محمد سلحشور: بر هم زدن ثبات سیاسی و نظم اجتماعی آشکارترین شکل ناامنی است که می‌تواند در هر جامعه‌ای خود را نمایان کند. بر این اساس، تعریف ناامنی به خشونت عریان و تهدید جان و سلامت مردم امری تقلیل‌گرایانه به حساب می‌آید. متعاقبا تحلیل حوادث بر این مبنا نمی‌تواند چندان نسبتی با واقعیت‌های موجود داشته باشد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، جمهوری اسلامی در بیش از 4 دهه گذشته سریالی از حوادث و بحران‌های داخلی و خارجی را از سر گذرانده که جملگی آنها با هدف زمینگیر کردن یا تضعیف نظام اسلامی بوده است. با این حال بعد از موفقیت در مهار مجموعه‌ای از چالش‌های امنیتی سخت همچون جنگ تحمیلی، اقدامات تروریستی گروهک منافقین و برخی گروه‌های تجزیه‌طلب، عمده تلاش دشمنان بر ایجاد ناامنی روانی در جامعه معطوف شد. چاشنی این ناامنی بیش از آنکه انفجاری باشد، بر تخریب باورهای عمومی، امید و در نهایت قدرت تصمیم‌گیری مردم استوار شده است. داغ شدن بازار شایعات، تکرار ادعاهای واهی تا نقطه‌ای که تبدیل به باوری همگانی شود و در نهایت تلاش برای بسیج عمومی و اردوکشی خیابانی مظاهر این ناامنی جدید بودند. 

گسترش اینترنت و افزایش حوزه نفوذ شبکه‌های اجتماعی از اواخر دهه 80 عملا فضای مجازی را تبدیل به جدی‌ترین میدان برای تهدید «امنیت روانی» جامعه ایران کرد. اذعان وزیر خارجه اسبق آمریکا مبنی بر دستور دولت این کشور به توئیتر برای تعویق زمان تعمیر این شبکه اجتماعی با نیت تاثیرگذاری بر حوادث پس از انتخابات سال 88 یکی از مصادیق مشهور تلاش دولت‌های بیگانه برای سازمان‌دهی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی علیه «امنیت روانی» ایران است. 

تضعیف «امنیت روانی» و سوار شدن بر موج اخبار کذب علاوه بر وجوه پروپاگاندایی‌اش، قدرت تصمیم‌گیری صحیح را نیز از جامعه می‌گیرد. به بیان ساده‌تر جامعه‌ای که «امنیت روانی» خود را در فضایی هیجانی از دست می‌دهد امکان کنش و تصمیم‌گیری عقلانی را به دست نخواهد آورد. اهمیت «امنیت روانی» برای هدایت جامعه به سمت کنش عقلانی تا جایی است که رهبر حکیم انقلاب چندی پیش این امنیت را به عنوان «حقوق عمومی» توصیف کردند و تامین آن را وظیفه‌ای حاکمیتی خواندند. رهبر انقلاب تیر سال جاری در دیدار رئیس و مسؤولان قوه ‌قضائیه با اشاره به این مهم فرمودند: «یکی از حقوق عمومی مردم همین است که امنیت روانی داشته باشند. امنیت روانی یعنی چه؟ یعنی هر روز یک شایعه‌ای، یک دروغی، یک حرف هراس‌افکننده‌ای در ذهن‌ها پخش نشود. حالا تا دیروز فقط روزنامه‌ها بودند که این کارها را می‌کردند، حالا فضای مجازی هم اضافه شده. هر چند وقت یا چند روز یک بار، گاهی چند ساعت یک بار یک شایعه‌ای، یک دروغی، یک حرفی را یک آدم مشخصی یا نامشخصی در فضای مجازی منتشر می‌کند، مردم را نگران می‌کند، ذهن مردم را خراب می‌کند. یک دروغی را مطرح می‌کند، شایع می‌کند، خب! امنیت روانی مردم از بین می‌رود. یکی از وظایف قوه‌ قضائیه برخورد با این مساله است».

 

* بازار داغ شایعه و امنیتی که آب می‌رود

کمتر برهه‌ای را در سال‌های اخیر می‌توان پیدا کرد که ارتش رسانه‌ای جریانات معاند یکی از موضوعات روز را برای حمله به «امنیت روانی» جامعه در دست نگیرد. در این میان حادثه تلخی که هفته گذشته در تهران رخ داد و ماجرای فوت دختری جوان تبدیل به جدیدترین فضا برای یکه‌تازی فیک‌نیوزها و عملیات روانی رسانه‌های معاند شده است به گونه‌ای که به رغم ورود تمام دستگاه‌های اجرایی، نظارتی و قضایی برای پیگیری علت این حادثه، در روزهای اخیر بازار ادعاهای کذب یا اثبات نشده فضای عمومی جامعه را درگیر خود کرد. 

بحران تضعیف «امنیت روانی» فراتر از موج‌سواری جریان‌های معلوم‌الحال برای پیگیری دسیسه‌چینی‌های‌شان، فضای جامعه را نیز به رخوت و یأس عمومی می‌رساند. بر ‌همین اساس برخورد مدعی‌العموم با بستر و زمینه‌سازان این ناامنی گامی حیاتی در راستای دفاع از حقوق عامه است.