گروه اقتصادی: بر اساس آخرین گزارشات مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده، میزان تورم اجاره‌بها در شهریور برای خانوارهای شهری عدد 32.3 درصد را به ثبت رساند، این در شرایطی است که برای پنجمین ماه پیاپی است که رقم تورم نقطه به نقطه اجاره در کانال 30 درصد باقی مانده است. همچنین تورم بخش مسکن برای خانوارهای کشور در شهریور سال جاری نیز عدد 32.6 درصد را تجربه کرد و تورم نقطه به نقطه این بخش نیز از اردیبهشت‌ سال جاری اعداد بیش از 30 درصد را به ثبت می‌رساند. فارغ از این موضوع که مسکن نیز متاثر از فضای کل اقتصاد است و در شرایطی که تورم کشور در محدوده 40 تا 50 درصد قرار گرفته، انتظار رشد قیمتی بخش مسکن نیز وجود دارد اما بخش قابل توجهی از افزایش قیمت‌های بخش مسکن و اجاره، به دلیل عدم عرضه مناسب و ساخت مسکن است که منجر به مازاد تقاضا در بازار می‌شود. یکی از مسیرهای بهبود وضعیت ساخت‌وساز، کمک به تامین مالی این بخش و ارائه مشوق‌ها و تسهیلاتی برای این حوزه است. در این میان بررسی آمارهای بانک مرکزی از تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 12 ماه سال 1400 به بخش‌های اقتصادی نشان می‌دهد سهم بخش مسکن و ساختمان 6.2 درصد بوده است. میزان تسهیلات دریافتی توسط بخش مذکور در سال 99، 104 هزار میلیارد تومان بوده که سال گذشته به 183 هزار میلیارد رسیده است. لازم به ذکر است به‌ صورت کلی عنوان شده است در سال 1401 حدود 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن تخصیص داده می‌شود.

به گزارش «وطن‌‌امروز»، تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 12 ماه سال 1400 به بخش‌های اقتصادی مبلغ 2 هزار و 968 هزار میلیارد تومان بوده است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 1041 هزار میلیارد ریال معادل 54.1 درصد افزایش داشته است.

جدول مقابل که از سامانه سمات بر اساس اطلاعات ارسالی بانک‌ها استخراج شده و برگرفته از طبقه‌بندی ISIC است، بیانگر هدف از دریافت تسهیلات پرداختی در بخش‌های اقتصادی طی 12 ماه سال 1400 است. سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در همه بخش‌های اقتصادی طی 12 ماه سال جاری مبلغ هزار و 937 هزار میلیارد تومان معادل 65.3 درصد کل تسهیلات پرداختی است. 

سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در 12 ماه سال جاری معادل 695 هزار میلیارد تومان بوده است که حاکی از تخصیص 35.9 درصد از منابع تخصیص‌یافته به سرمایه در گردش تمام بخش‌های اقتصادی به مبلغ 1378 هزار میلیارد تومان است.

ملاحظه می‌شود که از 898 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 77.4 درصد آن یعنی 695 هزار میلیارد تومان برای تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده است که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تأمین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است.

 شایان‌ ذکر است که همچنان باید در تداوم مسیر جاری، ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به افزایش توان مالی بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها، کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها، افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تأمین سرمایه در گردش تولیدی، پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به ‌عنوان یک ابزار مهم در تأمین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی) توجه ویژه‌ای کرد. 

 

* پیش‌بینی پرداخت 3500 هزار میلیارد تومان تسهیلات در سال جاری

یک فرض قوی در اقتصاد 1401 احتمال کنترل پرداخت تسهیلات در شبکه بانکی بر اساس سیاست‌های انقباضی در پیش گرفته‌شده از سوی سیاست‌گذاران اقتصادی است. بر این اساس هیچ بعید نیست که با وجود رشد حدود 30 تا 40 درصدی نقدینگی، با توجه به سیاست‌های انقباضی که همواره بر آنها تأکید شده است، نحوه و میزان تخصیص تسهیلات بانکی نزدیک به وضعیت سال قبل باشد. با توجه به شاخص‌هایی مثل نرخ تورم، سیاست‌های کنترل نقدینگی، رشد اقتصادی، نقدینه‌خواهی و تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌ها حداکثر تسهیلات پرداختی در سال جاری رقمی بالغ بر 3500 هزار میلیارد تومان باشد.

 

* آنالیز تسهیلات پرداخت‌شده در بخش‌های مختلف

بخش‌های مختلف اقتصادی شامل کشاورزی، صنعت و معدن، مسکن و ساختمان، بازرگانی، خدمات و متفرقه است. بنا بر آمارهای رسمی بیشترین میزان تسهیلات پرداختی در بازه زمانی مذکور به ترتیب به بخش‌های خدمات، صنعت و معدن، بازرگانی، کشاورزی، مسکن و ساختمان و متفرقه بوده است. 

بخش اول؛ خدمات: بخش خدمات سال 99 سهم 39.2 درصدی از کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها را داشت که در سال1400 سهم این بخش با افزایش 2.6 واحد درصدی به میزان 41.8 درصد رسید. مبلغ کل تسهیلات پرداخت‌شده در بخش خدمات در سال 99 به میزان 744.3 هزار میلیارد تومان بوده که در سال1400 به 1239.4 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.

 بخش دوم؛ صنعت و معدن: بخش صنعت و معدن در سال 99 سهمی به میزان 30.5 درصد از کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها را به خود اختصاص داد که در سال1400 سهم مذکور به 30.3 درصد کاهش یافت. این به آن معنی است که سهم بخش مذکور کاهش 0.2 واحد درصدی در تسهیلات پرداختی را در سال گذشته تجربه کرده است. کل تسهیلات پرداخت‌شده در بخش مذکور در سال 99 برابر 579.7 هزار میلیارد تومان بوده که در سال1400 به 898 هزار میلیارد تومان رسیده است.

بخش سوم؛ بازرگانی: بخش بازرگانی در سال 99 سهمی به میزان 17.5 درصد از تسهیلات پرداختی بانک‌ها داشت که این میزان در سال گذشته به 15درصد تقلیل یافته است. این آمارها حاکی از کاهش 2.5 درصدی سهم بخش مذکور در تسهیلات دریافتی از بانک‌هاست. بنا بر آمارهای رسمی سهم کل تسهیلات پرداختی به این بخش معادل 332 هزار میلیارد تومان بوده که در سال1400 به 447.2 هزار میلیارد تومان رسیده است.

بخش چهارم؛ کشاورزی: بخش دیگر مورد اشاره، کشاورزی است. آمارهای رسمی حاکی از آن است که سهم بخش مذکور در سال 99 به میزان 6.7 درصد از کل تسهیلات پرداختی بوده که در سال1400 نیز این میزان بدون تغییر باقی مانده است. کل مبلغ تسهیلات دریافت‌شده در بخش مذکور در سال99 معادل 126.5 هزار میلیارد تومان بوده که در سال جاری به 199 هزار میلیارد تومان رسیده است.

 

* اولویت نخست تسهیلات‌دهی

آمارهای رسمی نشان می‌دهند سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در همه بخش‌های اقتصادی در بازه زمانی 12 ماهه سال1400 به میزان 1938هزار میلیارد تومان بوده که معادل 65.3 درصد کل تسهیلات پرداختی است. میزان مذکور در مقایسه با مدت مشابه سال 1399 که برابر با 1163هزار میلیارد تومان بوده به میزان 66.6 درصد رشد داشته است. همچنین سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در بازه زمانی مذکور برابر 36 درصد کل تسهیلات مذکور در بخش‌های مختلف اقتصادی است. نکته دیگر اینکه از میزان 898 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 77.4 درصد آن (مبلغ 695 هزار میلیارد تومان) در تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است. مبلغ مذکور بیانگر توجه و اولویت‌‌دهی به تامین منابع برای این بخش توسط بانک‌‌ها در سال جاری است.

 

* سهم 5 درصدی مسکن از کل تسهیلات بانکی در 1401

معاون وزیر اقتصاد در گزارشی به مواردی نظیر کنترل ترازنامه بانک‌ها و ارائه تسهیلات خرد اشاره کرد اما در جواب به این سؤال که برنامه وزارت اقتصاد برای طرح ساخت مسکن در دولت سیزدهم چیست، در عمل پاسخی دریافت نشد.

عباس حسینی تنها در بخشی از صحبت‌های خود به مجموع تسهیلات پرداخت‌شده بانکی و سهم مسکن در آن پرداخت و گفت: 377 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در ۲ ماهه اول امسال پرداخت شده که این میزان تسهیلات اعطایی در ۲ ماهه اول سال جاری 40 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. از مجموع تسهیلات پرداختی، سهم بخش کشاورزی 5 درصد، صنعت 33 درصد، مسکن 5 درصد و بازرگانی 37 تا 38 درصد بوده است و 11 درصد از این تسهیلات هم به خانوار و مصرف‌کننده نهایی پرداخت شده است.

 

* ریز تسهیلات پرداختی نظام بانکی در 3 ماه نخست 1401

کل تسهیلات پرداخت شده شبکه بانکی کشور به بخش‌های مختلف اقتصادی طی سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۱ معادل 7033.4 هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به رقم دوره مشابه سال قبل به میزان 33.7 درصد افزایش نشان می‌دهد.

از کل تسهیلات پرداختی، مبلغ 5983.8 هزار میلیارد ریال معادل 85.1 درصد به صاحبان کسب‌و‌کار (حقوقی و غیرحقوقی) و 1049.6 هزار میلیارد ریال معادل 14.9 درصد به مصرف‌کنندگان نهایی (خانوار) تعلق گرفته است.

همچنین 77.9 درصد از کل تسهیلات پرداختی در دوره مذکور صرف تامین مالی سرمایه در گردش واحدهای تولیدی شده است.

طی سال 1400 بالغ بر 667.4 هزار میلیارد ریال تسهیلات به 1359 شرکت دانش‌بنیان پرداخت شده است. همچنین بر اساس آخرین آمار و اطلاعات موجود، از ابتدای امسال تا پایان تیرماه به 1715 شرکت دانش‌بنیان 27 هزار و 700 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 79 درصدی داشته است.

 گفتنی است دستورالعمل اعطای تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط در تاریخ 19‏/3/1400 از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد. طبق آمار اخذ شده از سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت تا پایان سال 1400 در مجموع 273.7 هزار میلیارد ریال تسهیلات به 5.6 هزار بنگاه کوچک و متوسط پرداخت شده است.