محمد سلحشور: تقویم شیعه روزهای سخت و ادوار دشواری را در خود جا داده است. قرن‌ها فشار حداکثری بر شیعیان و محروم کردن محبان اهل‌بیت(ع) از زیارت بقاع مبارکه و موارد متعددی از این دست در یک مورد اشتراک دارد و آن هم صبر استراتژیک شیعیان در برابر سختی‌هاست؛ صبری که گاه حتی در دوران ائمه اطهار نیز رنگ تقیه و سکوت به خود می‌گرفت و گاه در فرصت‌های دیگر شمایلی از فعالیت‌های آگاهی‌بخشانه و مبارزه علمی پیدا می‌کرد. رنج اقلیت بودن شیعیان در بیشتر ادوار تاریخ و فرصت‌های محدودی که برای پیروان اهل‌بیت(ع) پیش می‌آمد باعث شد تا پیروان این مذهب نیز رویکردهای مبارزاتی فراوانی را برای بقای خویش و تبلیغ این مذهب در پیش گیرند. صبر به عنوان یک استراتژی در برابر فشار خارجی و به موازات آن تاکید دائمی بر حق که جلوه متعالی آن در عترت هویدا می‌شود باعث شده تا مذهب شیعه از گزند فشارهایی که در تاریخ متحمل شده همواره پویایی خود را حفظ کند. این پویایی زمانی بیشتر نمایان شده که فرصت‌های محدود تاریخی برای شیعیان پیدا شده تا به ترویج آرا و عقاید خویش بپردازند. به همین خاطر به رغم سده‌ها حاکمیت حکام غیرشیعه بر ایران، هرگاه فضای سیاسی باز شده شیعیان در مدت کوتاه با سامان‌بخشی اجتماعی خود تبدیل به نیرویی موثر شده و حتی حاکمیت را نیز به دست گرفته است. تجربه پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل یک حکومت دینی برآمده از باورهای تشیع و متعهد به زیست دینی را می‌توان عالی‌ترین فرصت تاریخی برای پیشبرد منافع و اهداف مدنظر خدا و اولیای الهی دانست؛ فرصتی که در پس آن قرن‌ها مبارزه و سرکوب و سختی نهفته است. 

بر همین مبنا و با نگاهی تاریخی می‌توان فرمایشات اخیر رهبر حکیم انقلاب در توصیه به حق و صبر را مضاف بر ریشه قرآنی آن، برآمده از تجربیات تاریخی شیعیان نیز دانست. معظم‌له در دیدار اخیر هیات‌های دانشجویی، خاطرنشان کردند: «به نظر من، این دو جمله‌ حیاتی و اساسی و جاودانی قرآن که «وَ تَواصَوا بِالحَقِّ وَ تَواصَوا بِالصَّبر»، برای ما همیشه دستورالعمل است و امروز بیش از همیشه. تواصی به حق یادتان نرود؛ تواصی به صبر یادتان نرود. صبر یعنی پایداری، یعنی ایستادگی، یعنی خسته نشدن، یعنی خود را در بن‌بست ندیدن؛ این معنای صبر است. راه حق را بروید، دیگران را هم به راه حق بکشانید. کوشش کنید؛ بچه‌های مؤمن، مسلمان، علاقه‌مند، هیأتی و به معنای واقعی کلمه قرآنی و اسلامی سعی کنند در محیط دانشگاه، در محیط‌های گوناگون تأثیر بگذارند، محیط را به همان رنگی که خودشان به آن معتقد هستند- به راه خدا- منور کنند و ملون کنند. و این تواصی بر شما لازم است، برای ما لازم است. امروز، هم به حق تواصی کنید، هم به صبر. نگذارید محیط، محیط خسته‌ای بشود، محیط ازکارافتاده‌ای بشود».

با چنین نگاهی، تواصی به حق و صبر به موازات یکدیگر را باید دستورالعملی در راستای تقویت باورهای دینی در یکی دیگر از برهه‌های مهم تاریخ دانست. در این مسیر تشکیلات دینی ضمن حفظ آرایش جنگی در مواجهه با هجمه‌های عقیدتی دشمنان، تمام تلاش خود را باید معطوف به تغییر فضای عمومی جامعه کند. پویایی و کارآمدی یک نظام سیاسی و به موازات آن همراهی جامعه با روند تغییرات را باید ماموریتی در راستای حفظ نهاد دین دانست. در این فضا قدرت‌آفرینی دین نسبت مستقیمی با امید جامعه دارد. جامعه ناامید و خموده که افق مطلوبی را برای خود متصور نباشد نمی‌تواند در راستای مسیری که دین تعریف کرده حرکت کند. به همین خاطر صبر انقلابی را باید صبری امیدآفرین در برابر ناملایمات دانست، نه صبر منفعل گونه‌ای که تنها به تحمل آلام بسنده کند.