فرزانه دانایی: زمانی که الیزابت دوم، سال 1952 میلادی تبدیل به ملکه انگلستان شد، بسیاری او را نمی‌شناختند و بر این باور بودند باید به مرور زمان متوجه شد نظر ملکه جدید کشورشان راجع به مسائل سیاسی و اقتصادی و روابط بین‌الملل چیست. الیزابت دوم پس از آن در طول 70 سال حکمرانی در بریتانیا توانست دیدگاه‌ها، نوع نگاه و جهان‌بینی خود را به مردم کشورش نشان دهد و با دوران سلطنتی بسیار طولانی، چهره‌ای با ثبات از نهاد سلطنت در این کشور را به نمایش بگذارد. مهم‌ترین نکته‌ای که درباره چارلز سوم، پسر ملکه الیزابت دوم وجود دارد، نوع نگاه مردم به این پادشاه و در عین حال عملکرد او و عقایدش است که در طول حداقل 50 سال گذشته به وضوح در مقابل نگاه مردم قرار داشته است. 

مردم انگلستان حالا دقیقا می‌دانند قرار است چه پادشاهی بر آنها حکمرانی کند. نام چارلز در طول سالیان گذشته با بسیاری از پرونده‌های پرسر و صدای انگلستان گره خورده است. از ناتوانی و محدودیت‌های دوران جوانی‌اش در اثرگذاری بر رأی و تصمیم ملکه و ضعف رفتاری‌اش در مقابل رسانه‌ها و مردم گرفته تا پرونده مرگ دایانا همسرش و ازدواج او با معشوقه قدیمی‌اش و نام او که در پرونده‌های بزرگ گرفتن رشوه از سران عرب و دیگر سیاسیون دیده می‌شود، همه باعث می‌شود مردم انگلستان و دنیا آگاهی تقریبا عمیقی از نوع نگاه او به دنیا، روابط خارجی و حکومتداری‌اش داشته باشند. 

آنطور که روزنامه گاردین1 گزارش کرده است، «افکار عمومی دنیا دید تقریبا کاملی از نوع نگاه او به مسائل، علاقه‌مندی‌هایش و آنچه فکر می‌کند برای کشورش اهمیت دارد، در اختیار دارند. او هم عقاید اصلاح‌طلبانه دارد و هم ارتجاعی. نامه‌های او موسوم به «عنکبوت سیاه» نشان می‌دهد این عضو خاندان سلطنتی که حالا تبدیل به پادشاه بریتانیا شده تا پیش از این برای نمایندگان مجلس بریتانیا لابی می‌کرده، وزرا را همراهی کرده یا مانع آنها می‌شده و حتی برای نخست‌وزیران انگلستان نیز برنامه‌های متنوعی برای لابی و دریافت پول داشته است!»

اقداماتی که او تا به حال به عنوان ولیعهد داشته، فراتر از قانون بوده و در عین حال در مقابل مردم کشورش نیز وظایف بسیار کمی برعهده داشته است اما حالا سوال اساسی اینجاست که شخصی که مسؤولیتی برعهده نداشته و تنها شغلش لابی برای دریافت پول از منابع داخلی و خارجی بریتانیا بوده است، چگونه قرار است به عنوان پادشاه بر مردم کشورش حکومت کند؟ تحلیلگران انگلیسی معتقدند پادشاه جدید باید به سمت به رسمیت شناختن بیشتر دموکراسی برود اما اقدامات و کارنامه گذشته او نشان می‌دهد انگیزه‌ای برای این کار ندارد و با محدود کردن دایره دموکراسی در انگلستان می‌تواند این کشور را به سمت شورش علیه نهاد سلطنت ببرد. 

این نگرانی‌ها از آنجا نشأت می‌گیرد که خانواده سلطنتی بیشتر از آن که در قانون اساسی به آنها اختیار داده شده، در نهادهای قانونی و حکمرانی انگلستان نفوذ دارند و می‌توانند در پشت درهای بسته روی تصمیم‌گیری بسیاری از مدیران اجرایی و حکومتی کشورشان تاثیر بگذارند. چارلز سوم حالا قرار است با همان رفتارهای مافیایی و همراه با مفسده کشورش را هدایت کند و این بزرگ‌ترین خطری است که انگلستان را در دوران افول این کشور (خروج از اتحادیه اروپایی و رویارویی سخت با روسیه) بیش از پیش تهدید می‌کند. چندی پیش خبرگزاری رویترز2 گزارش داد چارلز برای دریافت کمک‌های سران کشورهای عربی، به آنها نشان‌های افتخار سلطنتی اهدا می‌کرده است و از منابع مالی آنها برای مخارج خود و خیریه‌ای که به نام اوست، استفاده می‌کرده است! حالا شاهزاده «باج بگیر» تبدیل به پادشاه شده و مشخص نیست آیا قرار است همان رفتار مافیایی برای به دست آوردن ثروت را دنبال کند یا نه. 

البته این تنها چارلز نیست که موجب نگرانی درباره جایگاه نهاد سلطنت در انگلستان شده است. شاهزاده اندرو، برادر چارلز نیز که تا پیش از این نام او با پرونده قاچاق دختران و تجاوز به دختران زیر سن قانونی در پرونده «جفری اپستین» در آمریکا گره خورده بود، از منابع مالی (3 میلیون دلاری) و نفوذ مادرش به عنوان ملکه انگلیس استفاده کرد تا توانست از زیر بار محکومیت در دادگاه آمریکا فرار کند.3 در همان زمان اعلام شد ملکه انگلستان از منابع مالی‌ای برای گرفتن وکلای بسیار مجرب بین‌المللی برای پسرش استفاده کرده است که تاکنون در فهرست اموال سلطنتی ثبت نشده بود و همین مساله نشان می‌دهد خاندان سلطنتی تا چه حد با ایجاد مافیای خانوادگی توانسته‌اند منابع مالی مردم در انگلستان را به نام خود کرده و از آن برای هزینه‌های زندگی و خوشگذرانی‌های‌شان استفاده کنند.4

 

* سلطنت مشروطه؟

زمانی که از سیستم سیاسی انگلستان صحبت می‌شود، برخی تحلیلگران مطرح می‌کنند که سیستم سیاسی انگلستان سلطنت مشروطه است و نهاد پارلمان و دولت بیشترین میزان قدرت و نفوذ را در مقابل سلطنت دارند. حقیقت ماجرا اما این است که شاید به صورت تئوری قدرت پارلمان در مقابل سلطنت زیاد باشد اما در عمل، این سلطنت است که قدرت پارلمان را محدود کرده است. در طول دوران 70 ساله سلطنت ملکه الیزابت دوم، پارلمان تنها ۲ بار درباره سلطنت تصمیم‌گیری کرد و یکی از آنها مربوط به دادن حق مساوی به دختران و پسران در قرار گرفتن در فهرست سلطنت است! 

چارلز و دیگر اعضای خاندان سلطنتی با این حال نشان داده‌اند حتی خود را مسؤول حفاظت از ارزش‌های مرتبط با خاندان سلطنت نیز نمی‌دانند. در شرایطی که در سال‌های دور، هیچ فردی در خاندان سلطنتی حق نداشت بدون اجازه کلیسا از همسرش جدا شود و بعد از سال 1534، جدال قدرت بین نهاد سلطنت و کلیسا، سرانجام با شکست کلیسا و پیروزی سلطنت به پایان رسید، گمان می‌شد شاهزادگان و پادشاهان با وجود این پیروزی باز هم از ارزش‌های دین مسیحیت حمایت کنند تا وجهه خود را دینی و مذهبی نگاه دارند. چارلز اما در شرایطی با همسر کنونی خود کامیلا پارکر در ارتباط بود که همچنان از دایانا طلاق نگرفته بود. سرنوشت غم‌انگیز دایانا اما خود به درس عبرتی برای کسانی تبدیل شد که در مقابل ملکه مادر ایستادگی می‌کردند. مگان مارکل و همسرش شاهزاده هری، با نگاه به همین درس‌ها بود که تصمیم گرفتند برای همیشه خاندان سلطنتی و انگلستان را ترک کنند، البته بماند که غیر از درس حفاظت از جان‌شان، درس دیگری نیز آموختند و آن نژادپرست بودن خاندان سلطنتی بود که نتوانست یک تازه‌وارد سیاه‌پوست را در بین خود بپذیرد و صحبتی از نژاد و رنگ صورت را به میان نیاورد. 

 

* انگلستان مرد! زنده‌باد انگلستان؟

بسیاری مرگ ملکه را مرگ آخرین بازمانده از دوران استعماری انگلستان می‌دانند اما با وجود پایان یافتن دوران استعماری به شیوه کلاسیک آن، به نظر می‌رسد در دوران ملکه الیزابت و ولیعهدی فرزندش چارلز، استعمارگری همچنان با شیوه‌های نوینی ادامه یافته است. یکی از خبرنگاران شبکه آمریکایی NBC در این باره جمله جالبی را به کار برده است: «به عنوان یک انگلیسی- عراقی، هنوز هم اینکه در موزه‌های انگلستان قدم بزنم و آثار تاریخی دزدیده شده از عراق و کشورهای منطقه غرب آسیا را ببینم آزارم می‌دهد». او معتقد است چارلز سوم دقیقا از همین سیستم تغذیه و رشد کرده و تبدیل به پادشاه انگلستان شده و احتمالا در آینده نیز شیوه استعماری نوین انگلیس در دیگر کشورها ادامه می‌یابد.5

برای متوجه شدن نوع نگاه چارلز به مسائل جهانی و نوع نگاه استعماری انگلستان به دنیا، باید دید در داخل، انگلستان این روزها با چه مسائلی سر در گریبان است و چارلز چه دیدگاهی نسبت به تمام این مسائل دارد؟ انگلستان این روزها از وضعیت بسیار وخیم افزایش تورم به دلیل بحران جنگ در اوکراین رنج می‌برد؛ سیستم بهداشت و سلامت این کشور به دلیل اینکه هنوز دولتی است و بودجه خوبی از دولت این کشور دریافت نمی‌کند، در حال فروپاشی است و فقر و گرسنگی در این کشور در حال افزایش است. با این حال چارلز و خانواده سلطنتی‌اش با وجود تمام این مشکلات مالی و بودجه‌ای، هنوز هم از بودجه سالانه 86.3 میلیون پوندی خاندان سلطنتی که هر سال از دولت این کشور ‌طلب می‌شود، لذت می‌برند. آنها نام این بودجه را گذاشته‌اند: «کمک هزینه حاکمیتی»! این بودجه قرار است طی 2 سال ‌آینده به دلیل افزایش تورم و افزایش هزینه‌های سلطنتی 17 درصد (27.3 میلیون پوند) نسبت به بودجه سال 2021 افزایش یابد. این منابع مالی بیشتر صرف تعمیر و نگهداری از کاخ‌های سلطنتی، پروازهای خصوصی چارلز به اقصی نقاط دنیا (و حتی هزینه 32 هزار پوندی پرواز اختصاصی برای رفتن چارلز به مراسم افتتاحیه فیلم جدید جیمز باند!) می‌شود. 

ولیعهدی که در دوران بد اقتصادی کشورش چنین هزینه‌هایی را برای مالیات‌دهندگان می‌تراشد، چگونه می‌خواهد به عنوان پادشاه به مردمش خدمت کند؟ شاید به همین دلیل باشد که رسانه‌های انگلیسی بیان می‌کنند انگلستان قدیم در زمان سلطنت ملکه، مانند خود الیزابت دوم مُرده است. اما آیا انگلستان جدیدی متولد خواهد شد؟ چارلز به نظر می‌رسد قرار است به طرز و شیوه جدید «مافیایی» کشورش را برای به دست آوردن منابع مالی مورد نیاز شخص خود و خانواده‌اش هدایت کند. 

 

* از مفاسد اقتصادی چارلز چه می‌دانیم؟

در پرونده‌های اقتصادی موسوم به پاناما و پارادایز که مربوط به شرکت‌های چند ملیتی و پولشویی در این شرکت‌ها برای افراد سرشناس و ثروتمند دنیا بود، همواره نام چارلز می‌درخشید! بر اساس اسناد موسوم به پارادایز، چارلز مبلغ بسیار زیادی را در شرکتی در برمودا برای از بین بردن جنگل‌ها و جایگزین کردن آنها با زمین‌های زراعی، سرمایه‌گذاری کرده بود؛ آن هم در دورانی که شعارهای مرتبط با حفظ محیط‌زیست یا توجه به تغییرات آب و هوایی را در دنیا سر می‌داد.

در یک فقره دیگر او یک میلیون پوند پول نقد را که از طرف نخست‌وزیر سابق قطر به وی اهدا شده بود، در یک چمدان تحویل گرفت و بعد از آن ۲ میلیون پوند دیگر از او دریافت کرد و به جای آن نشان‌های فرهنگی به او و سایر مقامات عرب منطقه اهدا کرد. سازمان خیریه وابسته به چارلز درست در همان زمان‌هایی که دنیا درگیر تبعات حادثه 11 سپتامبر بود از خاندان اسامه بن‌لادن، کمک دریافت می‌کرد و بعد از آن نیز دریافت کمک‌ها از حاکمان سعودی شروع شد. 

 

* دوران تازه‌ای در راه است؟

سوال اصلی در رسانه‌های غربی اما با تمام این اوصاف این است: آیا سلطنت چارلز با مادرش متفاوت است یا او هم همان راهی را می‌رود که الیزابت دوم در دوران 70 سال سلطنتش طی کرد؟ با توجه به شرایط کنونی انگلستان، افول این کشور از یک کشور استعماری به یک کشور ضعیف قرار گرفته بین اروپا و آمریکا، بشدت قابل پیش‌بینی است. انگلستان حالا نه عضو اتحادیه اروپایی است و نه براستی می‌تواند از حیث منافع ملی خود دنباله‌رو و متحد آمریکا باشد. آمریکایی‌ها هر چه باشد بیشتر از هر کسی در دنیا نهاد سلطنت در انگلستان متنفرند و هیچ‌گاه نمی‌توانند حامی این نوع سیستم سیاسی در دنیا بویژه در انگلستان باشند. پناه دادن به مگان مارکل و شاهزاده هری در کالیفرنیا و تلاش برای فعال نگه داشتن آنها، برپایی دادگاه برای محاکمه شاهزاده اندرو و هر از گاهی افشاگری‌های مطبوعاتی علیه خاندان سلطنتی نشان می‌دهد انگلستان همانطور که نمی‌تواند به اتحادیه اروپایی تکیه کند، به ایالات متحده نیز اعتمادی نخواهد داشت. سلطنت یک عضو فاسد نه تنها می‌تواند جایگاه نهاد سلطنت در این کشور را تضعیف و آن را با فروپاشی مواجه کند، بلکه می‌تواند انگلستان را به کشوری منزوی در دنیا تبدیل کند؛ کشوری که در بخشی از آن برای مرگ ملکه عزاداری می‌کنند و در بخش‌های دیگر آن مانند ایرلند و اسکاتلند یا کشورهای وابسته‌اش مانند استرالیا و کانادا، جشن‌های مردمی برگزار می‌شود. پادشاه چارلز سوم احتمالا از این وقایع آگاه است و نگرانی‌ها درباره ادامه یافتن نهاد سلطنت نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود. هر چه باشد بر اساس نظرسنجی‌های جدید، شاه کنونی بریتانیا تنها 42 درصد محبوبیت دارد و دیگر شاهزادگان و ولیعهدهای آن مانند ویلیام و هری 13 و 15 درصد! بنابراین می‌توان بخوبی به سوال پرسیده شده توسط رسانه‌ها پاسخ داد: بله! دوران تازه‌ای برای انگلستان در راه است. دورانی که جنگ قدرت بین نهادهای منتخب و نهادهای انتصابی سلطنتی برای بقای سلطنت ادامه می‌یابد و مشخص می‌شود «این پادشاه لُخت است!»

------------------------------------

پی‌نوشت

1- https://www.theguardian. com/commentisfree/2022/sep/09/the-guardian-view-on-king-charles-iii-a-central-character-in-historys-new-chapter 

2- https://www.reuters. com/world/uk/uk-police-probe-cash-for-honours-allegations-prince-charless-charity-2022-02-16/ 

3- https://nypost.com/2022/01/08/prince-andrews-legal-and-pr-costs-soar-to-nearly-3-million/ 

4- https://www.independent.co. uk/news/uk/home-news/queen-prince-andrew-epstein-millions-legal-case-b1931084.html 

5- https://www.nbcnews. com/think/opinion/queen-elizabeth-king-charles-iii-end-monarchy-rcna47104