گروه اقتصادی: یکی از مشکلات بازار خودرو عدم توازن عرضه و تقاضاست؛ آمار تولید انواع خودرو نشان می‌دهد به ‌رغم آنکه هر سال بر میزان تقاضای خودرو افزوده می‌شود اما عرضه محصولات بخش قابل توجهی از خودروسازان پاسخ بازار را نمی‌دهد. سیاستی که برای کنترل بازار اجرا شد، برگزاری قرعه‌کشی برای فروش خودروهای داخلی بود. فاطمی‌امین به عنوان وزیر صمت در ابتدای روی کار آمدن وعده حذف قرعه‌کشی را داده بود. فاطمی‌امین سال گذشته در راستای برنامه‌های طراحی شده اعلام کرده بود در سال ۱۴۰۱ عرضه خودرو متناسب با تقاضا خواهد شد و قول حذف قرعه‌کشی از ابتدای 140۱ را داده بود اما اکنون که بیش از نیمی از سال جاری سپری شده این وعده تنها برای بخشی از خودروهای داخلی اجرا شده و هنوز خودروهای شرکت ایران خودرو ذیل سیاست قرعه‌کشی عرضه می‌شوند. البته موضوع قرعه‌کشی نیز دستمایه تغییراتی شد که گویی در بازی مار و پله‌ای قرار گرفته است. در ابتدا قرعه‌کشی خودروها در سامانه فروش هر یک از خودروسازان برگزار می‌شد اما اردیبهشت‌ماه سال جاری وزارت صمت اعلام کرد هر گونه عرضه خودرو صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعه‌کشی (سامانه یکپارچه فروش خودرو) که ذیل این وزارتخانه است انجام خواهد شد. حال پس از گذشت 5 ماه از اجرای این سیاست بر اساس گفته معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، دیگر خبری از فروش خودرو در سامانه یکپارچه نیست و عملا باز فروش خودرو به دست خودروسازان افتاد. سوال اصلی که اینجا مطرح می‌شود این است: آیا عملکرد چند ماهه سامانه یکپارچه وضعیت بازار خودرو را سامان بخشید و موجب شفافیت شد؟

به گزارش «وطن‌امروز»، بیش از 2 سال است شیوه فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی در کشور جریان دارد. اگرچه وزارت صمت در نظر داشت با این شیوه فروش، آشفته‌‌بازار خودرو را کنترل و عرضه این محصول را به خریداران واقعی اختصاص دهد اما با توجه به اینکه تعداد خودروهای عرضه‌شده در مقایسه با تعداد افراد ثبت‌نام‌کننده بسیار کم بوده و فاصله قیمت بازار و کارخانه روز‌به‌روز بیشتر می‌شود، قرعه‌کشی نه‌تنها تأثیری در شرایط بازار نداشته، بلکه بیشتر شبیه شرکت در بخت‌آزمایی شده است.  

 کارخانجات خودروسازی در نیمه نخست امسال موفق به تولید ۵۱۶ هزار و ۲۰۶ دستگاه انواع خودروی سواری، وانت، ون، مینی‌بوس، میدل‌باس و اتوبوس، کامیون، کامیونت و کشنده شدند؛ آماری که در مقایسه با مدت مشابه پارسال رشد ۶ درصدی را نشان می‌دهد. 

بر پایه آمارهای رسمی منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید خودرو‌ سواری در این مدت با رشد یک درصدی به ۴۴۹ هزار و ۵۶۴ دستگاه رسید. 

خودروی سواری بیش از ۸۷ درصد تولید خودروسازان را در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص داده است. 

بر پایه این گزارش، گروه صنعتی ایران‌خودرو با تولید ۲۲۸ هزار و 8 دستگاه خودرو تا پایان شهریورماه عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور را از آن خود کرد. آمار تولید آبی‌پوشان جاده مخصوص در هم‌سنجی با پارسال افت ۶درصدی را نشان می‌دهد. 

نارنجی‌پوشان جاده مخصوص یا همان گروه سایپا نیز با تولید ۲۰۹ هزار و ۳۱۰ دستگاه خودرو (کاهش یک درصدی) به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور باقی ماندند. 

با این حال، نکته قابل توجه رشد چشمگیر تولید توسط خودروسازان بخش خصوصی است به‌ طوری که با ثبت رشد ۱۴۰ درصدی تعداد ۷۸ هزار و ۸۸۸ دستگاه خودرو تولید کردند. سهم تولید بخش خصوصی در ۶ ماهه ابتدایی امسال از 7 به ۱۵ درصد افزایش یافته است. 

 

* ادامه قرعه‌کشی محصولات ایران‌خودرو

معاون صنایع حمل‌و‌نقل وزارت صنعت گفت: قرار شده فروش خودرو توسط خودروسازان انجام شود و فقط ایران‌خودرو باید قرعه‌کشی‌ها را برای متعادل‌سازی عرضه و تقاضا انجام دهد اما باید تأکید کنم که سامانه بخش نظارتی خود را بر عملکرد خودروسازان انجام می‌دهد. 

منوچهر منطقی در رابطه با حذف فروش خودرو در سامانه یکپارچه خودرو به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با ۳ هدف تشکیل شده بود؛ نخست آنکه، پیش از این، فروش‌های غیرمنطقی از سوی خودروسازان انجام می‌شد به نحوی که فروش خودروها متناسب با تولید نبود و در نهایت محصولات در زمان مقرر به دست مصرف‌کننده نمی‌رسید. ما در سامانه نظارتی تأکید کردیم باید فروش مطابق با تولید باشد تا خودروساز بتواند در زمان مقرر به تعهدات خود عمل کند. 

وی افزود: دومین هدف این سامانه رصد خودروسازان در تحویل محصولات است به نحوی که بررسی می‌شود آیا محصولات در زمان مشخص به مصرف‌کننده تحویل داده شده است یا خیر. 

منطقی با تأکید بر اینکه فقط در ایران خودرو تقاضا بیشتر از عرضه است، گفت: با توجه به این موضوعات قرار شده فروش خودرو توسط خودروسازان انجام شود و فقط ایران‌خودرو باید قرعه‌کشی‌ها را برای متعادل‌سازی عرضه و تقاضا انجام دهد اما باید تأکید کنم که سامانه، بخش نظارتی خود را بر عملکرد خودروسازان انجام می‌دهد تا مطابق با اهداف تعیین شده، فروش خودرو صورت گیرد. 

وی اضافه کرد: در مجموع برای خودروهایی که صف زیادی نیست قرعه‌کشی انجام نمی‌شود اما برای خودروهایی که تقاضا بیش از عرضه است 2 راهکار قرعه‌کشی و عرضه آنها در بورس کالا صورت می‌گیرد تا در نهایت بتوانیم در بازار تعادل عرضه و تقاضا را در خودروهای تولیدی کشور فراهم کنیم.

 

* به چه چیزی افتخار می‌کنید؟

به طور کلی در سال‌های اخیر 18 نوع خودرو از تولیدات ایران‌خودرو و سایپا به دلیل توجه ویژه متقاضیان و عقب‌ماندگی تولید در صدر پراقبال‌ترین خودروهای قرعه‌کشی شده بودند. (جدول زیر)

بررسی‌ها نشان می‌دهد از این 18 خودرو قریب به 10عدد مربوط به ایران‌خودرو است که پس از این هم باید با قرعه‌کشی فروخته شوند. همچنین 5 مدل از این خودروها هم اساسا در چند ماه اخیر مشمول توقف تولید شده‌اند. به طور کلی قرعه‌کشی 3 خودروی تولید شرکت سایپا در سال 1401 به پایان رسیده است که شایسته تقدیر است اما به معنای پایان یافتن قرعه‌کشی نیست و اساسا گام بلندی در این راستا از سوی وزارت صمت و خودروسازان برداشته نشده است.