فرزانه دانایی: روز شانزدهم اکتبر حزب کمونیست چین بیستمین کنگره ملی خود را در بالاترین سطح سیاسی که شامل سران سیاسی و نظامی این کشور است، آغاز کرد. در این کنگره که یک هفته به طول می‌انجامد، غیر از انتخاب رئیس‌جمهور چین برای دوره 5 ساله بعدی، نقشه راه این کشور برای رویارویی با حوادث و اتفاقات جهان نیز مشخص خواهد شد. هر کدام از اعضای حزب کمونیست و سران آن که قرار است در این نشست سخنرانی کنند، از ماه‌ها قبل متن سخنرانی خود را آماده کرده‌اند و سخنرانی شی جین پینگ، رهبر فعلی حزب کمونیست نیز گفته می‌شود از 3 ماه پیش تا به حال در حال نوشتن و تدوین بوده است. این دقت بالا، نشان از اهمیت این کنگره برای آینده چین و پیمودن مسیر مقابله و رویارویی پکن با واشنگتن دارد. شی جین پینگ در سخنرانی ۲ساعته خود در روز اول این نشست، نشان داد برخلاف سال‌های پیش که مسائل اقتصادی در راس برنامه‌های دولت چین برای آینده این کشور قرار داشت، امسال پکن قرار است به سمت حمایت از برنامه‌های امنیتی برود؛ مساله‌ای که نشان از نگرانی حزب کمونیست از آینده رویارویی غرب با این کشور دارد. 

این سخنرانی اما محورهای مهم دیگری نیز داشت که در زیر به آنها اشاره می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین آنها، نوع مواجهه چین در 5 سال آینده با بحران تایوان بود. یکی از محورهای مهم صحبت شی در این باره، «سیاست اتحاد مجدد» تایوان و چین بود. او اشاره مستقیمی به افزایش تنش بین آمریکا و چین بر سر تایوان با سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به این منطقه نکرد و تلاش کرد با تاکید بر اصل «چین واحد» و صحبت کردن از «نیروهای خارجی» که این اصل را هدف قرار داده‌اند، لحن ملایم‌تری در مقابل تایوان داشته باشد و نشان دهد چین چندان هم اضطراری برای تحت کنترل قرار دادن تایوان ندارد؛ سیاستی که طی چند ماه گذشته نیز بر آن تاکید کرده بود. از نظر شی جین پینگ، تایوان با اقدامات نظامی به چین ملحق نخواهد شد و این مردم منطقه هستند که باید با میل و نظر خود به این نتیجه برسند که بازگشت به سرزمین مادری برای آنها از هر گزینه دیگری بهتر است. او با لحن ملایم خود در برابر مردم تایوان و حکومت این منطقه نشان داد هیچ تهدید فوری امنیتی‌ای را برای تایوان به وجود نخواهد آورد و تمایل به لشکرکشی نظامی به این منطقه ندارد. این همان تحلیلی است که بسیاری از کارشناسان منطقه شرق آسیا و چین، بر آن تاکید و اعتقاد داشتند اگر اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا نبود، حتی می‌شد انتظار داشت هیچ مانور نظامی‌ای نیز در منطقه انجام نشود. با این حال رسانه‌های آمریکایی به دنبال سیاست‌های دولت‌شان، در طول چند ماه گذشته به دنبال دراماتیک کردن فضا در این منطقه بودند و بارها بیان کرده بودند در داخل حزب کمونیست شی جین پینگ با انتقادات افرادی رو به رو شده است که معتقد بوده‌اند در زمان سفر پلوسی به تایوان، او واکنش قاطعانه و محکمی به آمریکا و تایوان نشان نداده است. سخنرانی اخیر رهبر حزب کمونیست اما نشان داد شی هنوز هم به دنبال پیوستن بی‌سروصدا و آرام تایوان به سرزمین مادری است و قرار نیست برای این کار به روی مردم خودش اسلحه بکشد. در مقابل، شی ترجیح داد در این سخنرانی، روی تهاجمی خود را در مقابل آمریکا نشان دهد. او به این مساله هیچ اشاره‌ای نکرد که آیا به دلیل بحران تایوان، نیروهایش را به مقابله با آمریکا وا‌می‌دارد یا نه و ترجیح داد سیاست ابهام در این باره را به کار برد؛ سیاستی که سال‌های سال آمریکا در مقابل تایوان به کار می‌برد. دولت‌های مختلف در آمریکا در طول سالیان گذشته بر این باور بودند نباید سیاست روشن و واضحی در مقابل تایوان داشته باشند و نباید از استقلال این منطقه یا پیوستنش به چین حمایت کنند. با این حال دولت بایدن بعد از سال‌ها، سیاست ابهام را کنار گذاشت و بارها به صورت صریح و علنی تاکید کرد استقلال تایوان باید به رسمیت شناخته شود. سخنرانی شی جین پینگ نشان داد او حالا ترجیح می‌دهد سیاست ابهام را در مقابل آمریکا به کار برده و اعلام نکند آیا در مقابله با آمریکا در مساله تایوان، دست به اسلحه و استفاده از نیروی نظامی می‌برد یا نه. آمریکایی‌ها حالا در مساله تایوان به این نتیجه رسیده‌اند نمی‌توانند تنها با اتکا به نیروی نظامی خود به مقابله با پکن بپردازند، زیرا حزب کمونیست و رهبر آن شی جین پینگ ترجیح داده‌اند با راهکارهای دیگری چون تحت فشار سیاسی گذاشتن تایوان، اثرگذاری بر افکار عمومی در این جزیره و جنگ روانی و حقوقی با مسؤولان دولت تایوان، به هدف خود دست پیدا کنند و در این میان خط‌کشی جالب توجه و دقیقی بین دشمن خارجی و مردم تایوان دارند. 

او در سخنرانی یک سال پیش خود نیز گفته بود: «مردم چین هرگز به هیچ نیروی خارجی‌ای اجازه نمی‌دهند به ما قلدری کرده، ما را سرکوب کند یا منکوب‌مان کند». منظور اصلی شی در آن سخنرانی دولت ایالات متحده بود که از همان زمان سیاست مقابله با چین به بهانه استقلال تایوان را در پیش گرفته بود و هر روز بر بحران‌های موجود در منطقه شرق آسیا و دریای چین جنوبی می‌افزود. این نوع سخنرانی‌ها اما به نظر می‌آید لحن تهاجمی‌تری به خود گرفته است که خود نشان‌دهنده افزایش تنش‌ها بین چین و ایالات متحده و پیش‌بینی درباره افزایش بیشتر آنها در آینده است. 

در این میان مساله‌ای که باعث نگرانی بیش از پیش غرب درباره آینده چین شده، برنامه رهبر حزب کمونیست برای افزایش میزان تولیدات نظامی در این کشور و در عین حال افزایش استفاده از تکنولوژی روز در این تولیدات است؛ مساله‌ای که به وضوح در سخنرانی شی جین پینگ دیده شد. او در این سخنرانی خواستار تلاش همه‌جانبه شرکت‌های فناوری برای پیروزی در میدان رقابت با غرب شد و از آنها خواست اقداماتی انجام دهند که چین کاملا در تولید کالاهای استراتژیک و فناوری بالا، تنها به داخل وابسته باشد و دیگر هیچ وابستگی خارجی‌ای نداشته باشد. تفاوت سخنرانی شی جین پینگ در این باره با 5 سال گذشته، این بود که در سخنرانی قبلی، او خواسته بود برای پیشرفت فناوری به کالاهای مورد نیاز بازار توجه شود اما این بار صراحتا از شرکت‌ها خواست به سمت تولید کالاهای استراتژیک مورد نیاز کشورش حرکت کنند. این مساله نشان می‌دهد رقابت‌های چین و آمریکا بر سر تراشه‌ها که عمدتا در تایوان تولید می‌شوند، قرار است به‌شدت بالا گیرد و همین مساله نیاز چین به پیشرفته شدن ابزارهای نظامی نظیر تکنولوژی‌های مورد نیاز در نبرد را بیش از پیش می‌سازد. 

سخنرانی شی در جلسه آغاز به کار نشست حزب کمونیست، با توجه به اینکه او شانس بالایی برای انتخاب شدن دوباره به عنوان رئیس‌جمهور این کشور دارد، اهمیت بسیار بالایی در نوع نگاه به آینده این کشور دارد. شی جین پینگ معتقد است چین بخوبی توانسته بحران کرونا را مدیریت کند و سیاست «کووید صفر» دولت او اگر چه منجر به برخی کاهش‌ها در رشد اقتصادی این کشور شده اما توانسته راه را برای ادامه فعالیت‌های اقتصادی چین باز کند و در ادامه باید شاهد رشد بیشتر اقتصادی این کشور باشیم. با این حال آنقدرها که توان نظامی و دفاعی این کشور و توان تکنولوژیک، برای دولت چین در مقابله با آمریکا مهم است، رشد اقتصادی در 5 سال آینده اولویت اصلی دولت شی جین پینگ نخواهد بود، زیرا او اعتقاد دارد سرعت فعلی نیز برای ادامه مسیر مناسب است و نیاز به جهش فوق‌العاده در این مسیر وجود ندارد. براساس همین صحبت‌ها می‌توان براحتی پیش‌بینی کرد اولویت چین، این روزها از اقتصاد به سمت تامین امنیت و منافع ملی این کشور رفته و در این مسیر پکن در حال آماده کردن خود برای رویارویی هر چه بیشتر با آمریکا و متحدان غربی‌اش است.