هنوز یک هفته از مرگ ملکه الیزابت دوم نمی‌گذرد که نیوزیلندی‌ها زمزمه اعلام جمهوریت و رهایی از قیمومت سلطنت بریتانیا را آغاز کرده‌اند. روز دوشنبه گذشته نخست‌وزیر نیوزیلند پیش‌بینی کرد پادشاه انگلیس از ریاست بر این کشور که به صورت فرمانداری کل اداره می‌شود، کنار گذاشته شده و در نهایت به یک جمهوری تبدیل خواهد شد. اظهارات خانم جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر نیوزیلند تنها ساعاتی پیش از آغاز رسمی مراسم طولانی تشییع جسد ملکه بریتانیا در لندن بیان شد. در این مراسم چارلز سوم، پادشاه جدید انگلیس به همراه خواهر و برادرانش تابوت الیزابت دوم را که پنجشنبه گذشته در قلعه سلطنتی بالمورال در شهر ادینبروی اسکاتلند مرده بود، تا کلیسای جامع سنت جایلز این شهر همراهی کرد. جزایر نیوزیلند که در جنوب شرقی استرالیا و قاره اقیانوسیه قرار گرفته با آنکه در اواسط قرن بیستم میلادی از یک مستعمره بریتانیایی تبدیل به یک دولت مستقل شده اما حاکمیت آن هنوز در دست سلطنت انگلیس است. حکومت آن طبق قانون اساسی مشروطه سلطنتی و دارای یک دموکراسی پارلمانی است که اینک پادشاه انگلیس، پادشاه نیوزیلند و رئیس این کشور نیز محسوب می‌شود. پس از مرگ ملکه، پسر ارشد و وارث او چارلز به عنوان پادشاه بریتانیا بر نیوزیلند قیمومت دارد و به واسطه یک فرماندار کل عملا بر این کشور حکم می‌راند. این فرماندار کل که در حال حاضر خانم پتسی ردی است، توسط پارلمان نیوزیلند به کاخ باکینگهام لندن پیشنهاد می‌شود و حکم خود را از ملکه یا پادشاه انگلیس می‌گیرد و از طرف او مسؤولیت امضای قوانین را بر عهده دارد. هرچند گفته می‌شود قدرت او و پادشاه انگلیس در نیوزیلند کاملا تشریفاتی است و نخست‌وزیر که منتخب پارلمان است در رأس قوه مجریه قرار دارد اما تکاپوی 170 ساله مردم این کشور برای خارج شدن از زیر یوغ خاندان وینزور انگلیس که حالا با مطرح کردن موضوع جمهوریت توسط خانم نخست‌وزیر به مرحله تاریخی حساسی رسیده، خود گویای همه چیز است. جاسیندا آردرن این هفته در یک نشست خبری مساله تغییر نظام کشورش به جمهوری را رد نکرد اما گفت نیوزیلند در حال حاضر درگیر فرآیند سوگواری است و مسائل مهم‌تری را پیش رو دارد. با این حال او چنین به سوال خبرنگاری که از او پرسیده بود «آیا پس از فوت ملکه انگلیس، در دولت نیوزیلند بر سر موضوع جمهوریت گفت‌وگو شده یا نه؟» پاسخ داد: «در آینده نزدیک هیچ اقدامی را برای تغییر نیوزیلند به جمهوری پس از مرگ ملکه الیزابت دوم دنبال نخواهیم کرد اما به باور من، ما در نهایت به این سمت پیش خواهیم رفت و این مساله چیزی است که احتمال دارد در دوره حیات من روی دهد». آردرن افزود: «دولت تاکنون به طور مفصل درباره این موضوع گفت‌وگو نکرده، زیرا من تاکنون ضرورت آن را احساس نکرده بودم اما دیگر وقت آن فرا رسیده که درباره این تغییر مهم صحبت شود. ما در حال حاضر با چالش‌های زیادی مواجه هستیم. این یک بحث بزرگ و حیاتی خواهد بود و من فکر نمی‌کنم موضوعی باشد که به سرعت اتفاق بیفتد».

در حال حاضر اسکاتلندی‌ها نزدیک‌ترین فاصله را تا جدایی و استقلال از بریتانیا دارند. پس از شکست همه‌پرسی استقلال 2014، حزب ملی اسکاتلند در پارلمان بریتانیا در نظر دارد ظرف یکی، دو سال آینده یک همه‌پرسی دیگر را به تصویب برساند. همچنین با شکست حزب اتحادگرای حامی انگلیس در انتخابات اخیر ایرلند شمالی، حزب ملی‌گرای شین فین در پارلمان آن دست بالاتر را دارد و خواهان برگزاری همه‌پرسی استقلال است. 

 

* حذف تصویر ملکه از اسکناس‌های استرالیا

پادشاهی متحد بریتانیای کبیر شامل سرزمین‌های اسکاتلند، ولز، ایرلند شمالی و حدود 15 سرزمین و جزیره دیگر می‌شود. علاوه بر این پادشاهی انگلیس، نیوزیلند را در کنار کشورهای بزرگ استرالیا و کانادا هنوز در تیول خود دارد که به شکلی مشابه توسط فرماندار برگزیده پادشاه یا ملکه لندن اداره می‌شوند. همچنان تصویر ملکه انگلیس روی سکه‌ها و اسکناس‌های آنها چاپ می‌شود. در همین رابطه دولت استرالیا دیروز اعلام کرد پس از مرگ ملکه الیزابت دیگر تصویر او روی اسکناس‌ها چاپ نخواهد شد و از این به بعد تصویر افراد سرشناس استرالیایی روی اسکناس‌های دلار این کشور خواهد رفت. 

 

* بازداشت معترضان به خاندان سلطنتی انگلیس

این هفته همزمان با نخستین مرحله از مراسم طولانی خاکسپاری ملکه الیزابت، دست‌کم 3 تن از معترضان به نظام پادشاهی انگلیس بازداشت شدند. برخی از آنها در اعتراضات عمومی به خاندان سلطنتی و جانشینی موروثی چارلز سوم در ادینبروی اسکاتلند شرکت کرده بودند. پلیس زنی را به اتهام برهم زدن نظم عمومی در جریان مراسم خاکسپاری با حضور چارلز و برادران و خواهرانش دستگیر کرد که با اعتراض مردم مواجه شد. اطرافیان حق آزادی بیان را برای این زن محفوظ می‌دانستند. همچنین مردی 45 ساله پس از آنکه در یک تجمع دیگر در شهر آکسفورد با اشاره به چارلز سوم، فریاد زد که «چه کسی او را انتخاب کرده است؟» توسط پلیس دستگیر شد. او سپس آزاد شد اما به علت آنکه همچنان به اعتراض خود نسبت به خاندان سلطنتی ادامه داد، باز هم دستگیر شد. معترض دیگری نیز که خطاب به شاهزاده اندرو (برادر پادشاه) در جریان مراسم خاکسپاری گفته بود «تو یک مرد پیر بیمار هستی» دستگیر شد. در گزارش مجله آمریکایی نیوزویک در این رابطه، دستگیری این سه معترض به نظام پادشاهی انگلیس، حمله به دموکراسی عنوان شده و بار دیگر توجهات را به محدودیت‌های آزادی بیان در این کشور جلب کرده است.