برنامههای فرهنگی به واسطه امکانات بیشتر در پایتخت، از تعدد زیادی در شهر تهران برخوردار است و موضوع عدم بهرهمندی شهرستانیها از این برنامهها همواره مورد انتقاد بوده است. برنامههای مذهبی و آیینی هم از این قاعده مستثنا نبودهاند اما در بزنگاههایی تلاش شده تا تجربههای موفق به شهرستانها هم صادر شود.
به گزارش «وطنامروز»، اپرای عروسکی عاشورا از جمله برنامههای شاخصی است که در سالیان اخیر توانسته در کنار قدم برداشتن در حوزه معرفی حماسهسازان عاشورا و واقعه کربلا، استقبال بالای مخاطبانش را نیز به دنبال داشته باشد. گروه «تئاتر عروسکی آران» به سرپرستی و کارگردانی بهروز غریبپور در سال ۱۳۸۷ برای نخستینبار «اپرای عروسکی عاشورا» را برای احیای فرهنگ اپرای ملی- مذهبی ایران تولید کرد؛ نمایشی که حتی منتقدان نیز از اقبال فراوان مخاطبان از این نمونه تازه و بدیع، حیرت کردند. این اپرا پس از آن سال هم بارها - از جمله در محرمالحرام سال جاری- به اجرا درآمد و هر بار بیش از پیش بر مخاطبان خود افزود اما بزرگترین حسرت درباره این اجراها این است که تنها شهر تهران توانسته از آنها میزبانی کند. این اپرا امسال، پس از آنکه توانست بار دیگر در تالار وحدت دیده شود، دعوتهایی را از سوی شهرهای شیراز، اهواز و گرگان برای اجرا داشته است. این دعوتها علاوه بر تاکیدات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر اجرای این اثر در دیگر شهرهای ایران، لبیک بهروز غریبپور کارگردان این نمایش را به دنبال داشت تا اجرای اپرای عروسکی عاشورا در شهرستانها نیز تحقق یابد. غریبپور درباره این تصمیم گفته است: بحث من همیشه بر سر این بوده که چگونه عدالت فرهنگی را در جامعه ایجاد کنیم. فیلم سینمایی را میتوان در نقاط مختلف دنیا نمایش داد ولی تئاتر باید به صورت زنده و با حضور تمام اعضای گروه اتفاق بیفتد. یک تئاتر همانگونه که در تهران اجرا میشود باید در شهرهای دیگر هم به همان صورت اجرا شود.
این نخستینبار نیست که شاهد اجرای نمایشهای آیینی موفق شهر تهران در شهرستانها هستیم. پیش از این، تجربه صدور چنین نمایشهایی به شهرستانها را داشتهایم. به عنوان مثال نمایش میدانی «شب آفتابی» از این دست برنامههای آیینی است که سال 84 روی صحنه رفت و توانست فرم و محتوا را به خوبی به هم گره بزند و ابتدا در پایتخت و سپس در شهرستانهایی از جمله ایلام، در جذب مخاطب موفق شود.
لازم به ذکر است که بردن این قبیل برنامهها به شهرستانها، مورد توصیه مقام معظم رهبری نیز بوده است.
علیرضا کوهفر، تهیهکننده نمایش «شب آفتابی» در خاطرهای چنین نقل میکند: «زمانی که چهارمین شب آفتابی را اجرا کردیم، مقام رهبری از عوامل کار دعوت کردند و در آن دیدار ایشان فرمودند این کار مثل تئاتر از غرب به ما نرسیده و طراحی بومی و اسلامی دارد و مردم ارتباط خوبی گرفتهاند و فرمودند که این کار باید تکثیر شود و در انحصار افراد نماند و این کار را باید به شهرهای مختلف ببرید».
همچنین نمایش «فصل شیدایی» نمونه دیگری است که ابتدا در تهران و سپس شهرستانها روی پرده رفته است. دومین شهری که پس از تهران میزبان این نمایش بود، شیراز بود. اجرای «فصل شیدایی» در شیراز با برخی تغییرات در آیتمها و ساختار با اقبال وصفناپذیری از سوی مردم شیراز مواجه شد. سوق یافتن برنامههای فرهنگی و آیینی در شهرستانهای کشور اتفاق مبارکی است که میتواند فرهنگ ملی و مذهبی ما را از بند تهرانمحوری رهایی بخشد. شهرستانهای مختلف کشورمان هر کدام سهم عظیمی در فرهنگ و هنر این مرز و بوم دارند و با گذر از تهرانمحوری، میتوانیم اندکی حق آنها را ادا کنیم. امید است این فراتهرانی شدن، به سایر حوزههای فرهنگی نیز رسوخ کند.