کد خبر: 253515تاریخ: 1401/7/6 00:00
افزایش سرسام‌آور قیمت گاز، نفت و برق در سایه جنگ اوکراین، اروپایی‌ها را وادار به استفاده از هیزم برای گرم کردن خانه‌های‌شان کرد
هیزم در اروپا طلا شد
افزایش 100 درصدی قیمت چوب در اروپا نسبت به سال گذشته
گروه اقتصادی: در حالی پاییز شروع شده که اروپا در حال آماده‌سازی خود برای روزهای بسیار سخت زمستان است؛ خانه‌ها سردتر می‌شوند، مجسمه‌ها و ساختمان‌های تاریخی در حال تاریک شدن هستند و نانوایانی که توان مالی برای گرم کردن اجاق‌های خود را ندارند، به تعطیلی در زمستان فکر می‌کنند. حمله روسیه به اوکراین- که حالا 7 ماه از آن می‌گذرد- بازارهای جهانی انرژی را دگرگون کرده و کشورهای مختلف بویژه اروپایی‌ها را مجبور به کاهش فوق‌العاده مصرف، برای جبران افزایش شدید هزینه‌های انرژی کرده است. به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از «آسوشیتد‌پرس»، با هزینه‌های بالا و منابع محدود انرژی، اروپا در حال اجرای برنامه‌های اضطراری است و قصد دارد قیمت‌ها در بازارهای برق و گاز طبیعی را در حالی که خود را برای افزایش مصرف انرژی در زمستان آماده می‌کند، آرام کند. اما سوال اینجاست: آیا پس از کاهش عرضه گاز طبیعی مورد نیاز برای گرم کردن خانه‌ها و راه‌اندازی کارخانه‌ها و رسیدن تولید برق به یک‌دهم میزان قبل از حمله به اوکراین، جیره‌بندی و خاموشی‌های تحمیلی توسط دولت کافی است؟
وابستگی اروپا به انرژی روسیه، جنگ اوکراین را به یک بحران اقتصادی برای اروپا تبدیل کرده و قیمت حامل‌های انرژی را در ماه‌های اخیر به بالاترین حد خود رسانده است. در پاسخ، دولت‌های اروپا برای یافتن منابع جدید و صرفه‌جویی در انرژی سخت کار کرده‌اند به طوری که تأسیسات ذخیره‌سازی گاز هم‌اکنون 86 درصد پر شده‌اند. اروپایی‌ها متعهد شده‌اند مصرف گاز را تا 15 درصد کاهش دهند، به این معنی که برج ایفل بیش از یک ساعت زودتر از حالت عادی در تاریکی فرو خواهد رفت و مغازه‌ها و ساختمان‌ها چراغ‌ها را در شب خاموش می‌کنند یا درجه گرمایش ترموستات‌ها را پایین می‌آورند. اگرچه سیاست‌های حمایتی دولت‌های اروپایی در کوتاه‌مدت تاثیر‌گذار خواهد بود اما راه‌حل بلندمدت اصلاح خود بازارهای انرژی است. در عین حال، اتحادیه اروپایی مداخلات شدیدی مانند مالیات بر سودهای بادآورده شرکت‌های انرژی و اصلاح بازارهای برق را بررسی می‌کند تا هزینه‌های گاز طبیعی نقش کمتری در تعیین قیمت برق داشته باشد.
اما در حالی که کشورها برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی روسیه و حتی فعال کردن مجدد نیروگاه‌های آلاینده زغال‌سنگ تلاش می‌کنند، فعالان محیط‌زیست و خود اتحادیه اروپایی می‌گویند انرژی‌های تجدیدپذیر راه نجات در درازمدت است.
* هیزم، طلای جدید!
واشنگتن‌پست اخیرا در گزارشی با اشاره به افزایش قیمت هیزم در اروپا به کنایه نوشته است «هیزم طلای جدید است». این گزارش می‌افزاید مصرف‌کنندگان برای خرید بخاری‌های قدیمی که با هیزم کار می‌کنند عجله دارند. واشنگتن‌پست از قول یکی از منابع خود افزوده است: عجله برای تغییر روش‌های گرمایش در خانه‌ها ما را به این باور می‌رساند که «ما مجبور خواهیم بود برخی افراد را در زمستان امسال به صورت افقی بیرون آوریم». این در حالی است که قیمت انرژی در اروپا تا 1000 درصد بالاتر از سطوح قبل از جنگ است. اتحادیه اروپایی در عین حال وعده کمک‌های دولت را برای جبران افزایش شدید هزینه‌ها به شهروندان داده است. تحلیلگرانی که واشنگتن‌پست به آنها اشاره کرده است، افزایش فقر و بدهی‌های دولتی همراه با پیامدهای منفی بیشتر برای محیط‌زیست را پیش‌بینی می‌کنند. کلاوس مولر، رئیس تنظیم‌کننده انرژی آلمان، به واشنگتن‌پست گفته است برچیدن ثبات انرژی اروپا بخشی از کتاب بازی پوتین است. در بحبوحه افزایش سرسام‌آور قیمت‌های گاز، نفت و برق، آلمانی‌ها به طور فزاینده‌ای برای گرم کردن خانه‌های خود به چوب رو آورده‌اند که باعث شده قیمت‌ها در مقایسه با سال گذشته تقریبا ۲ برابر شود. این در حالی است که برای هفته‌ها، جریان گاز از طریق «نورد استریم 1» متوقف شده است، نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان تعطیل می‌شوند و دولت مجبور است چپ و راست به شرکت‌های انرژی کمک کند. اظهارات سیاسی اخیر به افزایش نگرانی‌ها دامن زده است؛ رابرت هابک، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان هفته گذشته گفته بود: «آلمان می‌تواند زمستان آینده را بخوبی پشت سر بگذارد» به شرط اینکه «از نظر آب و هوا خوش‌شانس باشیم» و به اندازه کافی در مصرف گاز صرفه‌جویی کنیم.
اداره آمار فدرال آلمان نیز اعلام کرد قیمت هیزم و چوب در آلمان در ماه آگوست در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 85.7 درصد افزایش یافته است. این آمارها نشان می‌دهد که قیمت هیزم بسیار سریع‌تر از میانگین تورم در این کشور افزایش می‌یابد.
این آمارها بیان می‌کند قیمت متوسط هیزم در این کشور عمدتا به دلیل تقاضا افزایش یافته، علاوه بر آن هزینه‌های حمل برای صنایع نیز جهش داشته است. این آمارها همچنین تایید می‌کند که بسیاری از مردم در آلمان به عصر هیزم‌سوزی در منازل به عنوان جایگزین مصرف گاز برگشته‌اند و افزایش قیمت انرژی باعث این کار شده است. ماه گذشته برلین از اقداماتی برای کاهش مصرف گاز بویژه برای روزهای سرد زمستان آتی پرده برداشت. این اقدامات شامل کاهش دمای منازل، ادارات و محیط‌های عمومی بود که البته بیمارستان‌ها و موسسات اجتماعی از این مساله مستثنا بودند. قرار بود دما در این محیط‌ها بین 19 تا 20 درجه تنظیم شود.
علاوه بر آن، بسیاری مشاغل و حتی خرده‌فروشی‌ها نیز در این کاهش مصرف انرژی باید مشارکت می‌داشتند.
افزایش قیمت انرژی به مشاغل آسیب وارد کرده و خانواده‌ها را در تنگنا قرار داده است. دیگر کشورهای اروپایی هم اقدامات مشابهی را برای مقابله با بحران انرژی در پیش گرفته‌اند که خاموش کردن روشنایی بیرون ساختمان و نیز کاهش درجه حرارت سیستم‌های گرمایی در داخل منازل از جمله آنهاست. تعداد کمی از خانه‌های آلمانی تنها با استفاده از چوب گرم می‌شوند. در عوض، چوب منبع محبوب گرمای زینتی و ثانویه است. نمونه‌های رایج شامل یک شومینه داخلی است. 11.8 درصد از خانه‌های نوساز در سال 2021 قادر به استفاده از چوب برای گرما هستند.
این به‌رغم هشدارهایی است که درباره اثرات سوء سوزاندن هیزم بر آب و هوا و سلامت دارد. کارل واگنر، زیست‌شناس و فعال سازمان‌های غیردولتی، در مقاله اخیر برای EURACTIV توضیح داد: سوختن چوب بزرگ‌ترین منبع آلودگی ذرات معلق است که در حال حاضر روزانه بیش از 1000 نفر را در اتحادیه اروپایی می‌کشد.
* افزایش سرسام‌آور قیمت هیزم در سراسر اروپا!
در بلغارستان، فقیرترین کشور از 27 عضو اتحادیه اروپایی، هزینه‌های فزاینده انرژی خانواده‌ها را مجبور می‌کند تا قبل از زمستان هزینه‌های اضافی خود را کاهش دهند تا اطمینان حاصل شود که پول کافی برای خرید غذا و دارو وجود دارد.
* استفاده از هیزم توسط نیمی از مردم بلغارستان
بر اساس گزارش دفتر آمار اتحادیه اروپایی یورواستات، بیش از یک‌چهارم از جمعیت 7 میلیونی بلغارستان به دلیل عایق‌کاری ضعیف ساختمان‌ها و درآمد پایین، توانایی گرم کردن خانه‌های‌شان را ندارند. تقریبا نیمی از خانوارها در این کشور در زمستان از هیزم به عنوان ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین سوخت استفاده می‌کنند اما افزایش تقاضا و تورم شدید، قیمت‌ها را بشدت افزایش داده است.
* افزایش 50 درصدی قیمت هیزم در مجارستان
همچنین آخرین داده‌های اداره آمار مجارستان (KSH) نشان می‌دهد قیمت‌های هیزم یکنواخت اره‌شده در طول حمله به اوکراین ثابت مانده است، گزارش‌های رسانه‌های محلی حاکی از کمبود و افزایش قیمت بیش از 50 درصدی هیزم است که انتظار می‌رود افزایش بیشتری هم داشته باشد. در ماه آگوست، سازمان جامعه مدنی Habitat for Humanity مجارستان هشدار داد که اگر دولت یارانه بیشتری برای هیزم پرداخت نکند و اقدامات مشخصی برای جلوگیری از خرید توسط بازیگران خصوصی انجام ندهد، ممکن است «شرایط فاجعه‌بار» رقم بخورد.
* افزایش ۲ برابری قیمت چوب در اسلواکی
در لهستان نیز قیمت چوب تقریبا 100 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. در اسلواکی نیز بسته به نوع چوب قیمت‌ها به طور متوسط نسبت به سال گذشته ۲ برابر شده است. تقاضای خانوارها برای هیزم در ماه‌های اخیر بشدت افزایش یافته است. در برخی انبارها، لیست انتظار تا پایان سال پر شده است.
* آلبانی، کوزوو و صربستان دست کمک دراز کردند
این مشکل همچنین به آلبانی، کوزوو و صربستان نیز کشیده شده است؛ کشورهایی که رهبران آنها قبلا خواستار کمک اتحادیه اروپایی برای بحران انرژی در آینده شده‌اند. به عنوان مثال، در آلبانی - جایی که برخی از مناطق کوهستانی برای گذراندن زمستان‌های سرد به هیزم متکی هستند - یک مترمکعب چوب در حال حاضر تا 60 یورو (7000 لک) فروخته می‌شود که این رقم ۲ سال پیش 34 یورو بود. بسیاری از دولت‌ها برای محافظت از خانوارها اقداماتی انجام می‌دهند، از جمله ممنوعیت صادرات و اجازه قطع درختان بیشتر اما نگرانی‌هایی وجود دارد که قطع غیرقانونی درختان نیز به یک بحران تبدیل شود. در بلغارستان، دولت موقت جلساتی را با شرکت‌های فرآوری چوب ترتیب داد و از آنها خواست تا با کاهش صادرات، چوب مورد نیاز مردم را تامین کنند. در همین حال، روز جمعه، لهستان کمک هزینه چوبی 1000 PLN (212 یورو) به ازای هر خانوار را تصویب کرد تا به ۲ میلیون خانوار در این کشور که در طول زمستان چوب می‌سوزانند کمک کند.
* سایه بحران مواد غذایی بر اروپا
کشاورزان شمال و غرب اروپا اعلام کردند بحران انرژی و افزایش قیمت نهاده‌ها و کود شیمیایی تهدیدی برای تأمین امنیت غذایی در این قاره شده است. بر اساس گزارش رویترز، افزایش بیش از حد قیمت برق و گاز هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را بویژه در گلخانه‌ها افزایش داده است.
۲ کشاورز فرانسوی که قراردادهای برق خود را برای سال 2023 منعقد کرده‌اند به رسانه‌ها گفتند هزینه‌های انرژی که در قرارداد ذکر شده نسبت به سال 2021 تقریبا 10 برابر افزایش یافته است.
بنژامین سیمولوت، کشاورز فرانسوی که محصولات خیار، گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی در جنوب پاریس کشت می‌کند اعلام کرده است: در هفته‌های آتی فصل جدید کشت می‌آید اما واقعا ما مستأصل مانده‌ایم و نمی‌دانیم باید چه کار کنیم. وی اضافه کرده است: «اگر شرایط به همین منوال پیش برود واقعا ما هیچ امیدی برای کشت سال آینده نداریم. شرایط واقعا مناسب نیست». در همین زمینه جانگاس، معاون فروش در بخش بازرگانی آلمان اعلام کرده کشاورزان با حداقل 30 درصد افزایش هزینه‌های تولید مواجه هستند و بسیاری از آنها به فکر هستند که تولیدات خود را ادامه ندهند و کسی نمی‌داند چه اتفاقی در سال آینده خواهد افتاد.
بر اساس این گزارش، افزایش هزینه‌های کود شیمیایی، بسته‌بندی و حمل‌و‌نقل نیز به این مشکلات اضافه شده است. حتی در کشورهایی که نور کافی دارند نظیر اسپانیا، کشاورزان تولیدکننده میوه و سبزیجات با افزایش هزینه تولید 25 درصدی در قیمت کود شیمیایی مواجه هستند. کشاورزان اروپایی هشدار دادند که کمبود مواد غذایی در راه است و به این علت سوپرمارکت‌ها احتمالا نیازهای خود را از کشورهای گرمسیر نظیر مراکش، ترکیه، تونس و مصر طلب کنند.
***
کرملین: احتمال خرابکاری در ماجرای نشت گاز خط لوله نورد استریم منتفی نیست
سخنگوی کاخ کرملین روز سه‌شنبه ضمن هشدار نسبت به تبعات نشت گاز از خط لوله نورد استریم برای امنیت انرژی اروپا، هر گونه فرضیه از جمله عملیات خرابکارانه را در موضوع نشت گاز از این خط لوله منتفی ندانست. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین گفت بررسی‌ها برای مشخص شدن علت نشت گاز از خط لوله نورد استریم در دریای بالتیک ادامه دارد و نمی‌توان فرضیه‌هایی نظیر احتمال خرابکاری در این زمینه را منتفی دانست. وی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این نشت گاز حاصل یک اقدام خرابکارانه باشد، گفت: کاملا روشن است که نوعی تخریب در خط لوله ایجاد شده است اما دلیل آن چیست؟ قبل از حصول نتایج بررسی‌ها، نمی‌توان هیچ فرضیه‌ای را منتفی دانست. وزارت انرژی دانمارک روز سه‌شنبه پیش از نشت گاز از خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا معروف به خط لوله «نورد استریم 1» در 2 نقطه در اعماق دریای بالتیک خبر داد. وزارت انرژی دانمارک هشدار داده است این نشت گاز ممکن است رفت و آمد کشتی‌ها را با خطر مواجه کند. شرکت اپراتور این خط لوله اعلام کرده است که نشتی در خط لوله «نورد استریم 1» از دوشنبه‌شب شروع شده است. دلیل ایجاد نشتی در این خط لوله اعلام نشده است. این شرکت اپراتور در بیانیه‌ای، ضمن اعلام اینکه در حال بررسی درباره مساله رخ داده در خط لوله است، از افت ناگهانی فشار در خط A این مسیر انتقال گاز خبر داد. سهامدار عمده این خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا، شرکت نفتی گازپروم روسیه است. دوشنبه‌شب نیز برخی رسانه‌ها از نشت گاز در خط لوله جدید «نورد استریم 2» خبر داده بودند. خط لوله «نورد استریم 2» نیز برای انتقال گاز روسیه به آلمان و دیگر کشورهای اروپایی احداث شده بود اما به خاطر مسائل مرتبط با جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه، عملا راه‌اندازی نشد. با این وجود، جریان گاز در داخل این خط لوله پمپاژ شده و حالا این نگرانی وجود داد که حجم عظیمی از گاز به دلیل نشتی در این خط لوله، در فضا پراکنده شود و خطراتی را به وجود آورد.
***
کاهش ارزش پوند انگلیس به کمترین میزان تاریخ
با واکنش سرمایه‌گذاران به برنامه جدید مالی دولت انگلیس، ارزش پوند به کمترین میزان تاریخی خود رسید. آنطور که راشاتودی گزارش داده است، ارزش پوند انگلیس با کاهش 5 درصد دیگر در برابر دلار، روز دوشنبه به کمترین میزان تاریخ رسید. پوند روز دوشنبه 4.85 درصد دیگر افت داشت و به رقم 1.0327 در برابر یک دلار کاهش یافت. روز جمعه هم پوند 3.61 درصد در برابر دلار کاهش ارزش داشت. تحلیلگران بازار می‌گویند کاهش بی‌‌سابقه پوند پس از آنکه وزیر جدید اقتصاد انگلیس متمم بودجه تعریف کرد و خبر کاهش مالیات و نیز افزایش قرض این کشور به بیشترین میزان در 50 سال گذشته را مطرح کرد، رخ داد. «دیوید مادن» تحلیلگر بازار گفت: پوند انگلیس در مرحله انفجار است، زیرا معامله‌گران احساس بسیار شکننده‌ای درباره قرض این کشور دارند که به طور قابل ملاحظه‌ای بر اقتصاد انگلیس تأثیر گذاشته است. این بیانیه پس از آنکه بانک انگلیس نرخ بهره را در این کشور برای مهار تورم افزایش داد، مطرح شد که گفته می‌شود اعتبار مالی دولت را با خطر جدی مواجه کرده است. تضعیف ارزش پوند هزینه واردات را برای کشور بیشتر می‌کند و در کوتاه‌مدت فشار را بر تورم افزایش خواهد داد. تحلیلگران مدعی‌اند برای اکثر مردم انگلیس کمکی که کاهش مالیات می‌توانست داشته باشد، با بالا رفتن هزینه‌های انرژی و بهره بالای وام بانکی در حقیقت پیش‌خور شده است. برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند کاهش ارزش پوند، بانک مرکزی انگلیس را مجبور می‌کند برای حمایت از پول خودش نرخ بهره را بیشتر بالا ببرد. آنها پیش‌بینی می‌کنند احتمالا انگلیس نرخ بهره را تا تابستان آینده ۲ برابر افزایش دهد و به 5 درصد برساند.