گذرگاه کریمه شامل ۲ پل جاده‌ای و ریلی است که روی تنگه کرچ بر دهانه دریای آزوف قرار دارد و روسیه در طول عملیات ویژه نظامی در اوکراین از آن برای انتقال تجهیزات نظامی خود استفاده می‌کند. انفجار یک کامیون بمب‌گذاری شده موجب احتراق مخازن سوخت قطار عبوری از پل ریلی، آتش گرفتن سازه، فرو ریختن بخشی از آن و در نهایت تعطیلی کامل آن شد. 

نکته‌ای که در ابتدا مغفول ماند، وقوع این انفجار در روز هشتم اکتبر درست ساعاتی پس از جشن تولد ۷۰ سالگی ولادیمیر پوتین بود. با دانستن این نکته که گذرگاه کریمه چقدر برای شخص رئیس‌جمهوری روسیه اهمیت دارد، برآورد واکنش شدید او به این خرابکاری چندان دشوار نبود. پوتین عصر یکشنبه اوکراین را به دست داشتن در انفجار این پل و تروریسم دولتی متهم کرد. «دیمیتری مدودف» نزدیک‌ترین فرد به پوتین در ساختار قدرت فدراسیون و جانشین وی در شورای امنیت این کشور نیز متعاقب انفجار پل کریمه، بیم داد که در انتقام، قیامتی در اوکراین برپا می‌شود. برخلاف تصور برخی تحلیلگران اما واکنش روسیه، نه آنگونه که بحثش در یک ماه اخیر بر سر زبان‌ها افتاده بود، یک حمله غیرمتعارف تاکتیکی هسته‌ای به اوکراین، بلکه یک حمله متعارف اما راهبردی بود. در نتیجه آن بخش مهمی از شبکه تولید و انتقال انرژی همسایه غربی روسیه منهدم شد به طوری که برق و آب کی‌یف و حومه‌های آن قطع شده، شبکه متروی پایتخت متوقف شده و شهرهای لفیف، ژیتومیر، خارکیف، دنیپرو، زاپروژیا، اودسا و مناطق شهری در پولتاوا، سومی و ترنوپول از عصر دوشنبه در تاریکی فرو رفته‌اند و محورهای مواصلاتی میان آنها نیز آسیب جدی دیده‌ است. ژنرال «ایگور کوناشنکو» سخنگوی وزارت دفاع روسیه در گزارشی مختصر که درباره این عملیات ارائه داد، از تحقق صد درصدی اهداف آن خبر داد، با این حال اشاره‌ای به این اهداف نکرد. در عوض شخص ولادیمیر پوتین بود که همان روز دوشنبه در نشست شورای امنیت روسیه، قطع شبکه انرژی دشمن را جزو اهداف اصلی عملیات برشمرد. همچنین تحلیلگر شبکه آرتی، سامانه‌های ارتباطاتی سازمان اطلاعات (اس‌یو‌بی) و گارد ملی اوکراین را جزو اهداف عملیاتی برشمرد. 

بر پایه گزارش منابع اوکراینی، 84 موشک و 24 پهپاد از ساعت 8 صبح تا 11 شب دوشنبه به وقت کی‌یف بر شهرها و مناطق حساس این کشور باریدن گرفت. با این حال تعداد محدود تلفات انسانی (11 کشته و 87 مجروح) که عمده آنها نیز نظامی یا نیروهای فنی و خدماتی بودند، نشان می‌دهد اهداف به دقت انتخاب شده و مورد هدف قرار گرفته‌اند. منابع نزدیک به ارتش روسیه اعلام کرده‌اند در این حملات از موشک‌های هوا به زمین تو-95‌ام‌اس و تو-22‌ام 3، موشک‌های دریاپایه خا-555 و خا- 101 شلیک شده از ناوگروه‌های روسی مستقر در دریای سیاه و دریای خزر و همچنین موشک بالستیک اسکندر و سامانه موشکی تورنادو بهره گرفته شده است. نکته جالب استفاده آفندی روس‌ها از سامانه موشکی اس‌300 برای هدف گرفتن خاک اوکراین است. در عین حال رئیس‌جمهور اوکراین مدعی شد پهپادهای انتحاری شاهد 136 ساخت ایران نیز در هدف قرار دادن مناطق حساس کی‌یف استفاده شده‌اند. منابع اوکراینی مدعی‌اند نام سازمانی این پهپادها در نیروهای هوا- فضای روسیه «گران-2» (به معنای گل شمعدانی، نگهبان یا ارزشمند) است. برخی منابع نزدیک به ارتش اوکراین مدعی شده‌اند تعداد پهپادهای مهاجم در عملیات 10 اکتبر بسیار بیشتر از 24 فروند بوده که 13 فروند آنها توسط سامانه پدافند هوایی اوکراین رهگیری شده‌ است. حتی برخی منابع گفته‌اند روز دوشنبه تا 10 اسکادران (55 فروند) از این پهپادهای انفجاری از نزدیک‌ترین فاصله به کی‌یف از داخل خاک بلاروس برخاسته‌اند؛ همسایه شمالی اوکراین که با وجود اتحاد نظامی با روسیه تاکنون دست‌کم به طور ظاهری در جنگ اوکراین بی‌طرف به نظر می‌رسید. 

 

* غرب جنگ هسته‌ای می‌خواهد

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل دیروز در واکنش به حمله تلافی‌جویانه 10 اکتبر روسیه به اوکراین آن را بزرگ‌ترین حمله هوایی روسیه از زمان آغاز جنگ خواند و ضمن محکوم کردن آن ادعا کرد عمیقا شوکه شده است. در مقایسه با گوترش به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا از این عملیات گسترده شوکه نشده است. رسانه‌های جریان اصلی روسیه، واکنش جو بایدن به این حملات را با تاخیر و حاکی از بی‌تفاوتی توصیف کرده‌اند. طبق تحلیل کانال تلگرامی شبکه آرتی، ظاهرا این اقدام قهرآمیز روسیه هیچ شوکی در غرب ایجاد نکرده است. بایدن برای صدور بیانیه زمان بسیار زیادی صرف کرد. در ابتدا به نظر می‌رسید واشنگتن در حال آماده‌سازی نوعی سخنرانی شدیداللحن باشد، با این حال این بیانیه بسیار خسته‌کننده و بیشتر شبیه سخنرانی‌های عادی کاخ سفید بود. کارشناسان رسانه‌ای آمریکایی، این حملات موشکی را واکنش وحشیانه پوتین اما تا حدودی قابل پیش‌بینی پس از انفجار پل کریمه توصیف و همچنین اذعان کردند این حملات کمتر از آنچه در غرب انتظار می‌رفت، تهدیدآمیز و مخاطره‌آمیز تلقی شده است. گویی در واشنگتن کسانی همچنان رویای آغاز حمله اتمی از سوی روسیه را در سر می‌پرورانند. «ملیندا هرینگ» معاون مرکز اوراسیای شورای آتلانتیک در این باره نوشت: «این به این معنا نیست که پوتین از سلاح‌های هسته‌ای استفاده نمی‌کند اما اگر این کار را انجام دهد، چیزهای زیادی برای از دست دادن خواهد داشت».

به نظر می‌رسد حلقه نومحافظه‌کاران صهیونیست پیرامون کاخ سفید بایدن را به سوی تشدید هر چه بیشتر تنش‌ها سوق می‌دهند تا اوکراین را به طور کامل قربانی اهداف ضد روسی خود کنند. پیش‌بینی می‌شود جو بایدن در نشست وزرای دفاع کشورهای عضو ناتو که این هفته در بروکسل برگزار می‌شود، تصمیم ارسال تسلیحات دفاع هوایی پیشرفته‌تری به اوکراین را اعلام کند. از آنجا که زلنسکی هم در تماس تلفنی دوشنبه با بایدن، از او خواسته ارتشش را به موشک‌های دور برد مجهز کند، به نظر می‌رسد نقشه آنگلوصهیونیستی برای تحریک کرملین و کشاندن روسیه به یک جنگ هسته‌ای به طور کامل در حال اجراست. عقربه‌های ساعت جنگ آخرالزمانی بدون تاخیر در حرکت است. 

 

* کی‌‌یف دیگر خط قرمز نیست

در این میان هدف قرار گرفتن اهدافی بی‌سابقه از سوی روسیه بابی جدید در این جنگ 8 ماه و نیمه باز کرد. نخست، ارگ حکومتی کی‌یف، بویژه مناطق نزدیک کاخ مارینسکی (مقر ریاست‌جمهوری) و همین‌طور خیابان ولادیمیرسکایا که مقر نیروهای مسلح و دستگاه اطلاعاتی اوکراین (اس‌بی‌یو) در آن هست. تا پیش از این به نظر می‌رسید مناطق دیپلماتیک و امنیتی پایتخت اوکراین خط قرمز ارتش روسیه باشد و حتی در جریان محاصره کی‌یف در ۲ هفته نخست جنگ نیز واحدهای توپخانه و جنگنده‌های روس از شلیک به این اهداف از فاصله نزدیک خودداری کردند. در این مورد ۲ دیدگاه مختلف وجود داشت:

‌1- ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین و تیم حاکمیتی شامل کابینه و نمایندگان رادا، تحت‌الحمایه‌های سیاسی ایگور کولومویسکی، الیگارش گازی اوکراینی تبعه اسرائیل هستند که در عین حال مالک خطوط و تاسیساتی است که گاز روسیه به شرق اروپا را از خاک این کشور عبور می‌دهد. بنابراین کولومویسکی با آنکه یار غار نومحافظه‌کاران آمریکا و حافظ منافع اقتصادی خانواده بایدن و تیم سیاسی‌اش در اوکراین است، شریک اصلی کرملین نیز در این کشور به حساب می‌آمد. 

در ماه‌های اخیر با توقف کامل ۳ جریان گاز روسیه از مبدا سودژا، ساخرانوفکا و بلاروس از مسیر خاک اوکراین و قول بایدن به کی‌یف مبنی بر تامین گاز ال‌ان‌جی آمریکایی جایگزین از طریق لهستان با قیمت مناسب، عملا شراکت کولومویسکی با گازپروم پایان یافته تلقی شده بود. بنابراین همان حداقل مناسبات پشت پرده الیگارش‌های 2 طرف جنگ نیز تعطیل شده است. به نظر می‌رسد خط و نشان هسته‌ای پوتین برای اوکراین و غرب و در مقابل دعوت زلنسکی برای اقدام پیش‌دستانه هسته‌ای غرب علیه روسیه نیز متعاقب قطع شدن آخرین ارتباطات کارتلی با طرف مقابل باشد، چرا که دیگر نه مسکو و نه کی‌یف در زمین مقابل چیزی برای از دست دادن ندارند. 

2- انفجارهای قارچی‌شکلی که دوشنبه بر سر کی‌یف سایه انداخت، نزدیک‌ترین پیام پوتین به زلنسکی نسبت به تهدید هسته‌ای بود. کرملین با زدن ارگ حکومتی کی‌یف پیام داد دیگر زلنسکی و مقامات دولتش خط قرمز نخواهند بود. در عین حال کشاندن دوباره جنگ به کی‌یف، پیامی بود به نظامیان که باید دست از عملیات خود علیه دونباس و خرسون بردارند. همچنین زدن نیروگاه‌ها و پست‌های فشار قوی و زیرساخت‌ها، برای تحمیل حس وضعیت قرمز جنگی به اهالی پایتخت و مناطق غربی دور از میدان جنگ بود.

 

* سرنوشت اوکراین

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پیشین روسیه و نزدیک‌ترین فرد به رئیس‌جمهور این کشور - که حالا در منصب قائم مقام شورای امنیت ملی قرار دارد - با آغاز جنگ اوکراین تلاش کرده از طریق ویدئوها و متن‌هایی که در کانال تلگرامی‌اش به اشتراک می‌گذارد، نقش یک اتمام حجت‌کننده نزدیک به کرملین را برای رقبای روسیه ایفا کند. او در این مدت نظریاتی همچون فرارسیدن جنگ آخرالزمانی علیه غرب، تحریم‌ناپذیر بودن روسیه، چند برابر شدن قیمت سوخت و انرژی در اروپا و آمریکا، جدی بودن تهدید هسته‌ای پوتین علیه غرب و محو شدن کشوری به نام اوکراین از صفحه جغرافیا و تقسیم آن میان طرف‌های شرقی و غربی را پیش‌بینی کرده است. او در آخرین اظهار نظر خود پس از عملیات اخیر گفت حملات هوایی دهم اکتبر نخستین قسمت از موج حملات برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه وعده حملات بیشتر برای مقابله با تهدید ادامه‌دار، مستقیم و فوری اوکراین علیه روسیه را داد. 

مدودف افزود: «به همین دلیل است که در کنار حفاظت از مردم روسیه و تامین امنیت مرزهای کشور، اقدامات آینده ما به عقیده من باید هدف‌شان از بین بردن کامل رژیم سیاسی اوکراین باشد». 

او قبلا پیش‌بینی کرده بود مناطق مرکزی و غربی اوکراین بزودی به دست شرکت‌های آمریکایی و همچین لهستانی‌ها که نسبت به بخشی از خاک آن ادعای ارضی دارند، تقسیم خواهد شد. 

به نظر می‌رسد اظهارات روز دوشنبه زلنسکی مبنی بر اینکه روسیه خواهان برچیده شدن کشور اوکراین است نیز واکنشی به همین طرح کلی باشد. ولادیمیر پوتین ۳ روز پیش از آغاز عملیات ویژه در خاک اوکراین، این سرزمین را بخشی جدانشدنی از تاریخ روسیه دانسته بود که در نتیجه تقسیم‌بندی‌های اشتباه دوران کمونیسم شوروی از آن جدا شده بود.

* روزنامه‌نگار

***

یکی از مهم‌ترین نخبگان طبقه حاکم ایالات متحده، جو بایدن را مغبون بحران اوکراین خواند و در عین حال برخلاف جریان اصلی رسانه‌های غربی، رژیم کی‌یف را به ماجراجویی‌های خطرناک در شرق اروپا متهم کرد. 

جفری دیوید سکس، اقتصاددان کینزی و چهره بیلدربرگی سابق، متعلق به یکی از برجسته‌ترین خانواده‌های بانکدار یهودی در آمریکا، این هفته در یک گفت‌و‌گوی رسانه‌ای به کاخ سفید هشدار داد که جلوی اقدام جنون‌آسای دولت زلنسکی در گلوله‌‌باران نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا، بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا در جنوب اوکراین را بگیرد. 

این نظریه‌پرداز سیاسی و اقتصادی نزدیک به جورج سوروس که در حال حاضر استاد دانشگاه کلمبیا در نیویورک است، در سال‌های اخیر بارها روایت‌های رسمی دولت‌های غربی و رسانه‌های شرکتی وابسته به آنها درباره موضوعات مختلف را نقض و تلاش کرده مسائل را از زاویه نگاه یک دولت جهانی مفروض تحلیل کند. 

درباره مناقشه روسیه و اوکراین نیز او طی ماه‌های گذشته چند بار خط رسمی روایت غرب را شکسته و به فاش‌گویی پرداخته است. 

سکس یکشنبه گذشته متعاقب حملات انتقامجویانه سنگین روس‌ها به حدود 70 نقطه حساس در سراسر اوکراین با پادکست «گری زون» (منطقه خاکستری) به گفت‌و‌گو پرداخت و سیاست دولت بایدن درباره این بحران را شکست خورده توصیف کرد. 

وی گفت: «تقریبا مطمئنیم اوکراین نیروگاه را گلوله‌باران می‌کند و ما نمی‌توانیم خودمان را مجبور به بیان یک حقیقت ساده کنیم. این دردناک است، زیرا آنها همچنان بدون مجازات به بمباران نیروگاه زاپروژیا ادامه می‌دهند».

به گفته سکس، رسانه‌های غربی وانمود می‌کنند نمی‌دانند چه کسی این نیروگاه هسته‌ای را بمباران می‌کند؛ مجموعه‌ای که دهمین واحد بزرگ تولید برق هسته‌ای در نوع خود در جهان است و در شهر صنعتی انرگودار در جمهوری خودمختار زاپروژیا در خط مقدم نبرد ارتش‌های روسیه و اوکراین قرار گرفته است. 

وی ادامه داد: «حتی اگر این نیروگاه از مارس تحت کنترل روسیه باشد آنها حاضر نیستند بگویند، خب، روسیه کارخانه خودش را گلوله‌باران نمی‌کند پس شاید این اوکراین باشد که آن را گلوله‌باران می‌کند».

سکس در نهایت ضمن ابراز تاسف خطاب به کاخ سفید گفت: «مقامات ایالات متحده حتی نمی‌توانند کلماتی را بیابند تا به کی‌یف بگویند یک نیروگاه هسته‌ای را بمباران نکند؛ به‌رغم فاجعه بالقوه‌ای که ممکن است به وجود آورد. ظاهرا واشنگتن به دولت اوکراین اختیار داده تا روسیه را تحریک و درگیری را تشدید کند».

جفری سکس گذشته بدنامی در دهه‌های 1990 و 2000 میلادی به عنوان یکی از نظریه‌پردازان هم‌طیف جورج سوروس، میلیاردر صهیونیست و بنیانگذار موسسه جامعه باز، در پروژه‌های پیاده‌سازی الگوی اقتصاد کاملا آزاد، جامعه نولیبرالی و انقلاب‌های رنگی در لهستان، روسیه و دیگر جمهوری‌های به جا مانده از شوروی و همین‌طور آمریکای لاتین داشته است. 

او حتی در روسیه پس از فروپاشی به خاطر طراحی اصلاحات «شوک درمانی»، برنده جوایزی شد. می‌توان گفت سکس به عنوان یکی از چهره‌های نزدیک به دولت سایه آمریکا، بهتر از هر کس دیگری نیز حاکمان جدید روسیه را می‌شناسد. با چنین سابقه‌ای او معتقد است که جنس برخورد این ۲ قطب شرق و غرب را هم می‌شناسد و می‌گوید: «ما (غربی‌ها) به نوعی کل موضوع را جعل می‌کنیم، گویی این موضوع مربوط به آمریکا و روسیه نیست در حالی که این جنگ بین روسیه و آمریکاست. ایالات‌متحده افراد زیادی در میدان ندارد اما مقادیر زیادی سلاح، پول و اطلاعات به آنجا ارسال می‌کند. آمریکا درگیر این جنگ است و این کاملا واضح است».

 

* افشای نقش آمریکا در انفجار خطوط گازی روسیه

همین هفته گذشته بود که سکس به عنوان رئیس شبکه راه‌حل‌های توسعه پایدار سازمان ملل در یک مصاحبه با شبکه تلویزیونی بلومبرگ درباره واقعیت پشت پرده انفجار خطوط گازی «نورد استریم»، سر و صدای زیادی به پا کرد. 

حدود ۲ هفته پیش، یک روز پس از اعلام نشتی در ۲ نقطه از خط لوله گاز «نورد استریم ۲» در دریای بالتیک در جنوب آب‌های ساحلی سوئد و نزدیک به جزیره بورنهولم دانمارک، خط لوله موازی آن یعنی «نورد استریم ۱» نیز که منابع گاز طبیعی روسیه را به سواحل شمال آلمان متصل می‌کند، خود در معرض ۲ نشت گاز بسیار نادر قرار گرفت. 

۲ خط لوله یادشده که تحت مدیریت کنسرسیومی بین‌المللی وابسته به غول انرژی روسیه، گازپروم قرار دارد، طی ماه‌های اخیر به یکی از محورهای زورآزمایی ژئوپلیتیک میان شرق و غرب تبدیل شده بودند. 

پوتین آنگلوساکسون‌ها را به دست داشتن در این رخداد متهم کرد و آن را تروریسم بین‌المللی نامید. در مقابل زلزله‌شناسان سوئدی بعدا اعلام کردند ۲ انفجار در امتداد خطوط لوله «نورد استریم» در 26 سپتامبر/ 4 مهر ثبت شده و آژانس انرژی دانمارک نیز گزارش داد که مقدار زیادی گاز وارد دریا شده است. دولت سوئد نیز بدون آنکه شواهدی را که مبنی بر خرابکاری در انفجارهای خط لوله «نورد استریم یک و ۲» در اختیار دارد، با مسکو یا برلین، دو طرف ذی‌نفع این خط گازی به اشتراک بگذارد، به طور مبهم روس‌ها را مقصر این خرابکاری برشمرد. 

سکس اما ادعای رسانه‌های شرکتی غربی مبنی بر اینکه خود روس‌ها، مهم‌ترین خط انتقال گازشان به اروپا را منهدم کرده‌اند را نفی کرد و با صحه گذاشتن بر دیدگاه کرملین درباره نقش خرابکاری طرف سوم در این رخداد، آمریکا را مقصر اصلی این فاجعه زیست‌محیطی خواند. 

وی گفت: «اول از همه، شواهد زیادی وجود دارد؛ مبنی بر اینکه هلیکوپترهای نظامی آمریکایی که معمولا در گدانسک (لهستان) مستقر هستند، بر فراز این منطقه در حال گشت‌زنی بودند. ما همچنین بیانیه قابل توجه وزیر خارجه آمریکا، بلینکن را داریم که جمعه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در واکنش به آسیب‌دیدگی خطوط لوله گاز «نورد استریم» گفت این یک فرصت فوق‌العاده است».

سکس سپس اعتراف کرد: «می‌دانم که این با روایت غرب مغایرت دارد و شما در غرب اجازه ندارید این حرف‌ها را بزنید».

ارائه این نظریه باعث شد مجریان بلومبرگ در همان برنامه زنده به جان او بیفتند و با قطع کردن صحبتش، وی را متهم کنند که بدون مدرک حرف می‌زند. 

چند روز بعد، وزارت دفاع روسیه تصاویر مربوط به یک فیوز مین زیردریایی متعلق به ناتو را که در نزدیکی محل انفجار خط «نورد استریم» یافت شده بود، منتشر کرد. 

سکس در گفت‌و‌گوی این هفته خود به پادکست «گری زون» ضمن اشاره به تلاش رسانه‌های جریان اصلی برای خفه کردن نظریاتش گفت: «بایدن در حل بحران اوکراین شکست خورده است و اساسا به جای اینکه اوکراین را از ناتو دور نگه دارد، وارد جنگ با روسیه شده است. این وظیفه رئیس‌جمهور ایالات متحده است که ترمز کند، زیرا این کشور یک ماشین جنگی در راس قدرت است... کار اصلی رئیس‌جمهور این است که این ماشین جنگی را از جنگ‌افروزی باز دارد ولی در عوض ما حالا با تشدید درگیری سمت آرماگدون می‌رویم».

بر پایه تحلیل این استاد دانشگاه کلمبیا، اوکراین یک «محور جغرافیایی» کلیدی تحت سیاست نومحافظه‌کارانه دولت بایدن برای حفظ جایگاه آمریکا به عنوان ابرقدرت جهان است. سکس در این باره توضیح داد: «برنامه بازی (نومحافظه‌کاران کاخ سفید) این است که دریای سیاه را کنترل کنند که اوکراین، رومانی، بلغارستان، ترکیه و گرجستان دور آن را گرفته‌اند. اینجا جایی است که ناوگان دریایی آنها می‌تواند گلوی روسیه را بفشارد».