گروه اقتصادی: معاون اول رئیس‌جمهور عصر چهارشنبه هفته گذشته در رأس یک هیات عالی رتبه سیاسی- اقتصادی وارد مسکو شد.

به گزارش «وطن‌امروز» دومین مجمع اقتصادی خزر، 13 و 14 مهر با حضور معاون اول رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیران ۴ کشور ساحلی دیگر برگزار شد و نتایجی امیدبخش برای همکاری‌های منطقه‌ای ایران به همراه داشت. محمد مخبر که به نمایندگی از ایران در این نشست شرکت داشت، ضمن برگزاری جلسات و نشست‌های متعدد، در مجمع اصلی سخنرانی و پیشنهاداتی را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی در این منطقه ارائه کرد. 

دومین نشست مجمع اقتصادی خزر در حالی میزبان معاون اول رئیس‌جمهور بود که ایران در این نشست ۷ پیشنهاد مشخص به منظور ارتقای روابط اقتصادی و سیاسی ۵ کشور حاشیه این حوزه آبی ارائه کرد. 

اقتصاد، محور اصلی تمام دیدارهای معاون اول رئیس‌جمهور بود و جمهوری اسلامی با پیشنهادات مشخصی در این دوره از نشست مجمع اقتصادی خزر شرکت کرد. بنابراین گزارش، حوزه آبی کاسپین، جمعیتی نزدیک به 300 میلیون نفر با اشتراکات فرهنگی گسترده در حوزه تمدنی ایران دارد. همین ویژگی این منطقه را به بازار بزرگ و بکری برای خدمات فنی و مهندسی و کالاهایی نظیر مصالح ساختمانی و قطعات خودروی ایران تبدیل می‌کند و فرصت بزرگی برای ارتقای سطح تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی با این ۴ کشور ایجاد می‌کند. 

 

* منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی خزر

پنجشنبه 14 مهر برای محمد مخبر و هیات همراهش روز کاری پرمشغله‌ای بود و دیدارهای معاون اول رئیس‌جمهور از صبح این روز آغاز و تا پاسی از شب ادامه داشت. مهم‌ترین اعلام موضع جمهوری اسلامی در این اجلاس، در سخنرانی معاون اول رئیس‌جمهوری در مجمع اقتصادی خزر پیشنهادات هفتگانه ایران به منظور ارتقای سطح همکاری‌های ۵ کشور این حوزه بود. 

منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی نخستین و مهم‌ترین پیشنهاد جمهوری اسلامی به دیگر اعضای مجمع اقتصادی خزر بود. معاون اول رئیس‌جمهور در این نشست گفت: جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست خارجی دولت سیزدهم، به دنبال گسترش همکاری و تعامل همه‌جانبه با کشورهای همسایه بویژه با کشورهای ساحلی دریای خزر است و پیشنهاد تشکیل «منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی دریای خزر و ایجاد کریدور سبز ترانزیتی و گمرکی» را مطرح می‌کند. 

 

* ترانزیت و پیشنهاد تشکیل کمیته حمل‌و‌نقل

ترانزیت و مسیرهای ترانزیتی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در دیدار معاون اول رئیس‌جمهور با مسؤولان و مقامات دیگر کشورهای حاضر در نشست بود. 

مخبر در دیدار با «ایگور لویتین» دستیار رئیس‌جمهور روسیه، به مسیر راه‌آهن رشت-‌آستارا اشاره کرد و مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه هم با اشاره به توافقات ایران و روسیه درباره همکاری ترانزیتی و سرمایه‌گذاری برای این مسیر گفت: خوشبختانه در حوزه گمرک با کشور روسیه مسیر سبز گمرکی ایجاد شده و توافق مربوط میان ۲ کشور به امضا رسیده است. ترانزیت، محور اصلی گفت‌وگوی معاون اول رئیس‌جمهور با «علی اسدف» نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان بود. مخبر در این دیدار همکاری‌های حوزه حمل‌ونقل را از محورهای اصلی روابط ایران و آذربایجان دانست و گفت: سند همکاری سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان نقش موثری در گسترش روابط فی‌مابین دارد. 

دومین پیشنهاد معاون اول در نشست مجمع اقتصادی هم درباره ترانزیت بود. مخبر در سخنرانی خود، در زمینه حمل‌و‌نقل و به منظور یکسان‌سازی و هماهنگی تعرفه‌های حمل‌و‌نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی، ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک در کارهای زیربنایی مانند بنادر، کشتیرانی و خطوط راه‌‌آهن و تشکیل «کمیته همکاری حمل‌ونقل، ترانزیت، تعرفه و تجارت و گمرکی» را پیشنهاد کرد. 

 

* عبور از دلار با تنظیم روابط بانکی

توسعه همکاری‌های بانکی برای تسهیل فعالیت تجار و بخش خصوصی در دیدارهای مختلف معاون اول رئیس‌جمهور مورد توجه قرار گرفت. مخبر در دیدار با لویتین، دستیار رئیس‌جمهور روسیه این توسعه را در ارتقای سطح همکاری‌های تهران و مسکو موثر دانست که باید برای آن برنامه‌ای دقیق و زمانبندی شده تنظیم شده و با جدیت پیگیری شود. 

مخبر همچنین در نشست هم‌اندیشی با استانداران و روسای مناطق فدراسیون روسیه، بر گسترش صادرات و واردات و همچنین تهاتر میان تهران و مسکو تاکید کرد و گفت: ایران و روسیه ۲ کشور دوست و همسایه هستند و می‌توانند در مبادلات تجاری به ‌جای استفاده از ارز بیگانه، از پول ملی خود استفاده کنند که در این صورت با افزایش تقاضا نسبت به پول ملی، ارزش آن ارتقا پیدا خواهد کرد. 

اهمیت تبادلات پولی و بانکی میان کشورهای حاشیه خزر در سخنان مخبر در دومین نشست مجمع اقتصادی این کشورها، بار دیگر تکرار شد و معاون اول رئیس‌جمهور به عنوان سومین محور پیشنهادی ایران، اعلام کرد که در جهت توسعه همکاری‌های پولی، بانکی و مالی با کشورهای ساحلی دریای خزر، «دستور العملی خاص» تدوین و اجرایی شود؛ کاری که جمهوری اسلامی ایران با بعضی از کشورهای ساحلی شروع کرده است. 

 

* پیشنهاد تشکیل کمیته انرژی در خزر

۵ کشور حاشیه دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین دارندگان منابع گازی جهان، در حالی در مسکو گردهم آمدند که زمستان سخت اروپا در راه است و بحران جنگ اوکراین، در این سختی بسیار اثرگذار. جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس تلاش کرد بیشترین همکاری را در حوزه انرژی و سوخت میان کشورها ایجاد کند. 

«جواد اوجی» وزیر نفت که به همراه معاون اول رئیس‌جمهور و هیأت ایرانی برای شرکت در دومین مجمع اقتصادی خزر به روسیه سفر کرده است، در حاشیه این مجمع با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه انرژی گفت: ترانزیت و سوآپ نفت و گاز از روسیه، ایران را به هاب منطقه در موضوع انرژی تبدیل می‌کند و درآمدهای ارزی فراوانی نصیب کشور می‌شود. 

علی‌خان اسماعیل‌اف، نخست‌وزیر قزاقستان هم در دیدار با مخبر بر اهمیت ارتقای سطح همکاری‌های تهران- آستانه در بخش‌های سوآپ نفت تاکید کرد. 

مخبر در سخنرانی خود در نشست مجمع اقتصادی خزر، چهارمین پیشنهاد خود را به منظور توسعه همکاری‌ها در بخش انرژی داد و گزینه تشکیل «کمیته همکاری نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی کشورهای حاشیه دریای خزر» را روی میز پیشنهادات گذاشت. همچنین مخبر به عنوان پیشنهاد پنجم اعلام کرد: تشکیل «کمیته‌ توسعه همکاری در زمینه‌های برق، آب و تجهیزات مربوط میان کشورهای ساحلی دریای خزر» از دیگر پیشنهادات ایران است. 

اهمیت تنظیم و تدوین سند امنیت غذایی در دیدار مخبر با نخست‌وزیر قزاقستان هم مورد تاکید قرار گرفت. 

مخبر همچنین در پیشنهاد ششم خود به مجمع اقتصادی خزر، درباره امنیت غذایی حوزه آبی خزر هم گفت: جمهوری اسلامی ایران ضمن پیشنهاد ارتقای همکاری کشورهای حوزه دریای خزر در زمینه امنیت غذایی، آمادگی دارد در تهیه نقشه راه و طرح تفصیلی این ابتکار عمل تشریک مساعی کند. باید به اصل «رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و بهره‌برداری معقولانه» توجه شود. 

 

* مقابله با تحریم‌ها، فصل جدید همکاری تهران - مسکو

ماه‌هاست مسکو هم مانند تهران با تحریم‌های گسترده آمریکا و اروپا روبه‌رو است و تجربیات جمهوری اسلامی در این زمینه می‌تواند به روسیه کمک کند؛ موضوعی که محمد مخبر در دیدار با «میخائیل میشوستین» نخست‌وزیر روسیه در نشست مشترک هیأت‌های عالی رتبه ایران و روسیه مورد تاکید قرار داد و گفت: توسعه روابط ایران و روسیه برای دشمنان دارای این پیام است که تحریم‌ها نمی‌تواند مانع از اجرای برنامه‌های ما باشد. 

میشوستین هم در این دیدار توسعه و گسترش روابط ۲ کشور را بهترین پاسخ به تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران و روسیه دانست و گفت: از حضور و فعالیت شرکت‌های ایرانی در روسیه استقبال می‌کنیم و زمینه فعالیت و همکاری مشترک برای شرکای ما در روسیه فراهم است. 

 

* پیگیری توافقات قبلی

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدابراهیم رئیسی تیرماه سال جاری در ششمین اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر شرکت کرد. در حاشیه این نشست که به میزبانی عشق‌آباد ترکمنستان برگزار شد، مذاکرات رئیس‌جمهور با همتایان خود، به توافقنامه‌هایی منجر شد که اکنون به گفته «مهدی صفری» معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه، پیگیری این توافقات بویژه در حوزه اقتصاد و تجارت، از مهم‌ترین اهداف محمد مخبر در دومین مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه خزر است. 

 

* استقبال فعالان روسیه از پیشنهاد کاربردی ایران در مجمع اقتصادی خزر

معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد تحریم‌های ایران و روسیه نباید به بهانه و مانعی برای توقف و کند شدن برنامه‌های همکاری ۲ کشور تبدیل شود. محمد مخبر شامگاه پنجشنبه در دومین روز از سفر خود به روسیه، در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه که در حاشیه دومین مجمع اقتصادی خزر برگزار شد، اظهار داشت: ایجاد مناطق آزاد یکی از راه‌های خنثی‌سازی تحریم‌هاست تا بتوانیم موانع پیش روی توسعه تجارت را برطرف و اثرات تحریم‌ها را خنثی کنیم. 

معاون اول رئیس‌جمهور به منطقه آزاد آستاراخان و ظرفیت‌های گسترده این منطقه اشاره و خاطرنشان کرد: نباید به حجم مبادلات فعلی در منطقه آزاد آستاراخان اکتفا شود، بلکه باید برنامه‌ای جامع طراحی و زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی فراهم شود. 

وی خطاب به فعالان اقتصادی روسیه گفت: باید از ظرفیت‌های موجود نظیر مجمع اقتصادی خزر، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه ا‌وراسیا به نحوی استفاده کنیم که مردم کشورهای منطقه از این فرصت‌ها منتفع شوند. سیاست‌گذاران هرچقدر هم که خوب کار کنند، تا زمانی که فعالان اقتصادی پای کار نباشند، شاهد رشد و توسعه نخواهیم بود. 

وی با اشاره به ظرفیت دریا به عنوان بستری مهم برای توسعه و پیشرفت، اقتصاد دریا و سرمایه‌گذاری در این زمینه را مورد تاکید قرار داد و اظهار داشت: فعالان اقتصادی ایران و روسیه باید سقف پروازی خود را بسیار بالاتر از سطح فعلی در نظر بگیرند و با شناسایی ظرفیت‌ها و مزیت‌های متقابل و همچنین تبادل هیات‌های اقتصادی و تجاری، سطح روابط فی‌مابین و حجم مبادلات تجاری را ارتقا دهند. 

مخبر بزرگ‌ترین مانع پیش روی صادرکنندگان و واردکنندگان را موانع بانکی، بیمه‌ای و تبادلات پولی دانست و بر لزوم تلاش جدی ۲ کشور برای استفاده از پول ملی برای رفع این محدودیت‌ها تاکید کرد. 

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به موضوع مطرح شده در نشست درباره همکاری ۲ کشور در زمینه غذای حلال افزود: برای توسعه همکاری در این زمینه، گروهی از جمهوری اسلامی ایران و گروهی از روسیه در این باره مذاکره و توافقات لازم را منعقد کنند تا مبنای فعالیت در این بخش قرار گیرد.