گروه سیاسی: برای مذاکرات احیای برجام برای رفع تحریم‌های ایران گویا نمی‌توان نقطه پایانی در مقطع کنونی متصور بود. «مسائل جزئی اما کلیدی باقیمانده» گزاره‌ای است که بویژه پس از پاسخ با تأخیر آمریکا به متن پیشنهادی اروپا و اصلاحات ایران بر آن، بیان می‌شود؛ مسائلی که ممکن است بار دیگر هیات‌های مذاکره‌کننده را به وین بکشاند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، سیاست ادامه مذاکرات، مساله‌ای است که دولت جو بایدن تمایل به آن دارد، چرا که رئیس‌جمهور آمریکا به هیچ وجه دوست ندارد عامل شکست مذاکرات لقب بگیرد و برنامه هسته‌ای ایران در آستانه انتخابات کنگره آمریکا بدل به یک شکست فاحش در کارنامه سیاست خارجی دولتش شود. این البته به این معنا هم نیست که دولت دموکرات و در رأس آن جو بایدن، بشدت مایل به احیای توافق هسته‌ای با ایران است، چه اینکه بازگشت صرف به برجام 2015 چیزی نبوده و نیست که بایدن و تیم سیاست خارجی او دنبال کرده باشند. این توافق حامیان زیادی حتی در میان هم‌حزبی‌های بایدن هم نخواهد داشت. 

از این رو، بی‌راه نیست که دولت آمریکا به جهت تحمیل شرایط، تمایل دارد وضعیت به همین منوال باشد، مواضع چندباره بایدن مبنی بر اینکه از تصمیم نادرست ترامپ در خروج از برجام رنج می‌بریم ناشی از همین شرایطی است که به دولت بایدن تحمیل شده است. «بلومبرگ» خبر داد موانع بر سر راه توافق برجام همچنان ادامه دارد و تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ضمانت‌های اقتصادی، همچنان محل منازعه طرفین است. در گزارش بلومبرگ به نقل از «مقام‌های مطلع» آمده است: «ایالات‌متحده و ایران بر سر جزئیات کلیدی یک توافق قریب‌الوقوع برای احیای توافق هسته‌ای با هم اختلاف دارند و ممکن است چند هفته برای حل اختلافات‌شان زمان نیاز باشد». این رسانه آمریکایی ادامه داد: «با پاسخ واشنگتن و تهران به پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپایی که در ازای به عقب برگرداندن برنامه هسته‌ای رو به گسترش ایران، تحریم‌ها علیه اقتصاد این کشور از جمله صادرات نفت را کاهش می‌دهد، انتظارات برای یک پیشرفت قریب‌الوقوع بالا رفت». 

به نوشته بلومبرگ، یکی از مقامات ارشد اروپایی گفت طرفین هرگز تا این حد به احیای توافقنامه ۲۰۱۵ (برجام) نزدیک نشده‌اند و یک مشاور ارشد دولت بایدن هم این اظهارات را بازگو کرد. به نوشته این رسانه آمریکایی: «با این حال، ۲ مقام دیگر که از مذاکرات مطلع بودند، گفتند اختلافات بر سر تحقیقات ناظران بین‌المللی (بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) درباره فعالیت هسته‌ای گذشته جمهوری اسلامی و دریافت ضمانت‌های اقتصادی مورد درخواست تهران در صورت خروج دولت آینده آمریکا از توافق ادامه دارد، همانطور که دونالد ترامپ‌، رئیس‌جمهور وقت آمریکا 4 سال پیش چنین کاری را انجام داد». همه مقام‌هایی که بلومبرگ در گزارش خود به اظهارات آنها استناد کرده است، از این رسانه آمریکایی خواستند به دلیل صحبت‌شان درباره «اطلاعات حساس»، هویت‌شان فاش نشود. در گزارش این رسانه آمده است: «مذاکرات (برجامی) به دقت توسط تاجران نفت و گاز زیر نظر گرفته می‌شود و همچنین توسط سیاستمدارانی که با واکنش منفی افکار عمومی روبه‌رو هستند، چرا که قیمت‌های بالای انرژی باعث افزایش تورم در سراسر جهان می‌شود و این توافق می‌تواند میلیون‌ها بشکه نفت و محصولات پالایش شده (پتروشیمی) را که ایران از زمان اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ توسط دولت ترامپ ذخیره کرده است، آزاد کند». یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید ضمن اذعان به وجود شکاف‌ها و اختلافات در مذاکرات اعلام کرد واشنگتن در حال ادامه دادن به مذاکره است. 

 

* موانع متعدد بایدن!

«مرکز امنیت جدید آمریکا» (CNAS) اندیشکده مستقر در واشنگتن که نزدیک به جریان دموکرات است، در گزارشی نوشت بزرگ‌ترین مانع برای بازگشت آمریکا به توافق برجام، ایران نیست بلکه کنگره آمریکا است. در گزارش این اندیشکده آمریکایی آمده است: «مبهم بودن فرآیند [مذاکرات] و عدم قطعیت درباره اینکه تهران در نهایت چه می‌خواهد و با چه‌ چیزی می‌تواند موافقت کند، باعث ایجاد تردیدهایی درباره اینکه آیا توافق در دسترس است یا خیر شده است». این تحلیل اضافه می‌کند: «اما اگر بی‌اعتمادی‌مان را درباره اینکه آیا تیم‌های مذاکره‌کننده می‌توانند تردیدها و اختلاف‌های‌شان را کنار بگذارند یا خیر کنار بگذاریم، آنچه باید در واشنگتن رخ دهد بازگشت به توافق را پیچیده‌تر می‌کند؛ کنگره باید نظر بدهد». این اندیشکده مدعی شد قانون موسوم به «بررسی توافق هسته‌ای ایران» (اینارا) که سال 2015 به تصویب کنگره رسید به نهاد قانونگذار آمریکا اختیار می‌دهد بر توافق هسته‌ای برجام یا هر توافق دیگر درباره برجام نظارت کند. در این تحلیل آمده است: «اینارا دربردارنده مفادی برای گزارش‌دهی‌ها و مجوزهای دوره‌ای است که قوه مجریه باید درباره پایبندی ایران به توافق ارائه کند. مساله دیگر‌ بندی داخل «اینارا» است که رئیس‌جمهور را ملزم می‌کند هر گونه توافق حاصل‌شده با ایران درباره برنامه هسته‌ای خود را برای یک دوره بررسی 30 روزه تحویل کنگره دهد. در این دوره، چنانچه کنگره یک «قطعنامه مشترک عدم تأیید» (JRD) به تصویب برساند، توانایی رئیس‌جمهور برای رفع هر گونه تحریم علیه ایران خنثی خواهد شد». با این حال، مطابق این تحلیل، آنچه هنوز مشخص نیست این است که آیا دولت بایدن باید توافق احتمالی جدید با ایران را هم به کنگره ارائه کند یا خیر:«مساله‌ای که هنوز روشن نیست این است که اگر ایران و ایالات متحده هر دو به پایبندی به برجام اولیه بازگردند، آیا این هم «توافقی جدید» محسوب می‌شود که لازم است به کنگره ارائه شود؟ پاسخ این سوال به ‌لحاظ حقوقی روشن نیست. از لحاظ سیاسی، دشوار بتوان تصور کرد دولت بایدن نظارت کنگره روی موضوعی را که محل مناقشات سیاسی تا این حد داغ است نادیده بگیرد». ماه مه، راب مالی، مذاکره‌کننده اصلی آمریکا در گفت‌وگوهای وین در یک جلسه استماع در کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفت دولت بایدن هر گونه توافق حاصل‌شده با ایران را به ‌موجب قانون اینارا تحویل کنگره خواهد داد. اندیشکده آمریکایی نوشته است در صورت وقوع چنین اتفاقی کنگره ممکن است با صدور یک قطعنامه ترمز توافق با ایران را بکشد. هر سناتوری می‌تواند قطعنامه مشترک عدم تأیید را معرفی کند اما تصویب آن به 60 رأی موافق نیاز خواهد داشت. CNAS (مرکز امنیت جدید آمریکا) همچنین نوشته است: «اگر فرض کنیم توافق حاصل شود و برای بررسی به کنگره ارائه شود، آیا دوام خواهد آورد؟ پاسخ کوتاه این است که محتمل است اما سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود». 

 

* برجام؛ کلاف سردرگم تل‌آویو

شمار سران و مقامات صهیونیست که اعتراف می‌کنند سیاست این رژیم در تحریک دونالد ترامپ جهت خروج از برجام اشتباهی راهبردی بوده این روزها در حال افزایش است. تل‌آویو در حالی تحرکات دیپلماتیک خود و تماس با واشنگتن جهت مخالفت با احیای برجام را شدت بخشیده که شکاف‌ها میان سران و نهادهای این رژیم در مخالفت با توافق افزایش یافته است. یک مقام ارشد وزارت جنگ رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با خبرنگاران به ارائه جزئیاتی درباره دیدار بنی گانتس، وزیر جنگ صهیونیستی و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا پرداخت. به نوشته روزنامه تایمزآو اسرائیل، این مقام ارشد صهیونیست گفت بنی‌گانتس به مشاور امنیت ملی کاخ سفید تاکید کرده اسرائیل «نیاز دارد» آمریکا گزینه نظامی معتبری علیه ایران داشته باشد. وی همچنین به خبرنگاران گفت گانتس مخالفت اسرائیل با توافق در حال شکل‌گیری با ایران برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را به سالیوان اعلام کرده است، چراکه معتقد است این، یک توافق بسیار بد است. این مقام وزارت جنگ رژیم صهیونیستی افزود: برنامه هسته‌ای ایران از زمان خروج دونالد ترامپ (رئیس‌جمهور پیشین آمریکا) از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ گسترش یافته است. از نظر من این اقدام ترامپ اشتباه بود. وی گفت اسرائیل تلاش کرده است تا حد امکان در یکسری جنبه‌های خاص بر این توافق تاثیر بگذارد اما همانطور که می‌داند در حال حاضر (توافق) به نفع اسرائیل نیست. این مقام صهیونیست تصریح کرد آنها به دنبال طولانی‌تر و قوی‌تر کردن توافق احتمالی با ایران هستند.

***