گروه سیاسی: هفته گذشته جمعی از اساتید دانشگاه تهران در نشست مشترک، به بررسی حوادث و ناآرامی‌های اخیر پرداختند. نشست «خانه گفت‌و‌گوی دانشگاه تهران» با حضور 90 استاد دانشگاه تهران در تالار شهید سلیمانی این دانشگاه برگزار شد. سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در این نشست که به مدت 4 ساعت به طول انجامید، دستور کار این نشست را بررسی و پاسخ به این ۲ سوال عنوان کرد: «آیا واقعا دانشگاه تهران در جریان‌سازی و جهت‌دهی جامعه در راستای آنچه مصلحت کشور، نظام و دانشگاه است دارای مرجعیت است؟ اگر پاسخ به این سوال خیر است یا مرجعیت دانشگاه در حد مطلوب ما نیست، چه کار باید کنیم تا دانشگاه تهران این مرجعیت را پیدا کند؟» رئیس دانشگاه تهران با اشاره به ناآرامی‌ها و تجمع‌های اخیر در دانشگاه تهران، بیان کرد: فرض اصلی و اساسی ما این است که دانشگاه تهران جای بحث و نقد و نظر است و رهبر عزیزمان نیز این افق روشن را برای ما ایجاد کرده‌اند که دانشگاه اگر جای نقد نباشد، کارایی لازم را نخواهد داشت. شورای عالی انقلاب فرهنگی زیرساخت‌های قانونی خوبی را برای نقد در محیط علمی فراهم کرده است؛ هم کرسی‌های آزاداندیشی و هم مشوق‌هایی که برای این حوزه فراهم شده است.

رئیس‌جمهوری هم در صحبت‌های اخیر خود به این امر اشاره داشته و تاکید می‌کند وزرا همواره پاسخگو باشند. وی با اشاره به شعارهای بعضا نامتعارف و تند که از سوی افراد انگشت‌شماری در تجمعات روزهای اخیر دانشگاه تهران سر داده شده است، تصریح کرد: برخی اصلا حاضر نیستند در فضاهای قانونی و با مدارا به اعلام نقد و بیان اعتراض خود بپردازند و گاهی فضا را تند و هیجانی می‌کنند. البته تلاش‌مان این است که با ابزارهای انضباطی داخل دانشگاه به برخورد با این دانشجویان بپردازیم و از دخالت‌های بیرونی جلوگیری کنیم اما در جریان ناآرامی‌ها تعدادی از دانشجویان در خیابان‌های اطراف دانشگاه یا در اغتشاشات خیابانی دستگیر شدند. 

 

* هر مسأله‌ای که به وجود می‌آید، در کنارش ایران‌هراسی هم به وجود می‌آید

حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این نشست با اشاره به ناآرامی‌های اخیر در کشور، اظهار کرد: راجع به ایران یک بزرگنمایی وجود دارد. هر مسأله‌ای که به وجود می‌آید، در کنارش ایران‌هراسی، اسلام‌هراسی، شیعه‌هراسی، دولت‌هراسی و انقلابی‌هراسی به وجود می‌آید و این دیگرسازی که از داخل هراس به وجود می‌آید یک دفعه شکل می‌گیرد. در یک فضاهایی آنقدر نقاط کور راجع به ایران وجود دارد که وقتی چند متغیر واقعی راجع به ایران اعم از میزان مشارکت زنان، تعداد دانشجویان و میزان رشد علمی را برمی‌شماری، تعجب می‌کنند. وی افزود: بازنمایی‌ای که از مساله حجاب در عرصه رسانه‌ای غرب صورت گرفت «حجاب اجباری» بود. «حجاب اجباری» یک مغالطه است. حجاب از تکالیف الهی و یک وظیفه شرعی است که یک مسلمان مقید به انجام آن است. نماز هم یک واجب الهی است که هر مسلمانی که به تکلیف اسلامی و الهی تن می‌دهد باید آن را به جا آورد. حجاب یک ضرورت اجتماعی است. 90 درصد آنچه شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده مربوط به تقویت حوزه شناخت نسل جوان و تقویت مهارت‌های فکری نسل جوان است. وی ادامه داد: آنچه به بهانه فوت خانم امینی در ایران صورت گرفت یک جنگ رسانه‌ای بود و یک مهندسی بعد از ماجرای فوت خانم مهسا امینی صورت گرفته که صدایش از درون بی‌بی‌سی و سعودی اینترنشنال و منافقین و کومله و چپ‌های تند دنیا بیرون آمد. البته در کنار این ماجرا، احساسات و ادراکات جوان ما درگیر شده و این را نباید به هیچ وجه نادیده بگیریم اما تنها جایی که می‌تواند موضوع را حل کند و راه‌حل ارائه دهد، دانشگاه است. 

 

* افروز: باید ریشه‌های موضوع خیزش‌های اعتراضی را بررسی کنیم

غلامعلی افروز، استاد دانشکده روانشناسی و رئیس اسبق دانشگاه تهران نیز در این نشست با تاکید بر اینکه دانشگاه باید برای بررسی ریشه‌ای و ارائه راه‌حل‌های اساسی درباره مواجهه با اعتراضات اجتماعی، محور شود، عنوان کرد: مباحث باید به ۲ قسمت تقسیم شود؛ یکی بررسی ریشه‌ای پدیداری خیزش‌های اعتراضی، هنجارشکنی و آشوبگری و ارائه راه‌حل‌های اساسی برای حل آن. باید ریشه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و روانشناختی موضوع خیزش‌های اعتراضی را بررسی کنیم و ببینیم هنجارشکنان و آشوبگران چه کسانی هستند و بگوییم حالا چه باید کرد و راه‌حل‌های اساسی ارائه کنیم. افروز چند پیشنهاد ارائه کرد و گفت: اول اینکه ما دانشگاهیان دیداری از جوانان آسیب‌دیده در موقعیت‌های آسیب‌زا و خانواده‌های‌شان داشته باشیم و با آنها گفت‌وگو کنیم. دوم تلاش برای آزادی سریع معترضان بازداشت شده را در دستور کار قرار دهیم، البته معترضانی که تخریب نکرده‌اند، آدم نکشته‌اند و بانک به آتش نکشیده‌اند، هر چند با برانگیختگی هیجانی شعارهای هنجارشکنانه و توهین‌آمیز هم داده باشند. 

 

* ظریف: اینکه دانشجو بتواند حرفش را بزند نقطه قوت ما محسوب می‌شود

محمدجواد ظریف، عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه «در طول 43 سال گذشته، مردم بزرگ‌ترین عامل امنیت و استقرار و ثبات نظام جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند»، گفت: گفتمان عزت که گفتمان مقام معظم رهبری است، در کنار حضور مردم، بزرگ‌ترین عامل بازدارنده برای جمهوری اسلامی بوده و در آینده هم خواهد بود. اینکه ما از یک طرف زیر بار زور نمی‌رویم و اینکه مردمی داریم که در برابر حرف نادرست مقاومت می‌کنند، بزرگ‌ترین عامل بازدارنده است. وی با سپاسگزاری از رئیس دانشگاه تهران به خاطر پیگیری و تلاش برای آزاد شدن دانشجویانی که در ناآرامی‌های اخیر بازداشت شده بودند، خاطرنشان کرد: در دنیایی که ارتباطات جهانی شده، روایت‌های جهانی هستند که ذهن‌ها را می‌سازند و سیاست‌ها را شکل می‌دهند. تصویری که از دانشجوی زندانی در دنیا ایجاد می‌شود این است که در قشر روشنفکر دانشگاهی ایران یک تعارض اساسی وجود دارد اما اینکه دانشجو بتواند حرفش را بزند نقطه قوت ما محسوب می‌شود.

 

* فرجی‌دانا: دانشگاه باید محل گفت‌وگو باشد

رضا فرجی‌دانا، استاد دانشکده فنی و رئیس اسبق دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: هر اقدامی در این مقطع زمانی انجام دهیم تا بتوانیم دانشگاه را در موقعیتی که باید در جامعه نقش‌آفرین باشد قرار دهیم، اقدام کاملا درستی است. دانشگاه میراث گذشتگان برای ما نیست، بلکه امانت آیندگان نزد ما است و باید سال‌های سال نقش‌آفرین در عرصه اجتماع باشد. فرجی‌دانا با بیان اینکه دانشگاه باید محل گفت‌وگو باشد، تاکید کرد: تنوع فکری را به رسمیت بشناسیم و گفت‌وگو بین دانشجویان و گفت‌وگو بین استادان و گفت‌وگوی بین‌نسلی (بین دانشجو و استاد) رایج شود تا ضمن اینکه این شکاف بین‌نسلی پر شود، دامن آموزش و پژوهش نیز از سیاست جدا شود تا دیگر با این پدیده مواجه نشویم که برخی در اعتراض به یک موضوع اجتماعی بیایند و تعطیلی کلاس‌ها را مطالبه کنند. 

 

* نیلی: کاری کنیم که همه گروه‌های دانشجویی براحتی میتینگ برگزار کنند

محمود نیلی‌‌احمدآبادی، رئیس سابق دانشگاه تهران که با 7 سال ریاست رکورددار عمر مدیریتی در دانشگاه تهران شناخته می‌شود نیز با تاکید بر به رسمیت شناختن تنوع و تکثر در جریان دانشجویی، بیان کرد: کاری کنیم تا علاوه بر گروه‌های فرهنگی، هنری و سیاسی موجود، گروه‌های دیگر هم نمایندگی داشته باشند و براحتی اتاق بگیرند و میتینگ برگزار کنند. نیلی از تبعیض و رانت و دیده نشدن به عنوان چالش‌های اصلی جامعه نام برد و گفت: جامعه بویژه جامعه جوان برخوردار نیست و دیده نمی‌شود. دانشگاه تهران بیاید قوانینی که رانت و تبعیض ایجاد کرده و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی که مبنای رانت و تبعیض شده است را ملغی کند. 

 

* طیب‌نیا: انتظار حوادث اخیر را داشتیم

علی طیب‌نیا، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران نیز در این جلسه عنوان کرد: «انتظاری که از این جلسه و از دانشگاه تهران می‌رود این است که دنبال ریشه‌یابی حوادث اخیر باشد. باید بپرسیم چرا در مقاطع مختلف با آشوب و شورش مواجه می‌شویم. ما با انباشتی از مشکلات در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی مواجه هستیم که هر زمان به شکلی خود را نشان می‌دهد؛ یک روز با افزایش قیمت بنزین، یک روز با حذف یارانه‌ها و یک روز به بهانه فوت خانم مهسا امینی خود را نشان می‌دهد. این یک بهانه است و ما از قبل انتظار داشتیم در تداوم تحرکات قبلی، چنین حادثه‌ای اتفاق بیفتد».

 

* جنیدی: دانشجویان حتی یک شب هم در بازداشت نمانند

لعیا جنیدی، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز از رئیس دانشگاه تهران درخواست کرد از هر اختیاری که دارید استفاده کنید تا دانشجویان حتی یک شب هم در بازداشت نمانند و بعدا هم بتوانند برائت بگیرند. درج بازداشت در سابقه آنها جز اینکه منجر به جامعه‌ستیزی شود دستاورد دیگری نخواهد داشت. بدتر از ناامیدی، بی‌تعلقی است؛ یک شهروند باید یک تعلقی به جامعه داشته باشد تا در ستیز با جامعه قرار نگیرد. 

 

* مطهری: باید بر پوشش اسلامی در دانشگاه‌ها و ادارات تأکید داشته باشیم

علی مطهری، استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران با اشاره به ناآرامی‌های اخیر، گفت: به نظر می‌رسد از خشونت با افرادی که فقط شعار می‌دهند باید پرهیز شود و اصرار نداشته باشیم که این داستان زودتر تمام شود. اما آن کسی که می‌خواهد تخریب کند و آتش بزند باید مورد برخورد قرار گیرد. دعوت به گفت‌وگو داشته باشیم. به همین خانمی که روسری‌اش را برداشته است فرصت دهیم که بیاید حرفش را بزند. ما هم منطق داریم و نمی‌ترسیم. مطهری با بیان اینکه «عده‌ای از افرادی که شعار آزادی می‌دهند دنبال برداشتن حجاب هستند»، تاکید کرد: ما باید بر پوشش اسلامی در دانشگاه‌ها و ادارات تاکید داشته باشیم و نباید کوتاه بیاییم. وی افزود: عده‌ای دنبال تغییر رژیم هستند. تا آنجایی که شعار می‌دهند نباید خیلی به آنها کاری داشته باشیم ولی آنجا که به اقدام عملی دست بزنند باید مورد برخورد قرار گیرند. 

 

* دفاع محکم امین‌زاده از رعایت حجاب در دانشگاه

الهام امین‌زاده، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز با تاکید بر حفظ کرامت و احترام همیشگی مردم، یادآور شد: با عدم آرامش و عدم امنیت، نه اقتصاد و نه حقوق اجتماعی و نه حقوق بشر محلی از اعراب نخواهد داشت. امین‌زاده با اشاره به ضرورت ایجاد بستر مناسب برای آزادی عقیده و بیان، تصریح کرد: البته از بعد حقوقی عرض می‌کنم که در حوزه قانون که نفع جمعی است، سیطره با قانون است، چون نفع عمومی است. عضو هیات علمی دانشگاه تهران ضمن انتقاد از سهل‌انگاری برخی دانشجویان در رعایت پوشش متناسب با شأن آکادمی، گفت: احترام محیط مقدس دانشگاه باید حفظ شود. 

 

* تحلیل ابراهیم متقی از ناآرامی‌های اخیر

ابراهیم متقی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی و مخالفان جمهوری اسلامی در شکل‌گیری ناآرامی‌های اخیر، گفت: برخی در فضای بین‌المللی می‌خواهند از جمهوری اسلامی ایران انتقام بگیرند. 5 سال پیش محمد بن‌سلمان این بحث را داشت که ما بحران را به داخل ایران می‌کشانیم. امروز موج پول‌های محمد بن‌سلمان، ناآرامی را داخل ایران کشانده است. این بحران از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به داخل کشیده شده است. معادله قدرت در روایت جدیدی که تلاش می‌کنند بسازند، می‌خواهد جمهوری اسلامی را در یک فضای تغییرات ژئوپلیتیک جدید قرار دهد و می‌خواهد گسترش قدرت را با موج‌های معکوس به مبدأ برگرداند. استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: بر اساس گفت‌وگوهایی که در ۲ سال گذشته با مراجع مسؤول داشته‌ام، بحث اصلی این بوده که خشونت بین‌فردی در خانواده، جامعه، قبیله، استادیوم و... در حال افزایش است. وقتی این خشونت شکل می‌گیرد، پیامدهای خاص خود را به وجود می‌آورد. متقی از نادیده‌انگاری جوانان و تغییر نسل به عنوان عامل دیگر ناآرامی‌های اخیر نام برد و با انتقاد از امنیتی و انتظامی کردن موج‌های اجتماعی، اظهار داشت: یک نوع شیفت ارزشی در فضای کنش دانشجویی وجود دارد. در سال‌های گذشته فقط یک اتاق دانشجویی داشتیم، اجازه دهیم انرژی‌ها آزاد شود و اتاق‌های دانشجویی متنوعی داشته باشیم. بیشترین اعتراضات ثبت‌شده در اروپا است و بیشترین امنیت اجتماعی هم در اروپا وجود دارد. بپذیریم که باید یک فضای نهادسازی شکل دهیم. 

 

* کولایی: فضای گفت‌وگو در دانشگاه فراهم شود

الهه کولایی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با طرح مطالبه آزادی دانشجویان بازداشت‌شده، تاکید کرد: فضای گفت‌وگو و طرح دیدگاه‌های متفاوت و متعارض در نهادهای دانشجویی دانشگاه فراهم شود. در دانشگاه تهران نهادهای دانشجویی که مجال را برای گفت‌وگو فراهم کنند، فعال شوند تا دیدگاه‌های متفاوت و انتقادها و همه مباحثی که باید در فرآیند گفت و شنود در جامعه طرح شود، در عرصه عمومی قرار گیرد و برای آنها چاره‌اندیشی شود. اجازه دهیم فضای گفت‌وگو و طرح دیدگاه‌های مختلف در دانشگاه فراهم شود. 

 

* فرهمندپور: قانون‌مداری راهکار حل مشکلات است

فهیمه فرهمندپور، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز «قانون‌مداری» را راهکار حل مشکلات دانست و گفت: 12 سال پیش این مساله مطرح شد که برای حجاب دانشجویان چه باید کرد. گفتم دانشگاه قانون دارد و کار قانون این است که افراد را ملزم کند کارشان را درست انجام دهند و کمک کند حق‌شان را نیز دریافت کنند. در دانشگاه چند دسته قانون وجود دارد؛ قانون آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و انضباطی که به همه آنها باید پرداخته شود. 

 

* حدادعادل: اتفاق این روزها از هر جهت اسباب تأسف است

غلامعلی حدادعادل، استاد پیشکسوت دانشگاه تهران نیز در این نشست اظهار داشت: «اتفاقی که این روزها در کشور افتاده از هر جهت اسباب تأسف است. بنده حتی برای آن جوان‌هایی که می‌آیند و شعارهای هنجارشکن می‌دهند و تخریب می‌کنند و دستگیر و زندانی می‌شوند هم غصه می‌خورم؛ نه فقط غصه آن پلیسی را می‌خورم که آن آقا رفته گلویش را ببرد، نه فقط غصه آن پلیسی را می‌خورم که رویش بنزین ریخته و آتش زدند و آن جوان دیگری که در موکب مشهد ایستاده بود و خنجر در قلبش فرو کردند و کشتند. هم غصه آنها را می‌خورم و هم غصه اینهایی که شعار علیه اینها می‌دهند، چون اینها هم بچه‌های همین کشور هستند». وی در ادامه بیان داشت: «این انقلاب به برکت مردم به پیروزی رسیده و پیروزی‌اش را به برکت مردم حفظ کرده است. آمریکا و انگلیس می‌خواهند به هر ترتیبی مردم را از این انقلاب جدا کنند. جرم بزرگی که مردم ایران مرتکب شده‌اند، استقلال‌طلبی است». وی ادامه داد: «در دنیایی که رئیس‌جمهور آمریکا کشوری مثل عربستان را گاوشیرده معرفی می‌کند و به هیچ کسی در آن کشور هم برنمی‌خورد، حالا یک کشور اسلامی بزرگ با چند هزار سال سابقه فرهنگی و تمدنی و با این موقعیت جغرافیایی و سیاسی حساس در منطقه با داشتن نفت و با اعتقاد دینی مردم و تشیعی که همواره مبارز بوده است، آمده انقلاب کرده و استقلال به دست آورده است. این جرم بزرگی است که از نظر آنان تاوان سنگینی دارد و از همان هفته اول بعد از انقلاب اسلامی شروع به تاوان دادن کردیم». حداد‌عادل در بخش دیگری از صحبت‌هایش با انتقاد از دوقطبی‌سازی‌ها در جامعه اظهار کرد: «متاسفانه جامعه ما به سرعت به سمت دوقطبی شدن پیش می‌رود و این در حالی است که در جامعه با طیفی از سلیقه‌ها روبه‌رو هستیم که در عین حال که باید این طیف را به سمت معنویت و اسلامیت سوق دهیم ولی نباید واقعیتش را انکار کنیم».