گروه بینالملل: کمتر از ۴۸ ساعت پس از ترور داریا دوگین، استاد علوم سیاسی و روزنامهنگار روس، سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) در بیانیهای اعلام کرد انفجار شنبهشب خودروی بمبگذاری شده در خارج از مسکو که جان «داریا دوگین» روزنامهنگار را گرفت، توسط سرویسهای مخفی اوکراین سازماندهی و انجام شده است. این در حالی است که برخی شواهد از جمله سبک ترور دوگین یادآور رشتهعملیاتهای تروریستی موساد در نیم قرن اخیر است. همچنین طی ماههای گذشته برخی شخصیتهای رسانهای یهودی در انگلستان از لزوم اجرای ترورهای هدفمند به سبک موساد در روسیه توسط نئونازیهای اوکراینی صحبت کردهاند.
* روسیه، اوکراین را مسؤول انفجار مرگبار مسکو میداند
به گزارش «وطن امروز»، سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) در بیانیهای اعلام کرد: «با در نظر گرفتن دادههای به دست آمده، تحقیقات بر این باور است این جنایت از قبل برنامهریزی شده و ماهیت دستوری داشته است». سرویس امنیت فدرال روسیه همچنین یک اوکراینی را عامل این انفجار معرفی کرد. به گزارش راشاتودی، این نهاد روسی اعلام کرد: شواهد نشان میدهد عامل این انفجار یک خانم شهروند اوکراین بوده که به استونی گریخته است. در بیانیه روز دوشنبه سرویس امنیت فدرال روسیه آمده است: «ناتالیا ووک با ملیت اوکراینی، متولد 1979، این بمبگذاری را انجام داده است». به گفته سرویس امنیت فدرال روسیه، «ووک 23 ژوئیه به همراه دختر نوجوانش وارد روسیه شد و آپارتمانی را در ساختمانی در مسکو که قربانی نیز در آن زندگی میکرد، اجاره کرد». سرویس امنیت فدرال روسیه اعلام کرد: ووک و دخترش روز شنبه در جشنواره «سنت» شرکت کردند؛ جایی که الکساندر دوگین در حال سخنرانی بود و دخترش نیز حضور داشت. سازمان اطلاعات و امنیت روسیه افزود: ووک هنگام ورود به روسیه از یک خودروی مینیماینر با پلاک جمهوری خلق دونتسک استفاده میکرد اما هنگام رانندگی در مسکو با پلاک قزاقستان و هنگام عبور از استونی با پلاک اوکراین آن را جایگزین کرد. کارت شناسایی که گفته میشود متعلق به ووک است، برای نخستینبار ماه آوریل به صورت آنلاین منتشر شد. در این سند شناسایی، ووک با تصویر یک زن یونیفرمپوش به عنوان یکی از اعضای گارد ملی اوکراین معرفی شده است. بر اساس گزارشهای تایید نشده، او در گردان «آزوف» از واحدهای گارد ملی که در صفوف آن مبارزانی با دیدگاههای آشکارا ناسیونالیستی و نئونازی هستند، خدمت میکند. در سندی که ظاهرا متعلق به ووک است، نام او به عنوان «ناتالیا شعبان» ذکر شده است. به گفته سرویس امنیت فدرال روسیه، شعبان نامخانوادگی دختر ووک هنگام ورود به روسیه در ماه ژوئیه بوده است. بازرسان پیشتر اعلام کردند بمبی زیر خودروی شاسیبلند تویوتا لندکروزر دوگین کار گذاشته شده بود. به گفته سرویس امنیت فدرال روسیه، ووک بمب را از راه دور منفجر کرد و دوگین را هنگام رانندگی در بزرگراه کشت. او سپس با دخترش روز یکشنبه راهی استونی شد. به گزارش راشاتودی، داریا دوگین هنگام بازگشت از یک جشنواره خانوادگی محافظهکار که در منطقهای حوالی مسکو برگزار شد، کشته شد. او دختر پروفسور «الکساندر دوگین» نویسنده و مفسر سیاسی ضدغرب است. او نیز مانند پدرش به دلیل حمایت صریح از عملیات نظامی روسیه در اوکراین در لیست تحریمهای غرب قرار گرفته بود.
* تسلیت پوتین به خانواده دوگین
در پی ترور داریا دوگین، روزنامهنگار روس و دختر الکساندر دوگین، ولادیمیر پوتین به خانواده این روزنامهنگار تسلیت گفت. پوتین در بیانیهای اعلام کرد «این ترور یک جنایت پست و بیرحمانه است که زندگی داریا دوگین را کوتاه کرد. یک فرد باهوش و بااستعداد با قلب واقعی روسی مهربان، دوستداشتنی، دلسوز و باز. روزنامهنگار، دانشمند، فیلسوف و خبرنگار جنگ. او صادقانه به مردم و میهن خدمت کرد. او با عمل ثابت کرد میهنپرست به چه معناست».
* دوگین: به خاطر دخترم در جنگ پیروز شوید
«سیانان» نوشت الکساندر دوگین، پدر داریا دوگین در نخستین اظهارات خود درباره ترور دخترش گفت اوکراین مسؤول مرگ دخترش است. در بیانیه دوگین که از طریق یکی از دوستانش منتشر شده، آمده است: «داریا هنگام بازگشت از جشنواره سنت در نزدیکی مسکو در جریان یک انفجار «در مقابل چشمان من» کشته شد». در ادامه این بیانیه آمده است: «او یک دختر زیبای ارتدوکس، یک میهنپرست، یک خبرنگار نظامی، یک متخصص و یک فیلسوف بود. سخنرانیها و گزارشهای او همیشه عمیق و مستدل بود. او هرگز خواستار خشونت و جنگ نبود. او در آغاز سفر خود ستارهای بود که در حال ظهور بود. دشمنان روسیه او را بزدلانه کشتند». دوگین در ادامه بیانیه خود خواستار پیروزی روسیه در پی ترور دخترش شد و نوشت: «اما مردم ما حتی با چنین ضربات غیرقابل تحملی هم شکسته نمیشوند. قلب ما بیش از انتقام یا تلافی میخواهد؛ این خیلی کوچک است، نه به روش روسی. ما فقط به پیروزی خود نیاز داریم. دخترم زندگی خود را در قربانگاه خود گذاشت. پس لطفا پیروز شوید».
* دوگینها نزدیک به کرملین
حدود ساعت ۲۱ شنبه به وقت محلی بمبی در منطقه «اودینتسفسکی» در منطقهای نزدیک مسکو منفجر شد. «آندری کراسنوف» رئیس جنبش اجتماعی «افق روسی» و از افراد نزدیک به دوگین روز یکشنبه به خبرگزاری روسی تاس گفت: این یک اتفاق بسیار نامطلوب است. من شخصا داریا را میشناختم. داریا دوگین سال 1992 به دنیا آمد و از گروه فلسفه دانشگاه دولتی لومونوسوف مسکو در مقطع دکترا فارغالتحصیل شده بود. وی در عین حال مدرس دانشگاه و از جمله تحلیلگران مسائل سیاسی در رسانه بود که نزدیکی زیادی با افکار الکساندر دوگین (پدرش) فیلسوف روس و یکی از چهرههای نزدیک به پوتین داشت. وبگاه شبکه «سیانان» الکساندر دوگین را نویسنده، فیلسوف و چهرهای توصیف کرده که اثرگذاری بالایی بر رئیسجمهور روسیه داشته و از وی به عنوان «مغز متفکر پوتین» یاد کرده است. دوگین و دخترش هر دو توسط ایالاتمتحده تحریم شدهاند. انگلیس نیز در ماه جولای دوگین را به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین تحریم کرد.
* جنگ غرب با روسیه وارد مرحله ترور شد
روز یکشنبه در پی قتل داریا دوگین، «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت اگر دست داشتن اوکراین در مرگ داریا دوگین تایید شود، این اقدام تروریسم دولتی خواهد بود. دیپلمات روس در کانال تلگرامی خود نوشت: اگر ردپای اوکراین تایید شود - نسخهای که دنیس پوشیلین، رئیسجمهوری خلق دونتسک بیان کرده- [این موضوع] باید توسط مقامات ذیصلاح بررسی شود، بعد باید درباره سیاست تروریسم دولتی که توسط رژیم کییف اجرا میشود، صحبت کنیم. در عین حال کییف همان روز این مساله را رد و هر گونه دخالت در این ترور را تکذیب کرد. میخائیل پودولیاک، مشاور دفتر ریاستجمهوری اوکراین گفت کییف در انفجار خودروی روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی روس داریا دوگین دخالتی ندارد.
بر این اساس گاردین تاکید کرد: «اگر انفجار خودروی بمبگذاری شده با جنگ مرتبط باشد، نخستینبار از فوریه 2022 است که خشونتهای جنگ به پایتخت روسیه میرسد و خانواده یکی از متفکران نزدیک به کرملین را در نزدیکی یکی از منحصربهفردترین مناطق مسکو تحت تأثیر قرار میدهد».
نشریه اوکراینی Liga.net روز یکشنبه به نقل از مشاور دفتر ریاستجمهوری اوکراین نوشت: «من تاکید میکنم اوکراین مطمئنا ربطی به آن [حادثه] ندارد». در همین رابطه روزنامه گاردین از قول «مارگاریتا سیمونیان» سردبیر شبکه تلویزیونی راشاتودی روسیه نوشت این ترور احتمالا از سوی آژانس اطلاعاتی اوکراین انجام شده است.
* کپیبرداری ترور از دست موساد
یکی از موضوعاتی که در ارتباط با ترور دختر الکساندر دوگین مطرح شده، این است که آیا دستگاه اطلاعاتی اوکراین به تنهایی این ظرفیت را داشته که در این شرایط به انجام این عملیات مبادرت کند. نکته جالب توجه اینکه بررسی سبک و سیاق ترور داریا دوگین شباهت زیادی به عملیاتهای ترور سازمان اطلاعات و عملیات اسرائیل (موساد) دارد. در همین رابطه پایگاه انگلیسی اسپکتیتور، آوریل امسال در مطلبی با عنوان «آیا اوکراین میتواند از شکارچیان نازی موساد درس بگیرد؟» به قلم جیک والس سیمونز، سردبیر مجله یهودی کرونیکل - روزنامه یهودی مستقر در لندن است که سال 1841 تأسیس شد - نوشت از زمان شروع جنگ، مقایسههای زیادی بین اسرائیل و اوکراین بویژه توسط ولودیمیر زلنسکی انجام شده است. زلنسکی در ماههای اخیر بارها اذعان کرده است «میخواهد کشورش از نظر تمرکز بر امنیت در سالهای آینده به یک «اسرائیل بزرگ» تبدیل شود». جمعیت اوکراین ۴ برابر بیشتر از جمعیت اسرائیل است. قلمرو آن بیش از 13 برابر وسعت دارد. تهدیداتی که این کشور با آن مواجه است نامتقارن نیست، بلکه تهدیدات یک کشور متخاصم قدیمی با تانکها و توپخانه سنگین است. سامانههای دفاعی توتمیک اسرائیل، مانند چتر موشکی گنبد آهنین، برای چنین محیطی طراحی نشدهاند. با این حال به نظر میرسد این الهام یک ریشه مشترک دارد. «گلدا مایر» نخستین نخستوزیر زن اسرائیل، در اوکراین متولد شد و به نمادی در این کشور جنگزده تبدیل شده است. ماه مارس امسال، ویدئویی در فضای مجازی پخش شد که نشان میدهد یک سرباز اوکراینی در خط مقدم با نام «صهیون» زندگینامه رهبر اسرائیل را در کنار دوربین دید در شب و تفنگ تهاجمی خود به نبرد میبرد. او با افتخار گفت: «من یک صهیونیست هستم». این پایگاه تحلیلی در ادامه با اشاره به وقایع رخ داده در بوچا نوشته است: «میتوان به این فکر کرد که آیا پاسخی به [روسیه] سبک اسرائیل درست نیست؟»
این پایگاه انگلیسی در ادامه با سوالی تعجببرانگیز مقاله خود را پایان میدهد و مینویسد: «نیروهای سرویس مخفی اوکراین (SBU) باید به روسیه یا نیروهای نیابتی آن نفوذ کنند و عملیات پیچیده آدمربایی یا ترور را انجام دهند. این ماموریتها ممکن است فراتر از تواناییهای آنها باشد اما اگر در موقعیتی بودم که میتوانستم کمک کنم، مطمئناً این کار را میکردم. آیا شما نمیخواهید؟» جان سوئینی، روزنامهنگار سابق بیبیسی در این باره نوشت: «بوچا باعث شد به آیشمن فکر کنم که توسط جاسوسان موساد ردیابی و ربوده شد».
رشته عملیاتهای تروریستی سازمان اطلاعات و عملیات موساد به روش بمبگذاری در خودروی قربانیان، مشابه اتفاقی که برای داریا دوگین رخ داد، سابقهای به درازای نیم قرن دارد. نخستین مورد این ترور مربوط به 8 ژوئیه 1972 در بیروت لبنان است که علیه «غسان کنفانی» نویسنده فلسطینی رخ داد. ژوئن 1973 «محمد بوضیاء» در پاریس به همین شیوه ترور شد. پس از آن «علی حسن سلامه» رهبر عالیرتبه سازمان آزادیبخش فلسطین در ژانویه 1979 در بیروت، «منذر ابوغزاله» رهبر عالیرتبه ساف و عضو ارشد شورای ملی فلسطین در ۲۱ اکتبر ۱۹۸۶ و «جهاد عامرین» سرهنگ گردانهای شهدای الاقصی در ۴ جولای 2002 در غزه همگی به همین شیوه خودروی بمبگذاری شده به شهادت رسیدند.
رفیق حریری، نخستوزیر وقت لبنان در سال 2005 میلادی زمانی که از فرودگاه بیروت در حال خروج بود، در پی انفجار یک خودروی بمبگذاری شده کشته شد. در ادامه 25 مه 2006 در صیدای لبنان «محمود المجذوب» (ابوحمزه) و «نضال المجذوب» از فرماندهان جهاد اسلامی فلسطین قربانی بمبگذاری خودرو شدند. 12 فوریه 2008 نیز در دمشق «عماد مغنیه» فرمانده ارشد حزبالله و مسؤول نظارت بر دستگاه امنیتی حزبالله با انفجار خودروی بمبگذاری شده شهید شد. 12 ژانویه 2010 هم در ایران «مسعود علیمحمدی» فیزیکدان ایرانی در پی انفجار یک موتوسیکلت بمبگذاری شده در کنار خودرویش شهید شد. بنا بر گزارشها، مجید جمالیفشی در دادگاه اعتراف کرد برای اجرای این ترور توسط موساد استخدام شده بود.