره و از نزدیک پیچیدگی‌های فرسایشی رسیدگی به پرونده‌ها را می‌بیند، به این بخش همواره مورد غفلت نیز ورود کند تا جاسوس‌هایی چون «کایلی مور گیلبرت» بعد از آزادی به لطف رأفت اسلامی، به دروغ‌پراکنی‌های خیالی مبادرت نکنند. 

* پژوهشگر