گروه بین‌الملل: رهبران 9 کشور ناتو در اروپا روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای مشترک از ورود اوکراین به روند عضویت در ناتو حمایت کردند. این در حالی است که علاوه بر شخص دبیرکل ناتو، مقامات کشورهای مهم این پیمان نظیر آلمان و آمریکا نیز رویکرد مثبتی به این درخواست نشان نداده و حتی استدلال‌هایی را در رابطه با چرایی عدم حمایت مستقیم ناتو از اوکراین مطرح کرده‌اند. در همین رابطه نماینده آلمان در ناتو با اشاره به اینکه اوکراین بخشی از این ائتلاف نظامی نیست، گفت به ‌همین دلیل است که ناتو نمی‌تواند به درخواست‌های کمک کی‌یف پاسخ دهد. اندیشکده «کارنگی» در تحلیلی در رابطه با نقش‌آفرینی ناتو در جنگ اوکراین نوشت: «تا زمانی که ناتو با منطقه پرواز ممنوع یا سایر اشکال مستقیم‌تر درگیری نظامی موافقت نکند، ارزش افزوده این ائتلاف به بسته کمک جامع توافق شده در اجلاس ناتو در مادرید محدود خواهد بود». این یعنی مشارکت مستقیم نیروهای ناتو در این جنگ منوط به عضویت اوکراین است که طبیعتا با سد جدی کشورهای عضو مواجه خواهد شد. جدیدترین مصادیق این مخالفت‌ها نیز از سوی مشاور امنیت ملی آمریکا، دبیرکل ناتو و مقامات دولت آلمان مطرح شده است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه در رابطه با درخواست رسمی اوکراین برای پیوستن به ناتو گفت ایالات متحده مدت‌هاست از سیاست درهای باز برای ناتو حمایت می‌کند اما روند درخواست اوکراین «باید در زمان دیگری بررسی شود». سالیوان گفت: «در حال حاضر، دیدگاه ما این است که بهترین راه برای ما برای حمایت از اوکراین، پشتیبانی عملی و روی زمین در اوکراین است». ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هم روز یکشنبه پاسخ مشابهی در این باره داد و به چاک تاد در برنامه «ملاقات با مطبوعات» شبکه NBC گفت اوکراین حق انتخاب نوع ترتیبات امنیتی را دارد که می‌خواهد بخشی از آن باشد اما «هر تصمیمی درباره عضویت باید با اجماع گرفته شود».

دبیرکل ناتو، بار دیگر موضع قبلی خود را در پاسخ به سؤال مجری که آیا امکان تسریع در روند پذیرش اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی وجود دارد یا خیر، تکرار کرد و پاسخی صریح به آن نداد. وی به گفتن این نکته بسنده کرد: «ناتو سیاست درهای باز دارد و هر کشوری، از جمله اوکراین، حق انتخاب مسیر خود را دارد».

وزیر خارجه آلمان هم با اعتراف به عواقب خطرناک پیوستن اوکراین به ناتو تاکید کرد: هر چند درهای ناتو باز است اما توافق کردیم حمایت از اوکراین نباید ناتو را رودرروی روسیه قرار دهد. 

علاوه بر اوکراین، روند عضویت فنلاند و سوئد که در ماه مه رسما درخواست پیوستن سریع به ناتو را دادند به دلیل ملاحظات ترکیه با موانعی روبه‌رو شده است. 

با توجه به اظهارات مقامات غربی و عدم تغییر موضع ناتو از بیم رویارویی مستقیم با روسیه تا جای ممکن، چشم‌انداز روشنی برای پیوستن اوکراین به ناتو متصور نیست.

 

* حمایت کمتر از یک‌سوم کشورهای عضو برای پیوستن اوکراین به ناتو

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از رویترز، 9 کشور چک، استونی، لتونی، لیتوانی، مقدونیه شمالی، مونته‌نگرو، لهستان، رومانی و اسلواکی که عضو ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) هستند روز گذشته از عضویت اوکراین در این سازمان حمایت کردند. نکته جالب توجه اینکه همه این کشورها در اروپای مرکزی و شرقی هستند و اگر جنگ در اوکراین متوقف نشود، ممکن است با حمله روسیه روبه‌رو شوند.

 در بیانیه این کشورها آمده است: «ما بر حمایت خود از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین تاکید می‌کنیم. ما تلاش‌های روسیه برای الحاق سرزمین اوکراین را به رسمیت نمی‌شناسیم و هرگز نخواهیم شناخت. ما قاطعانه پشت تصمیم نشست سال 2008 ناتو در بخارست درباره عضویت آینده اوکراین ایستاده‌ایم». این بیانیه در حالی منتشر شده است که پرونده عضویت اوکراین در ناتو بیش از یک دهه است در سایه مخالفت روسیه با پیوستن کشورهای خارج نزدیک خود به این سازمان با موضع منفی کشورهای عضو مواجه شده است. در اجلاس سال 2008، اعضای ناتو از تمایل اوکراین و گرجستان برای پیوستن به این ائتلاف استقبال کردند اما از ارائه یک جدول زمانی مشخص درباره مسیر این کشورها برای عضویت خودداری کردند. یک کشور برای پیوستن به ناتو نیاز به تایید 30 عضو دارد و اوکراین در این مدت به دلیل نزدیکی جغرافیایی به روسیه، واکنش‌های متفاوتی از این ائتلاف دریافت کرده است. اکنون نیز به دلیل حاکم بودن وضعیت جنگی، درخواست این کشور برای پیوستن به ناتو عملا در بن‌بست قرار گرفته است. 

 ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین روز جمعه در واکنش به الحاق 4 منطقه این کشور توسط روسیه که نقض قوانین بین‌المللی است، درخواست کرد این کشور به‌سرعت عضو ناتو شود. اوکراین و غرب رفراندوم‌های ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای الحاق این مناطق را محکوم کرده‌اند. زلنسکی قصد داشت با مطرح کردن این درخواست توجهات را از سخنان ولادیمیر پوتین که پس از الحاق این 4 منطقه به روسیه ایراد کرده بود به خود جلب کند، با این حال هیچ نشانه‌ای وجود نداشت که درخواست اوکراین امیدهای عضویت این کشور به ناتو را که سال‌ها در هاله‌ای از ابهام بوده، تقویت کند. دورنمای پیوستن اوکراین به ناتو مدت‌هاست روسیه را حساس کرده و مسکو مرتبا در دهه‌های اخیر با گسترش ائتلاف نظامی ناتو به سمت شرق مخالفت کرده است.

 

* برلین: ناتو تعهدی برای کمک به اوکراین ندارد

«رودیگر کانیگ» نماینده آلمان در ناتو روز دوشنبه با اشاره به اینکه اوکراین بخشی از این ائتلاف نظامی نیست، گفت به ‌همین دلیل است که ناتو نمی‌تواند به درخواست‌های کمک کی‌یف پاسخ دهد. کانیگ در مصاحبه با نشریه «اشپیگل» توضیح داد: «ناتو به درخواست‌های زلنسکی برای کمک پاسخ نمی‌دهد، زیرا کی‌یف بخشی از این ائتلاف نظامی نیست». وی در ادامه اظهار داشت: «اوکراین عضو ائتلاف ناتو نیست، بنابراین هیچ تعهدی برای کمک به آنها طبق بند دفاع جمعی وجود ندارد». دیپلمات آلمانی تصریح کرد ورود ناتو به درگیری اوکراین و روسیه، منجر به یک جنگ بزرگ خواهد شد که ۳۰ کشور به طور ناگهانی در آن شرکت خواهند کرد و این در حالی است که هیچ‌کدام تمایلی به انجام آن ندارند. به نوشته وبگاه «ریانووستی»، کانیگ همچنین افزود کمک به کی‌یف توسط متحدان غربی از طریق ناتو، باید به عنوان اقدامات تک ‌تک کشورها تلقی شود، نه مستقیما از طریق خود ائتلاف. 

با توجه به اظهارات مقامات غربی و عدم تغییر موضع ناتو از بیم رویارویی مستقیم با روسیه، چشم‌انداز روشن و نزدیکی برای پیوستن اوکراین به ناتو متصور نیست. از آغاز جنگ در اوکراین اگرچه کمک‌های ده‌ها میلیارد دلاری، نظامی و تسلیحاتی غرب به این کشور در تداوم جنگ موثر بوده اما تسلیحات و آموزش از سوی کشورهای عضو ناتو به صورت منفرد و نه در قالب این اتحاد صورت گرفته و به همین دلیل کمتر هماهنگ و اثرگذار بوده است.