گروه سیاسی: یک روزنامه آمریکایی در تحلیلی با اشاره به تقویت روابطه تهران و مسکو، گسترش تعاملات ایران و روسیه را موجب نگرانی آمریکا خواند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، حوادث جهانی با سرعت زیادی نظم تک‌قطبی جهان پس از جنگ سرد و ابرقدرتی آمریکا را تهدید می‌کند. حالا دیگر گمانه‌زنی‌ها بیش از آنکه بر آینده تحولات حول تثبیت نظم مستقر تاکید داشته باشد نگاه خود را به ظهور قطب‌های جدید قدرت و واکنشی که نسبت به نظم آمریکایی از خود نشان می‌دهند معطوف کرده است. 

نظم آمریکایی جهان در دهه‌های گذشته همواره سعی داشته با سیاست پاداش و تنبیه ضمن تقویت برخی دولت‌ها برای تثبیت ایده آمریکایی اداره جهان، با وارد کردن فشار حداکثری به دولت‌هایی که هژمونی جهانی آمریکا را تهدید می‌کنند عملا هزینه ایستادن دولت‌های مستقل در برابر نظم مستقر را به حداکثر برساند. در این مسیر نظام‌های بین‌المللی هم به عنوان شبکه‌ای گسترده در چارچوب تقویت و تثبیت نظم آمریکایی امکان همگرایی دولت‌های تنبیه شده را به حداقل ممکن می‌رساندند. در چنین فضایی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی مردم ایران که منادی ارزش‌های دینی و طرفدار ایده وحدت امت اسلامی در برابر مستکبران خارجی بود، همواره در صدر سیاست‌های تنبیهی غرب از جمله تحریم‌های اقتصادی بوده است؛ تحریم‌هایی که از آغاز دهه90 با شدت و حدت بیشتری علیه کشورمان اعمال شد تا ضمن قرار دادن ایران انقلابی در مضیقه اقتصادی، دیگر دولت‌های جهانی را از ایستادگی در برابر نظم آمریکایی منصرف کند. 

معدود بودن دولت‌های تحریم شده از یک سو و فقدان پیوستگی اقتصادی این کشورها با یکدیگر باعث می‌شد تعاملات اقتصادی در «بلوک تحریمی‌ها» نیز چندان گسترده نباشد. با این حال همکاری‌های ایران و ونزوئلا در حوزه انرژی تبدیل به نمادی برای روشن ساختن وجهی از همگرایی میان دولت‌های تحریم شده به حساب می‌آمد. ایده «بلوک تحریمی‌ها» اما در گذر حوادث جهانی بیش از پیش تقویت شد و با بالا گرفتن سطح نزاع روسیه و چین با آمریکا و تهدید واشنگتن مبنی بر تحریم کردن این 2 کشور، بسیاری خبر از آغاز فصلی جدید در نظام بین‌المللی دادند؛ نظمی که هر چند به یکباره و در کوتاه‌مدت دچار تغییرات گسترده نمی‌شد اما با افزایش بازیگرانی که دامنه تعاملات خود را در بیرون نظم آمریکایی تنظیم می‌کردند عملا امکان تشویق و تنبیه از سوی آمریکا را کاهش می‌داد. 

جنگ اوکراین به عنوان صحنه رویارویی روسیه با مهم‌ترین ائتلاف نظامی غرب (ناتو) به عنوان مهم‌ترین نزاع جهانی پس از پایان جنگ سرد و آغاز جهان تک‌قطبی، سیمای ترک برداشته‌ای از جهان تحت مدیریت آمریکا را به نمایش گذاشت. در این میان ضعف ضریب تاثیرگذاری تحریم‌های غرب علیه روسیه و بالا گرفتن نزاع چین و آمریکا، برندگی ابزار تحریم به عنوان جدی‌ترین سیاست تنبیهی غرب را نمایان کرد. افزایش روزافزون قدرت اقتصادی چین و نقش تعیین‌کننده روسیه در بازار انرژی جهانی، ابزارهای تنبیهی آمریکا را در موقعیتی متفاوت قرار می‌داد که می‌تواند به تحمیل فشار به کشورهای غربی منتهی شود. به همین خاطر تحولات پیوسته جنگ اوکراین بیش از آنکه در محدوده جغرافیایی جنگ به چشم بیاید در دیگر نقاط جهان نیز خود را نمایان کرد. 

در چنین فضایی طرح تعبیر «جهان در آستانه‌ یک نظم جدید» از سوی رهبر حکیم انقلاب نشان از آگاهی جمهوری اسلامی نسبت به تحولات آتی جهان داشت. تقویت مراودات و تعاملات ایران و روسیه در این فضا نشانه‌ای از تشکیل یک بلوک جدید در سایه تحریم‌های آمریکا دارد که می‌تواند به کاهش اثربخشی ابزار تحریمی واشنگتن منتهی شود. آنچنان که با گسترش تعاملات 2 کشور، مقامات آمریکایی صراحتا از شکل‌گیری چنین مناسباتی اعلام نارضایتی کرده و حتی ایران را به انتخاب میان برجام و روسیه دعوت کردند. 

 

* نزدیک شدن ایران و روسیه، واشنگتن را نگران کرده است

در جدیدترین مورد از تکرار نگرانی‌های غرب از نزدیکی ایران و روسیه و شکل‌گیری «بلوک تحریمی‌ها» اخیرا «بنوا فوکن» ستون‌نویس روزنامه «وال‌استریت ژورنال» در تحلیلی نوشت روسیه و ایران در حال تقویت روابط خود با توجه به تحریم‌های غرب علیه هر دو کشور هستند که واشنگتن را نگران کرده است. به نوشته این روزنامه آمریکایی، «ایران و روسیه روابط محکم‌تری از همیشه برقرار می‌کنند، زیرا انزوای بین‌المللی آنها، ۲ دشمن سرسخت آمریکا را به سمت همکاری‌های تجاری و نظامی بیشتر سوق می‌دهد و واشنگتن را نگران می‌کند.» به گزارش خبرگزاری «تاس»، در ادامه این گزارش آمده است: این ۲ کشور مخالف نظم جهانی به رهبری ایالات متحده هستند و هر دو از تحریم‌های شدید ایالات متحده رنج می‌برند. اتحاد نزدیک‌تر روسیه و ایران به هر دو کشور کمک می‌کند تا با یافتن بازارهای جدید برای محصولات خود و تقویت همکاری‌های نظامی، تأثیر تحریم‌های غرب را کاهش دهند». بر اساس این گزارش، «به طور کلی، تجارت دوجانبه بین روسیه و ایران در سال جاری ۱۰ درصد افزایش یافته است. بر اساس اعلام روسیه، در سال ۲۰۲۱ تجارت بین ۲ کشور ۸۰ درصد افزایش یافت و به 4 میلیارد دلار رسید».

پیمان دوجانبه پولی میان ایران و روسیه و پیش‌بینی افزایش 2.5 برابر مبادلات تجاری 2 کشور در 3 سال آینده نشانه‌هایی از تضعیف ابزار تحریمی غرب در مسیر تعاملات تهران و مسکو دارد.