گروه فرهنگ و هنر: 4 روز از آغاز ثبت‌نام فیلم‌های ملی در جشنواره فجر می‌گذرد و فاصله ما تا آغاز این جشنواره بزرگ داخلی 100 روز است. هر چند موج درخواست سینماگران برای پروانه ساخت در مهرماه اوج گرفته اما با توجه به فرصت کمی که باقی مانده، برای گمانه‌زنی درباره مدعیان احتمالی فجر، باید به آنهایی رجوع کنیم که پیش‌تر کلید خورده‌اند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، کمی بیشتر از 3 ماه تا آغاز چهل‌و‌یکمین دوره جشنواره فیلم فجر باقی مانده است و آثاری که می‌توان به عنوان داوطلبان حضور در این رویداد معرفی‌شان کرد به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته‌ای از فیلم‌ها ساخته شده‌اند و آماده شرکت در جشنواره‌ هستند، دسته‌ای دیگر در نیمه فرآیند تولید هستند و برای اتمام این فرآیند روی 100 روز باقیمانده حساب کرده‌اند و برخی فیلم‌ها هم تازه شست‌شان خبردار شده که جشنواره نزدیک است و بتازگی پروانه ساخت گرفته‌اند. تعداد محدودی هم هستند که در گیرودار بروکراسی دریافت پروانه نمایش گرفتار بودند و حالا با رهایی از این گرفتاری، نیم‌نگاهی به جشنواره امسال دارند. 

اگر بخواهیم درباره حاضران احتمالی فجر امسال یک گمانه‌زنی نسبتا دقیق داشته باشیم، بیشتر باید بر ۲ دسته اول تمرکز کنیم اما کم نبوده‌اند فیلم‌هایی که در فاصله‌ای نزدیک به جشنواره جلوی دوربین رفته‌اند و توانسته‌اند خودشان را بموقع به جمع رقبا برسانند. نمونه‌اش را همین سال گذشته هم داشتیم؛ محمدحسین مهدویان در فاصله حدود ۲ ماه قبل از جشنواره پروانه ساخت «مرد بازنده» را گرفت و آن را به فجر رساند. به هر حال تا اعلام لیست قطعی شرکت‌کنندگان فجر، حدود ۲ ماه و اندی وقت داریم اما از بین گزینه‌های موجود، کدام فیلم‌ها شانس بیشتری برای حضور  دارند؟

 

* آمادگان حضور!

با نگاهی به گزینه‌های موجود، از بین دسته‌هایی که ذکر شد، پر و پیمان‌ترینش دسته در حال ساخت است اما تعدادی از گزینه‌ها را فیلم‌هایی تشکیل می‌دهند که ساخته شده‌ و پروانه نمایش هم گرفته‌اند و تنها به اندازه فشردن دکمه ثبت‌نام با جشنواره فجر فاصله دارند. 

نرگس آبیار از آن دست کارگردانانی است که نامش با جشنواره فیلم فجر پیوند خورده است. اصلا نقطه شروع شناخته شدنش به عنوان یک کارگردان صاحب سبک هم از همین جشنواره بود و با درخشش «شیار 143» بود که آبیار، آبیار شد. حالا این کارگردان در ششمین کارگردانی فیلم بلندش سراغ «سووشون» رفته و داستان یک خانواده از طبقه متوسط را در زمان جنگ دوم جهانی روایت می‌کند. خلاصه داستان «سووشون» از این قرار است: «داستان در مقابل دیدگان زری اتفاق می‌افتد که یک زن متاهل و خوشبخت است و سعی دارد از خانواده‌اش محافظت کند. زری و یوسف در یک میهمانی از سوی حاکم شرکت می‌کنند. حاکم که خود مهره‌ای وابسته است از طریق فروش آذوقه‌ای که متعلق به مردم است به ارتش بیگانه، موجبات قحطی بیشتر می‌شود. یوسف خان فردی روشنفکر و باغیرت است. او حاضر به فروش آذوقه‌ مردم به بیگانگان نیست و می‌خواهد از مردم پشتیبانی کند». ابتدا قرار بود آبیار این پروژه را تنها در قالب یک سریال نمایش خانگی تولید کند اما مدتی بعد از صدور پروانه ساخت سریال، پروانه ساخت نسخه سینمایی آن هم صادر شد تا بتوانیم از «سووشون» به عنوان کاندیدای حضور در فجر چهل‌ویکم یاد کنیم. بخشی از فیلمبرداری این اثر در برخی اماکن تاریخی شیراز انجام شده و فیلمبرداری نسخه سینمایی آن هم به پایان رسیده و ممکن است یکی از مسافران فجر امسال باشد. 

 کیومرث پوراحمد که 4 سال بود از کارگردانی دور بود، امسال بار دیگر با «پرونده باز است» به این فضا بازگشته است. او البته سال گذشته با نقش‌آفرینی در «نگهبان شب» در جشنواره فجر حاضر شده بود اما مدت‌ها بود او را در قامت یک کارگردان ندیده بودیم. «پرونده باز است» درباره یک پرونده جنایی است و روایتگر داستان نوجوانی ۱۵ ساله است که ناخواسته مرتکب قتل می‌شود. این فیلم هم فیلمبرداری خود را به پایان رسانده و در حال حاضر در مراحل پساتولید به سر می‌برد. این فیلم بیست‌ویکمین اثر سینمایی این کارگردان نام آشنای سینماست و در آن بازیگرانی چون پژمان بازغی، محمدرضا غفاری، نسیم ادبی، علی باقری، فرهاد قائمیان، پویا نجفی، متین ستاری، مهبد جهان‌نوش و امیرعلی سیفی حضور دارند. 

از بین دیگر فیلم‌هایی که مراحل تولید را پشت سر گذاشته‌اند، می‌توان به «توتو» ساخته محمد ابراهیم عزیزی، «استاد» نخستین فیلم بلند عماد حسینی، «پروانه‌ها فقط یک روز زندگی می‌کنند» ساخته محمدرضا وطن‌دوست و نماینده ایران در جشنواره فیلم توکیو، «خاطرات بندباز» دومین ساخته حامد رجبی، «شهر خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی و «ببعی» محصول پویانمایی مؤسسه اوج اشاره کرد. عمده مدعیان فجر را اما باید در بین فیلم‌هایی جست‌وجو کرد که هنوز در میانه راه فیلمبرداری قرار دارند.

 

* فجری‌های جلوی دوربین

شرایط همه فیلم‌هایی که شانس حضور در فجر را دارند و هم‌اکنون جلوی دوربین هستند، یکسان نیست. تعدادی تازه مرحله پیش‌تولید را پشت‌سر گذاشته‌ و فیلمبرداری را آغاز کرده‌اند و برخی دیگر، اندک اندک آماده قرار گرفتن روی میز تدوین می‌شوند. پایان یافتن یا نیافتن مراحل تولید فیلم‌های هر یک از این 2 گروه به عوامل گوناگونی وابسته است اما طبیعتا گروه دوم شانس بیشتری نسبت به گروه اول دارد. 

مدت‌ها بود ساخت فیلمی درباره زندگی شهید بروجردی نقل محافل رسانه‌ای بود تا اینکه محمدحسین لطیفی به عنوان کارگردان آن انتخاب شد و چندی بعد با کلید خوردن پروژه سینمایی «غریب»، از گریم بابک حمیدیان در نقش شهید بروجردی رونمایی شد. این فیلم محصول مؤسسه اوج است و در نیمه‌های مرحله فیلمبرداری قرار دارد و از همان ابتدا هم اعلام شده بود در صورت مساعد بودن شرایط، برای حضور در جشنواره فجر تدارک دیده می‌شود. فیلم شهید محمد بروجردی جدی‌ترین محصول امسال سازمان هنری- رسانه‌ای اوج است که فیلمنامه آن بر اساس منابع مستند و پژوهشی مختلف همچون کتاب «محمد؛ مسیح کردستان» اثر نصرت‌الله محمودزاده و دیگر اسناد تازه یافته، نوشته شده است. محمودزاده همچنین به عنوان مشاور محتوایی با این پروژه همکاری می‌کند. 

کیانوش عیاری پس از «کاناپه»‌ای که توقیف شد و توقیفش هم حاشیه‌های بسیاری را به دنبال داشت، دیگر در سینما دیده نشد. حالا با گذشت 6 سال از ساخت آن فیلم، عیاری با یک فیلم کمدی به سینما بازگشته است. «ویلای ساحلی» عیاری که نام پیشین آن «رکر» بود، با کارگردانی عیاری و هنرنمایی زوج کمدین «شیشلیک»، یعنی رضا عطاران و پژمان جمشیدی در اواسط مرحله فیلمبرداری قرار دارد و می‌توانیم از آن به عنوان یکی از گزینه‌های جدی حضور در فجر امسال نام ببریم. 

داستان این فیلم درباره خانواده‌ای است که قرار است ۶ ماه از یک ویلا نگهداری کنند. چاوش صاحب ویلا برای دانشگاه رفتن دخترش ۶ ماه به خارج از کشور می‌رود و ویلا را به یونس (پژمان جمشیدی) و همسرش (ریما رامین‌فر) می‌سپارد و آنها با فرزندان‌شان به ویلا نقل مکان می‌کنند اما برادر زن یونس (رضا عطاران) با ورود به خانه داستان‌هایی را رقم می‌زند. 

 جواد عزتی که در این سال‌ها حضور پررنگی در ادوار مختلف جشنواره فجر داشته، این بار جلوی دوربین یک فیلم اولی حاضر شده است. حسین میرزامحمدی که پیش‌تر در حوزه فیلم کوتاه فعالیت داشت، در نخستین کار بلندش سراغ «کت چرمی» آمده و در آن به مضمونی اجتماعی پرداخته است. این فیلم در چهارراه سیروس جلوی دوربین رفته و به گفته عوامل سازنده، قرار است برای حضور در جشنواره فیلم فجر آماده شود. گفتنی است تهیه‌کننده این فیلم، کامران حجازی تهیه‌کننده «مرد بازنده» مهدویان است. 

در کنار این گزینه‌های احتمالی برای حضور در فجر، از برخی گزینه‌های احتمالی دیگر هم می‌توان سخن به میان آورد که هنوز پیش‌تولید خود را هم شروع نکرده‌اند و بعید است به جشنواره برسند و شانس کمی برای این قضیه دارند. جدی‌ترین گزینه‌ای که در این شرایط قرار دارد، «نامیرا» است که فیلمی اقتباسی از رمان «نامیرا»ی صادق کرمیار با موضوع قیام امام حسین(ع) است. کارگردانی این اثر سینمایی به شهریار بحرانی سپرده شده است و نگارش فیلمنامه آن را داوود میرباقری برعهده دارد. مشغله‌های میرباقری در پروژه «سلمان فارسی» نیز عامل دیگری است که احتمال رسیدن این فیلم به فجر چهل‌ویکم را پایین می‌آورد. افزون بر آن، محسن علی‌اکبری، تهیه‌کننده «نامیرا» پیش‌ از این در مصاحبه‌ای گفته است: «ما طبیعتا دوست داریم فیلم بتواند در جشنواره حاضر شود اما مبنای اصلی ما این است که فیلم در نهایت کیفیت و زیبایی ساخته شود و هیچ چیز از کیفیت فیلم کم نکند، چرا که فیلم جایگاه و شأنیت بسیار بالایی به‌ خاطر موضوع امام حسین(ع) دارد».فیلم‌هایی که از آنها نام برده شد، بخشی از حاضران احتمالی بود و تعداد فیلم‌های در حال تولید و حتی تولیدشده، بیش از این تعداد است. فقط چند روز از آغاز زمان ثبت‌نام فیلم‌های ملی جشنواره فجر گذشته است و عوامل بسیاری وجود دارد که می‌تواند ترکیب فیلم‌های حاضر در جشنواره را تغییر دهد اما آنچه از احتمالات موجود برمی‌آید، این است که امسال، فجر شاهد فیلمسازان باسابقه بسیاری خواهد بود که پس از مدتی دوری از سینما، به سوی این عرصه بازگشته‌اند. تنوع موجود در آثار نیز نوید یک جشنواره دیدنی را می‌دهد و در روزهایی که فیلم‌های در حال اکران چندان نتوانسته‌اند رضایت اقشار مختلف مخاطبان را به دست آورند، می‌توان به فیلم‌های چهل‌ویکمین جشنواره فجر امیدوار بود.