علی نانکلی: امیرالکلام حضرت علی بن ابیطالب(ع) در نخستین حکمت نهجالبلاغه جملهای دارند که در عین کوتاهی، دریایی از حکمتهای اجتماعی و سیاسی در آن نهفته است. ایشان میفرمایند: «کُنْ فِی الْفِتْنَهِ کَابْنِ اللَّبُونِ، لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ؛ در فتنهها همچون شتر کمسن و سال باش؛ نه پشت او قوى شده که سوارش شوند، نه پستانى دارد که بدوشند».
براى روشن شدن محتواى این کلام بسیار پرمعنا لازم است قبلا 2 واژه «فتنه» و «ابن لبون» تفسیر شود.
فتنه، از ماده «فتن» (بر وزن متن) در اصل به معناى قرار دادن طلا در کوره است تا خالص از ناخالص جدا شود. سپس به معناى هرگونه آزمایش و امتحان و بلا و عذاب و حتى شرک و بتپرستى و آشوبهاى اجتماعى آمده و در اینجا منظور همان آشوبهاى اجتماعى است.
لبون، به شترى گفته مىشود که به جهت زاییدن مکرر پیوسته در پستانش شیر است (لبون به معناى شیردار است از ماده لبن) و ابن لبون به بچه چنین شترى گفته مىشود که 2 سال آن تمام شده و وارد سال سوم شده است؛ نه قوت و قدرت چندانى دارد که بتوان بر پشت او سوار شد و نه پستان پرشیرى (زیرا هم کمسن و سال است و هم نر) و به این ترتیب هیچگونه استفادهاى از آن در آن سن و سال نمىتوان کرد.
از اینجا روشن مىشود هدف امام این است که انسان هنگام شورشهاى اهل باطل و فتنههاى ناشى از خصومت آنها نباید آلت دست این و آن شود؛ باید خود را دور نگه دارد و به هیچیک از گروههای باطل کمک نکند.
در این گونه موارد معمولا این گروهها سراغ افراد بانفوذ و باشخصیت مىآیند تا از نفوذ و قدرت آنها براى کوبیدن حریف استفاده کنند. در این هنگام باید این افراد، بلکه تمام افراد، خواه ضعیف باشند یا قوى، نهایت مراقبت را به خرج دهند که در دام فتنهگران و غوغاسالاران نیفتند، مبادا دین یا دنیایشان آسیب ببیند. رهبر انقلاب در ذیل این حکمت ارزشمند نکتهای ظریف بیان میکنند: «بعضیها در فضای فتنه، این جمله «کن فی الفتنه کابن اللّبون لا ظهر فیرکب و لا ضرع فیحلب» را بد میفهمند و خیال میکنند معنایش این است که وقتی فتنه شد و اوضاع مشتبه شد، بکش کنار! اصلا در این جمله این نیست که «بکش کنار». این معنایش این است که به هیچوجه فتنهگر نتواند از تو استفاده کند؛ از هیچ راه. «لا ظهر فیرکب و لا ضرع فیحلب»؛ نه بتواند سوار بشود، نه بتواند تو را بدوشد؛ مراقب باید بود».
با اقتباس از کتاب پیام امام امیرالمومنین(ع)