گروه فرهنگ و هنر: هر سال حوالی همین روزها بانگ پاسداری از شهدا و جلوگیری از فراموشی راه‌شان بلند می‌شود و در برهه‌هایی اقدامات سطحی و عجولانه‌ای را هم در پی دارد و همین عجولانه و سطحی بودن دردی است که سال‌هاست هنر و ادبیات حوزه دفاع‌ مقدس از آن رنج می‌برد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، با فرا رسیدن هفته دفاع‌مقدس، بار دیگر مقام معظم رهبری رهنمودهایی را برای روایت صحیح این حماسه عظیم ارائه کردند. امسال علاوه بر رهنمودهایی که همواره در این حوزه در دستور کار بوده است، نکته مهم، روایت صحیح از نکاتی است که رهبری توجه ویژه‌ای روی آن دارند. رهبر انقلاب در بخشی از اظهارات‌شان فرمودند: «سعی بشود روایت‌های مخدوش و غلط و دروغ درباره دفاع‌مقدس پاسخ داده بشود، و همچنین اینگونه روایت‌ها درباره اصل انقلاب پاسخ داده بشود. الان هم مشغولند؛ من می‌بینم بعضی از کتاب‌ها را که صهیونیست‌ها یا آمریکایی‌ها یا اروپایی‌ها می‌نویسند. فیلم‌ می‌سازند، کتاب می‌نویسند برای اینکه به دروغ یک نقطه‌ تاریکی را در انقلاب و در حرکت ملت ایران و در ارکان انقلاب وانمود بکنند؛ در مقابل اینها باید تلاش کرد. کسانی که اهل کارند، اهل فکرند، اهل هنرند، باید بتوانند ان‌شاء‌الله کارهایی را انجام بدهند». 

مقابله با روایات نادرست یا مخدوش از جمله موضوعات مهمی است که اگر امروز در مسیر آن گامی برنداریم، باید منتظر تحریف در دفاع‌مقدس باشیم. نظر به این قضیه، لزوم فعالیت ده‌چندان ثمربخش‌تر راویان دفاع‌مقدس را می‌رساند. برای بررسی این موضوع سراغ یکی از راویان دفاع‌مقدس رفتیم. نصرت‌الله محمودزاده، نویسنده و پژوهشگر دفاع‌مقدس در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» نکاتی را در این باره مطرح کرد. 

***

 

* همان‌طور که مستحضرید صحت روایات دفاع‌مقدس نکته‌ای است که رهبری در اظهارات اخیرشان بر آن تأکید ویژه‌ای داشته‌اند؛ به نظر شما دلیل این تأکید ویژه چیست؟

مساله‌ای که حضرت آقا در بیانات اخیرشان به آنها اشاره کردند، دغدغه‌ای بود که سال‌ها در این حوزه داشتیم. شهید گرانقدر خرازی در این باره جمله‌ای داشت که می‌گفت «درشت ننویسید؛ درست بنویسید». اینکه رویدادی در آن سال‌ها رخ داده و حالا افراد برای روایت آن رویداد و انتقال آن به نسل‌های بعد، بخواهند سلیقه خودشان را هم با آن ترکیب کنند تا بتوانند آن را به شیوه‌ای ادبی و تاثیرگذار بیان کنند، خدشه‌های بسیاری به اصل ماجرا و اصل آن روایات وارد می‌کند. من محمودزاده وقتی می‌خواهم با نگاه سال 1401 خودم به روایت 8 سال جنگ تحمیلی بپردازم، نباید خاطره‌بافی و سلیقه‌ای عمل کنم. بخش مهمی از این موضوع به صداقت راویان جنگ برمی‌گردد. دزدی در روایات، امروز بشدت موج می‌زند و منجر به نگرانی شده است و به همین دلیل رهبری لازم دانستند در صحبت‌های خودشان به این نکته اشاره کنند. 

 

* مهم‌ترین آسیبی که در حوزه روایت دفاع‌مقدس به چشم می‌خورد، چیست؟

روایت وقایع دفاع‌مقدس از اولویت‌هاست، چرا که اگر این وقایع ثبت نشوند، خواسته یا ناخواسته به مرور زمان رنگ فراموشی می‌گیرند و دست فرزندان ما از حقیقت این فراز و فرودها کوتاه می‌ماند. البته این نکته هم باید مدنظر باشد که معرفت‌افزا بودن روایات ما، نیازمند تحقیق بسیط و عمیق است. متاسفانه مهم‌ترین آسیب این است که راویان روزگار ما کم‌حوصله هستند و با یک تحقیق سطحی و اولیه می‌خواهند کار خود را آغاز کنند و اینگونه است که کارهای‌مان نتیجه‌بخش نیستند. وقتی کارها نتیجه‌بخش نباشند، ما عملا داریم تظاهر به کار کردن می‌کنیم و به عبارتی نقش بازی می‌کنیم. من به عنوان یک رزمنده وارد جنگ شدم ولی جنگ مرا نویسنده کرد. هر چه جلوتر می‌رویم، کار سخت‌تر می‌شود و برای برآمدن از پس این کار سخت، باید کمی شور را تعدیل کنیم و به جای آن، شعور را بالا ببریم؛ شعوری که به سلیقه ما محدود نباشد.  

 

* شاخص اصلی که در روایت دفاع‌مقدس باید به آن توجه داشت از نظر شما چیست؟

شاخص اصلی ما معرفت‌شناسی شخصیت‌های جنگ است و باید این نکته درک شود که رزمندگان ما برای جنگ به میدان نرفتند، بلکه فقط و فقط برای دفاع از میهن‌شان پا به جبهه‌ها گذاشتند. ما اگر بتوانیم این را درک کنیم، دنیای هنر و ادبیات به سمت ما می‌آید. کم‌کاری ما جماعت اهل‌قلم است که سبب وضع فعلی شده و برای تغییر اوضاع، باید نگاه و درک ما از قضیه روشن‌تر شود. 

 

* جنابعالی در حال حاضر در این زمینه فعالیتی دارید؟

در حال نوشتن کتابی راجع به جنگ لبنان و اسرائیل هستم. تحقیقی کردم در ادبیات عربی و عبری و چیزی که بدان برخوردم این بود که آثار ارزشمندی که به فارسی ترجمه نشده بود بسیار بود. این موضوع که کشور‌های عرب‌زبان و حتی عبری‌زبان و یهودی، بیش از ما به این منابع ارزشمند بها می‌دهند، واقعا دردناک است. کاری که ما می‌کنیم هم متاسفانه رقابت با آنها نیست، بلکه سعی در تخریب و کم‌اهمیت جلوه دادن تلاش آنهاست. آیت‌الله جوادی‌‌آملی می‌گوید به جای آنکه به رقیبت ناسزا بگویی، بهتر از او عمل کن؛ دنیا خودش بین تو و رقیبت قضاوت خواهد کرد اما ما چنین کاری نکرده‌ایم. حتی در حوزه هنر هم همین‌طور است و ما برعکس دیگر کشورها هنوز می‌خواهیم با فیلم‌های قرن نوزدهمی حرف‌های‌مان را بزنیم. در شرایط فعلی است که می‌توان ضرورت وجود راویانی چون آوینی را درک کرد. 

 

* چه باید کرد که این سخنان به جای تکرار شدن هر ساله، جامه عمل بپوشد؟

گاهی فیلمسازان برای ایده‌پردازی در همین موضوعات نزد من می‌آیند و من بدون استثنا به همه آنها توصیه می‌کنم مقیاس کارشان را جهانی ببینند و اگر سطح دغدغه‌شان را در حد کشوری و منطقه‌ای تقلیل دهند، قطعا ضرر می‌کنند. وقتی حضرت آقا مثل همین قضیه موضوعی را مطرح می‌کنند، باید ما یکی دو کمیسیون تشکیل دهیم و این بیانات را به حوزه عملیاتی شدن نزدیک کنیم. منتها متاسفانه سطح دغدغه‌های ما به چندین شعار محدود شده است.