گروه سیاسی: دولت سیزدهم در حالی یکسالگی خود را پشت سر میگذارد که شاهد تحول چشمگیری در حوزه سیاست خارجی بودهایم. بر خلاف 8 سال دوران ریاستجمهوری حسن روحانی که سیاست خارجی معطوف به جلب نظر آمریکا و اروپاییها بود و البته حاصلی جز معطل ماندن و عقبگرد کشور نداشت، رئیسی مبنای خود را گسترش تعامل و همکاری با همسایگان و دوستان قرار داد که سفر مقامات ایرانی به کشورهای مختلف و ترافیک دیپلماتیک ماههای اخیر در تهران، نشان از موفقیت این سیاست داشت. در این میان گسترش ارتباط با کشورهای حاشیه خلیجفارس از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. به گزارش «وطنامروز»، در طول سالهای گذشته برخی کشورهای عربی از جمله کویت و امارات به دنبال ایجاد تنش بین ایران و عربستان سعودی که به خاطر مسائلی مثل اعدام شیخ نمر از علمای شیعه این کشور و فاجعه منا در حج سال 94 پیش آمده بود، ارتباط دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی ایران را قطع کردند اما این همبستگی کشورهای حاشیه خلیجفارس با عربستان سعودی که در تکمیل پازل سیاستهای ضدایرانی آمریکا بود، بیش از 7 سال طول نکشید و در روزهای اخیر کویت و امارات از بازگشت سفرای خود به تهران خبر دادند. روز یکشنبه هفته جاری (30 مرداد) وزارت خارجه امارات با صدور بیانیهای از بازگشت «سیف محمد الزعابی» سفیر امارات به تهران در چارچوب علاقهمندیهای رهبران امارات به تحکیم روابط با جمهوری اسلامی ایران طی روزهای آینده خبر داد. در بیانیه وزارت خارجه امارات آمده است: در چارچوب علاقهمندی رهبری امارات برای تحکیم روابط با جمهوری اسلامی ایران و در اجرای تصمیم قبلی خود مبنی بر ارتقای سطح نمایندگی دیپلماتیک در سطح سفیر و تماس تلفنی انجام شده بین شیخ «عبدالله بن زاید آلنهیان» وزیر امور خارجه و همکاریهای بینالمللی امارات عربی متحده و «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در تاریخ ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۲ انجام شد «سیف محمد الزعابی» سفیر امارات به تهران، پایتخت جمهوری اسلامی ایران در روزهای آینده باز خواهد گشت. وزارت خارجه و همکاریهای بینالمللی امارات در بیانیه خود افزود: این امر بر اساس هماهنگیهای مستمر با وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و بر اساس موازین دیپلماتیک جاری بین کشورها صورت میگیرد. امارات تاکید کرد که «الزعابی» در روزهای آینده برای انجام ماموریت دیپلماتیک خود در سفارت امارات در جمهوری اسلامی ایران به منظور کمک به پیشبرد روابط دوجانبه برای تحقق منافع مشترک ۲ کشور همسایه و منطقه و با هماهنگی و همکاری مقامات جمهوری اسلامی ایران به تهران باز خواهد گشت. روز گذشته (31 مرداد) نیز مشاور دیپلماتیک رئیس امارات عربی متحده بازگشت سفیر این کشور به تهران را در راستای رویکرد ابوظبی برای تقویت روابط دانست. انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات عربی متحده در توئیتی نوشت که تصمیم مسؤولان ارشد امارات برای بازگشت سفیر امارات به تهران در راستای رویکرد منطقهای امارات در جهت ترمیم پلها و تقویت روابط و ایجاد فضایی از اعتماد، تفاهم و همکاری بر مبنای آن است. وی در ادامه نوشت: ما اعتقاد راسخ به ضرورت کار و هماهنگی عربی و منطقهای برای منطقهای باثبات و آیندهای شکوفا داریم.
هفته گذشته نیز کویت ۶ سال پس از فراخواندن سفیر خود از تهران که به نشانه همبستگی با عربستان سعودی در تقابل با ایران انجام شده بود، سفیر جدیدی در ایران منصوب کرد. در همین راستا بدر عبدالله المنیخ، سفیر جدید دولت کویت ۲۷ مرداد امسال در آغاز ماموریت خود در جمهوری اسلامی ایران، در دیدار با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه، رونوشت استوارنامه خود را به وی تقدیم کرد. سوم مردادماه امسال بود که ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری خود گفت: درباره روابط با کویت عموما روابط مثبت است و سفیر این کشور تعیین و معرفی شده و موافقت صورت گرفته و در آینده نزدیک شاهد حضور سفیر کویت خواهیم بود. درباره امارات فضای مناسبات مثبت است و در مجموع شاهد فضای رو به جلو و مثبتی در مناسبات ایران با کشورهای دوست و برادر در منطقه هستیم. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز چهارم مردادماه از گفتوگوی تلفنی با همتایان کویتی، عمانی، اماراتی و قطری خبر داد و در توئیتی نوشت: رایزنی در مسائل منطقهای و بینالمللی و بررسی راهکارهای توسعه روابط از الزامات سیاست همسایگی است. ما به همکاریهای فیمابین با همسایگان شتاب خواهیم داد. بیگانگان نمیتوانند مانع روند همکاری منطقهای شوند. در ارتباط با بازگشت سفرای امارات و کویت و تلاش این کشورها برای ازسرگیری ارتباط دیپلماتیک با ایران، خبرگزاری ترکی آناتولی در گزارشی نوشت: کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس در مسیر جدید برای ازسرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران و تنشزدایی با تهران قرار گرفتهاند. این خبرگزاری در بخشی از گزارش خود آورده است: امارات پس از آنکه تاسیسات نفتی آرامکو در سپتامبر ۲۰۱۹ مورد حمله قرار گرفت و در این زمینه دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری پیشین آمریکا پشت عربستان را خالی کرد، از دشمنی با ایران اجتناب کرد. طبق گزارش این رسانه ترکیهای، بتازگی نیز صحبت از تشکیل به اصطلاح «ناتوی عربی» با مشارکت رژیم اسرائیل برای مقابله با آنچه تهدیدهای ایران خوانده شد، به میان آمد اما بر اساس اظهارات «انور قرقاش» مشاور دیپلماسی «محمد بن زاید آلنهیان» رئیس کشور امارات، ابوظبی رسما اعلام کرد در هیچ ائتلافی که سایر کشورهای منطقه بویژه ایران را هدف قرار دهد، عضو نمیشود.
* مذاکرات ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط
پس از روی کار آمدن دولت حجتالاسلام رئیسی، مذاکرات ایران و عربستان سعودی با میانجیگری عراق و در سطح امنیتی آغاز شد و ۲ کشور تاکنون 5 دور مذاکره را پشت سر گذاشتهاند. آناتولی در این باره نیز با اشاره به اینکه ظاهرا مذاکره تهران و ریاض و روند عادیسازی روابط عربستان و ایران بر مسیر روابط سایر کشورهای عربی حوزه خلیجفارس نیز تاثیر گذاشته است، نوشت: از آوریل سال گذشته، عراق میانجیگری موفقی را با 5 دور مذاکرات مستقیم بین هیاتهای امنیتی ۲ کشور انجام داد که قرار است تا سطح وزیران خارجه پیش رود. اواخر تیرماه امسال اندیشکده «شورای روابط خارجی اروپا» در تحلیلی در زمینه سفر «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا به فلسطین اشغالی و طرح تشکیل پدافند مشترک بین رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی منطقه نوشت: پیمان نظامی بین اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس، به همان سرنوشت طرحهای شکستخورده دولت ترامپ دچار میشود. همه کشورهای شورای همکاری خلیجفارس ایران را یک تهدید عینی نمیدانند. حتی آنهایی که این کار را انجام میدهند، مانند عربستان سعودی و امارات، اخیرا به دنبال کاهش تنش با ایران از طریق تعامل دیپلماتیک و درباره امارات، افزایش روابط اقتصادی بودهاند.
* روسیاهیاش ماند به زغال
پس از آنکه عربستان سعودی و به تبع آن برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس ارتباط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کردند، اصلاحطلبان در تلاش بودند این ماجرا را به قدرت ایران در منطقه ربط دهند. اصلاحطلبان اظهار میکردند جمهوری اسلامی ایران به دلیل قدرت نظامی و نفوذ خود در منطقه باعث کشیده شدن کشورهای حاشیه خلیجفارس به سمت آمریکا و اسرائیل شده است. اما اکنون که امارات و کویت گسترش تعامل با ایران را دنبال میکنند و عربستان سعودی نیز پای میز مذاکره برای ازسرگیری ارتباط با جمهوری اسلامی ایران نشسته، اصلاحطلبان که طرح منزوی نشان دادن ایران در منطقه را دنبال میکردند، خود را شکستخورده میبینند.