احمدرضا انصاری‌پور: در روزگاری که عده کثیری برای ایجاد شکاف و دوگانگی بین دیانت و میهن‌پرستی می‌کوشند، از کنار فیلمی چون «بدون قرار قبلی» نباید به سادگی گذشت. همچنین در روزگاری که شور مهاجرت، سر جوانانی از این خاک را شوریده کرده است هم همین‌طور. اصلا انگار «بدون قرار قبلی» ماهی‌ای است که خلاف جهت رودخانه شنا می‌کند. شاید همین معکوس شنا کردن، هیات داوران مسکو را برای انتخاب این فیلم به عنوان فیلم برگزیده جشنواره قانع کرده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، با احتساب امروز تنها 27 روز دیگر برای معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار 2023 فرصت داریم. تا روز گذشته 12 کشور نمایندگان خود را برای حضور در نودوپنجمین دوره اسکار معرفی کرده‌اند اما سینمای ایران هنوز در حال ارزیابی گزینه‌هایی است که روی میز دارد. از طرف دیگر حضور جهانی این گزینه‌های در جشنواره‌های معتبر فیلم دنیا، کار ایران را برای این انتخاب سخت می‌کند. پیش‌بینی درباره انتخاب نهایی ایران برای اسکار، این روزها نقل محافل سینمایی است و با نظر به درخششی که هر فیلم در جشنواره‌های بین‌المللی داشته و تعامل سازندگانش با مدیران سینمایی کشورمان، احتمالاتی در این باره مطرح می‌شود. آخرین فیلمی که به جرگه احتمالات پیوست، فیلم درام بهروز شعیبی به نام «بدون قرار قبلی» است. این فیلم اخیرا در نخستین حضور جهانی‌اش موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم مسکو شد. همچنین جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره مسکو به پگاه آهنگرانی، بازیگر نقش اول فیلم «بدون قرار قبلی» رسید. با کسب این افتخار بین‌‎المللی، نیم‌نگاهی هم باید به این فیلم به عنوان یکی از نامزدهای احتمالی ایران در اسکار 2023 داشت؛ بویژه زمانی که تجلی باورهای سرزمینی نگاه غالب مدیران سینمایی کشورها در پروسه معرفی نماینده به اسکار است و این فیلم هم سراسر تجلی‌گر چنین مفاهیمی است. 

 

* کدام فیلم‌ها در تیررس اسکارند؟

به غیر از «بدون قرار قبلی» که به تازگی به جمع مدعیان سفر به اسکار اضافه شده است، اسامی دیگری هم هستند که نباید آنها را از نظر دور داشت. احتمالا برای مدیران سینمایی کشورمان پیروی از روند قانونی صدور پروانه نمایش حائز اهمیت باشد و با توجه به زمان اندک باقیمانده تا پایان مهلت اعلام نمایندگان، بعید است فیلم‌هایی که این روند را طی نکرده‌اند، بتوانند خود را آماده کنند؛ مگر اینکه اغماضی از سوی مدیریت سینمایی کشورمان صورت گیرد. با در نظر گرفتن این نکات، شاید بتوان از بین فیلم‌های دیده شده در جشنواره‌های جهانی، نام فیلم‌های «شب، داخلی، دیوار» وحید جلیلوند و «برادران لیلا» سعید روستایی را خط زد. 

این ساخته مانی حقیقی از جمله آثاری است که شانس انتخاب برای اعزام به اسکار را دارد. نکته مهم درباره این فیلم طی کردن روند قانونی صدور مجوز است. همچنین مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی چندی پیش با اشاره به همین موضوع از بلامانع بودن حضور فیلم «تفریق» در جشنواره‌های خارجی خبر داد که به نوعی گویای نگاه مثبت مدیران سازمان سینمایی به این فیلم است. 

در این فیلم نوید محمدزاده، پریناز ایزدیار و ترانه علیدوستی به ایفای نقش پرداخته‌اند اما هنوز جزئیات رسمی از داستان این فیلم منتشر نشده است. 

هومن سیدی، کارگردان صاحب‌سبک سینمای ایران در تازه‌ترین فعالیتش سراغ ساخت فیلمی رفته که توانست نخستین حضور جهانی‌اش را در بخش افق‌های جشنواره ونیز ثبت کند. فیلم «جنگ جهانی سوم» با سرمایه‌گذاری نماوا و نماآگهی تولید شده و این نخستین ‌بار است که یک پلتفرم پخش آنلاین به ساخت یک پروژه سینمایی ورود کرده است. 

نقش اول «جنگ جهانی سوم» را محسن تنابنده بر عهده دارد و داستان فیلم درباره یک کارگر روزمزد بی‌خانمان است که همسر و فرزندش را سالیان پیش در زلزله از دست داده و تاکنون با این موضوع کنار نیامده است. محل ساخت‌ و‌ سازی که او در آن کار می‌کند، صحنه تصویربرداری یک فیلم است؛ فیلمی درباره جنایات هیتلر در طول جنگ جهانی دوم. بازیگر نقش هیتلر به شکلی ناگهانی در طول فیلمبرداری می‌میرد و این کارگر روزمزد به دلیل شباهت عجیبش به هیتلر به عنوان جایگزین بازیگر قبلی انتخاب می‌شود. 

در بین گزینه‌های احتمالی، نخستین تجربه کارگردانی هادی حجازی‌فر هم از شانس بالایی برخوردار است؛ فیلمی که با نگاه غالبی که پیش‌تر ذکر شد نیز همخوانی دارد و اعتقادات و باورهای ملی و میهنی ما را به زیبایی به تصویر کشیده است.

این فیلم که روایتگر رشادت و شهادت برادران شهید باکری است، در زمان اکران نیز جزو پرفروش‌های گیشه بود و همین اقبال خوب مخاطبان شاید مدیران سینمایی ما را برای برگزیدن «موقعیت مهدی» به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار، وسوسه کند. البته همه اینها را به جوایزی که این فیلم در جشنواره‌های داخلی کسب کرده است، اضافه کنید. 

افق‌های ونیز علاوه بر «جنگ جهانی سوم» هومن سیدی میزبان یک ایرانی دیگر هم هست. «بی‌رویا» نماینده دیگر ایران در این بخش است. نخستین فیلم آرین وزیردفتری را هم باید جزو فیلم‌هایی به حساب آورد که اندک شانسی برای انتخاب شدن به عنوان نامزد ایرانی اسکار دارد. همچنین لازم به ذکر است که کمپانی معتبر آلمانی «پیکچر تیری اینترنشنال» حق پخش این فیلم را خریداری کرده است که به خودی خود یک امتیاز برای این فیلم محسوب می‌شود. 

طناز طباطبایی از بازیگران این فیلم است که توانست جایزه بهترین نقش اول زن را در چهلمین جشنواره فیلم فجر از آن خود کند. داستان «بی‌رویا» روایت زندگی زوج جوانی به نام رؤیا و بابک است که قصد مهاجرت از ایران را دارند. ۲ هفته پیش از مهاجرت رویا با دختری بی‌نام و نشان مواجه می‌شود. حضور دختر در زندگی آنها به اتفاقاتی عجیب منجر می‌شود و هویت رویا را دستخوش تغییراتی می‌کند. 

 

* مدعی جدید؛ ملی‌گرای دینمدار

فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» حالا تازه‌ترین گزینه‌ای است که به گزینه‌های روی میز پیوسته است. با نگاهی به داستان و سیر محتوایی این فیلم درمی‌یابیم شانس این فیلم برای ربودن گوی سبقت از رقبا چندان کم هم نیست. در بین گزینه‌های مطروحه علاوه بر «موقعیت مهدی»، این فیلم هم اکران داخلی داشته است. هر چند «بدون قرار قبلی» در اکران داخلی خود نتوانست آنچنان که انتظار می‌رفت، بدرخشد اما استقبال خوب مخاطبان روس نشان داد نباید برای محتوای این فیلم حد و مرزی تعریف کرد. از ابعاد مختلفی می‌توان به این فیلم نگریست. برخی تنها به بعد معنوی این فیلم اشاره کرده بودند اما این تنها حرف «بدون قرار قبلی» نیست. توجه به مهاجرت معکوس هم مورد اشاره عده‌ای از اهالی سینما بود اما بعد ناسیونالیستی و ملی‌گرایانه این فیلم و اینکه الکس قصه در خاکی زبان می‌گشاید و حال خوش را تجربه می‌کند که وطن او است، در مقایسه با دیگر ابعاد فیلم، آن را جهان‌شمول‌تر نشان می‌دهد و فیلم را برای اثربخشی جهانی مستعد می‌کند.