چپگرایان بعد از شیلی، کلمبیا، آرژانتین و ونزوئلا، یکی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین را نیز فتح کردند
گروه بینالملل: پس از شمارش آرای دور دوم انتخابات ریاستجمهوری برزیل، «لولا داسیلوا» توانست 50.81 درصد آرا را به دست آورد و به عنوان رئیسجمهور بعدی برزیل انتخاب شود. دور دوم انتخابات ریاستجمهوری برزیل در حالی یکشنبه برگزار شد که در دور نخست آن که 11 مهر برگزار شده بود، لولا داسیلوا، رئیسجمهور سابق و چپگرای این کشور با کسب 46.5 درصد آرا و «ژائیر بولسونارو» رئیسجمهور تندرو فعلی با 44.8 درصد به دور دوم رفته بودند.
انتخابات برزیل در حالی برگزار شد که بر اساس گزارش نیویورکتایمز، «برزیل طی دهه گذشته، از یک بحران به بحران دیگر گذر کرده است: تخریب محیطزیست، رکود اقتصادی، استیضاح یک رئیسجمهور، زندانی شدن ۲ رئیسجمهور و یک بیماری همهگیر (کرونا) که بیش از هر جای دیگری در خارج از ایالاتمتحده باعث مرگ مردم شد». به نوشته این روزنامه آمریکایی: «مورخان در برزیل میگویند این انتخابات به طور گسترده به عنوان مهمترین رأی مردم این کشور در دهههای اخیر در نظر گرفته میشود، چرا که تا حدی ممکن است سلامت یکی از بزرگترین دموکراسیهای جهان در خطر باشد». در ادامه این گزارش آمده است: «ژائیر بولسونارو رئیسجمهور فعلی، یک پوپولیست راست افراطی است که دوره اول ریاستجمهوری او به دلیل آشفتگی و حملات مداومش به نظام انتخاباتی برجسته بوده است. او به خاطر سیاستهایی که جنگلزدایی در جنگلهای بارانی آمازون را تسریع میکرد، استقبال از داروهای اثباتنشده علیه واکسنهای «کووید-۱۹» و حملات شدیدش به رقبای سیاسی، قضات، روزنامهنگاران و متخصصان بهداشتی، خشم در داخل و نگرانی در خارج از کشور را برانگیخت». نیویورکتایمز افزود: «رقیب او، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا رئیسجمهور سابق، یک چپگرای دوآتشه است که در دهه اول این قرن بر شکوفایی اقتصادی برزیل نظارت داشت اما (پس از پایان ریاستجمهوری) به اتهام فساد به زندان رفت».
این یک شکست تاریخی برای بولسونارو است که نخستین رئیسجمهور برزیل شد که دومین دوره ریاستجمهوری خود را در انتخابات از دست داد. داسیلوا در سخنرانی پیروزی خود یکشنبهشب به وقت محلی در سائوپائولو به دهها هزار هوادار شاد خود گفت: «تاکنون بولسونارو با من تماس نگرفته است تا پیروزی من را تصدیق کند و نمیدانم که آیا او با من تماس خواهد گرفت یا پیروزی من را تصدیق خواهد کرد». داسیلوا اعلام کرد که کشورش به صلح و وحدت نیاز دارد و در عین حال تاکید کرد به عرصه بینالمللی بازگشته و دیگر نمیخواهد «پریا» باشد. او پس از یک کارزار انتخاباتی شدیدا دوقطبی گفت: «به نفع هیچکس نیست که در یک کشور تقسیم شده در یک وضعیت جنگ دائمی زندگی کند». رئیس جمهور منتخب که قرار است اول ژانویه آغاز به کار کند، خواستار همکاری بینالمللی برای حفظ جنگلهای بارانی آمازون شد. داسیلوا از تعدادی از رهبران جهان از جمله جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا تبریک دریافت کرد. این در حالی است که رئیسجمهور فعلی برزیل مورد حمایت ترامپ بود. ترامپ در یک ویدئوی حمایتی از بولسونارو، گفت: «او را از دست ندهید، اجازه ندهید این اتفاق بیفتد. این برای کشور شما خوب نخواهد بود. من کشور شما را دوست دارم اما خوب نیست. پس بیرون بروید و به رئیسجمهور بولسونارو رأی دهید. او کاری را انجام میدهد که کمتر کسی میتواند». از سوی دیگر ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه روز دوشنبه به لولا، رئیسجمهور منتخب برزیل، به خاطر پیروزی برای سومین دوره ریاستجمهوری و خلع ژائیر بولسونارو، رئیسجمهور فعلی این کشور تبریک گفت.
داسیلوا طی ۲ دوره ریاستجمهوری بین سالهای 2003 تا 2010 بر برزیل حکمرانی کرد و طی آن برنامههای اجتماعیای راهاندازی کرد که مورد حمایت گسترده مردمی قرار گرفت. رئیسجمهور راست افراطی کنونی یکشنبهشب شکست خود را نپذیرفت و این نگرانی را ایجاد کرد که ممکن است نتیجه را به چالش بکشد. لولا به دهها هزار هوادار شادی که پیروزی او را در خیابان پائولیستا سائوپائولو جشن میگرفتند، گفت: «تاکنون بولسونارو با من تماس نگرفته تا پیروزی من را به رسمیت بشناسد، و من نمیدانم که آیا او تماس خواهد گرفت یا پیروزی من را تصدیق خواهد کرد». بازارهای مالی ممکن است هفتهای پرنوسان را تجربه کنند، زیرا سرمایهگذاران گمانهزنیها درباره کابینه لولا و خطر زیر سوال بردن نتایج از سوی بولسونارو را ارزیابی میکنند.
لولا قول بازگشت به رشد اقتصادی دولتمحور و سیاستهای اجتماعی را داده است که به رهایی میلیونها نفر از فقر در ۲ دوره ریاستجمهوری وی از سال 2003 تا 2010 کمک و برزیل را به یک رهبر در مذاکرات جهانی آب و هوا تبدیل کرد. با این حال، حزب کارگران او بعدا توسط یک رکود اقتصادی عمیق و یک رسوایی فساد بیسابقه که او را به دلیل محکومیتهای رشوهخواری به 19 ماه زندان محکوم کرد و سال گذشته توسط دادگاه عالی لغو شد، آسیب دید. در آستانه انتخابات، بولسونارو ویدئویی از ایالات متحده در توئیتر به اشتراک گذاشت که در آن ترامپ از او حمایت کرد و گفت که او احترام جهانی برزیل را در صحنه جهانی تضمین کرده است. داسیلوا به طور خاص از بولسونارو به دلیل وضعیت سقوط کرده کشور در خارج از کشور انتقاد و بر کمبود بازدیدهای دولتی و دیدارهای دوجانبه تاکید کرده است.
جالب آن است که در انتخابات دیروز برزیل، برزیلیهای اروپاییتبار به بولسونارو دست راستی و برزیلیهای با اصالت به لولای چپ رأی دادند. لولا در ماه آوریل، جرالدو آلکمین، رقیب سابق راست میانه را به عنوان معاون خود انتخاب کرد. این یکی دیگر از بخشهای کلیدی تلاش برای ایجاد یک جبهه گسترده طرفدار دموکراسی بود، نه فقط برای خلع بولسونارو، بلکه برای آسانتر کردن حکومت.
پیروزی داسیلوا موجی از پیروزیهای اخیر چپها را در سراسر منطقه از جمله شیلی، کلمبیا و آرژانتین گسترش داد. چنانکه در گزارشهای سابق روزنامه «وطنامروز» منتشر شده بود، چنانچه لولا داسیلوا پیروز انتخابات برزیل میشد 7 کشور پرجمعیت آمریکای لاتین (برزیل، مکزیک، کلمبیا، آرژانتین، پرو، ونزوئلا و شیلی) که 80 درصد جمعیت منطقه را دارند همگی توسط رهبران چپ اداره خواهند شد که این امر به ثمر نشست.
برزیل و رؤیای رشد اقتصادی دوره داسیلوا
در برزیل، حزب کارگر، ابتدا به رهبری «لولا داسیلوا» و بعدا تحت رهبری «دیلما روسف» از سال 2003 تا سال 2016 که روسف در یک کودتای پارلمانی برکنار شد، حکومت کرد. اکنون، مخالفت با کابوس راست افراطی «ژائیر بولسونارو» رئیسجمهوری فعلی سبب شده محبوبیت حزب کارگر و شخص لولا داسیلوا در برزیل افزایش پیدا کند؛ روندی که میتواند در ادامه قدرتیابی چپها و چپهای نو در آمریکای لاتین، برزیل را هم شامل شود. پس از لغو محکومیتهای دادگاه و بازپسگیری حقوق سیاسی خود، لولا در تلاش برای برکناری بولسونارو راهبری حزب کارگر را به دست گرفت. داسیلوا با محبوبیت 80 درصدی و رشد اقتصادی 5. 7 درصدی از سمت خود کنار رفت. اگر چه شهرت حزب کارگر از آن زمان به دلیل رسواییهای فساد و رکود اقتصادی در دوران روسف خدشهدار شد اما داسیلوا بسیاری از جذابیتهای مردمی شخصی خود را حفظ کرده است. حال با اعلام نتایج انتخابات برزیل، پازل حضور فرزندان سیمون بولیوار در آمریکای لاتین تکمیل شد. فرناندز در آرژانتین، مادورو در ونزوئلا، آرسه در بولیوی، گابریل بوریچ در شیلی، کانال در کوبا، اورتگا در نیکاراگوئه، پدرو کاستیلو در پرو، آندرس مانوئل لوپز اوبرادور در مکزیک، سیومارا کاسترو در هندوراس و لولا در برزیل از جمله مهمترین رؤسای دولتهای چپگرا و میراثداران بولیوار، رهبر انقلابی آمریکای لاتین هستند.