گروه اقتصادی: دیوان محاسبات در ادامه روند حرکت به سمت برخط‌سازی تفریغ بودجه، اقدام به انتشار گزارش تفریغ بودجه 6 ماه نخست سال جاری کرد. پیش از این نیز دیوان محاسبات با ارائه گزارش‌های ۲ ماهه گام بلندی در راستای اصلاح ساختارهای معیوب بودجه‌ریزی سنتی کشور برداشته بود. با توجه به اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی تا چند هفته دیگر درگیر بررسی لایحه بودجه سال 1402 خواهند شد، این گزارش تفریغ می‌تواند کمکی بسزایی به آنها در آسیب‌شناسی بودجه کند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، این گزارش حاکی است تا زمان مذکور 13 درصد احکام به ‌صورت کامل اجرایی شده است. در 21 درصد عدم اجرا و در 66 درصد اجرای بخشی از احکام بودجه را شاهد هستیم. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد روند میزان کسری بودجه در نیمه نخست سال جاری کاهشی بوده است. 

همچنین افزایش 446 درصدی میزان وصولی ریالی حاصل از نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز صادراتی در دوره گزارشگری فعلی نسبت به مدت مشابه سال قبل، وصولی نزدیک به 100درصدی درآمدهای مالیاتی و بیش از 89 درصدی سایر درآمدها نسبت به مصوب 6 ‌ماهه، کاهش 64 درصدی تعداد دستگاه‌های حساب ‌نداده و افزایش 12درصدی میزان ثبت اطلاعات کارکنان دستگاه‌های اجرایی در سامانه پاکنا در مقایسه با مدت 4 ماهه قبلی از مهم‌ترین یافته‌های دیوان محاسبات است. 

گزارش این نهاد نظارتی از ارزیابی اجرای قانون بودجه سال 1401 در 6 ‌ماه نخست نشان می‌دهد:

ـ بین تعداد 69 حکم که متضمن تدوین، تهیه، تصویب و ابلاغ آیین‌نامه، دستورالعمل، سازوکار اجرایی، ترتیبات اجرایی و شیوه‌نامه پرداخت تا پایان شهریور سال 1401 بودند، برای 55 درصد (38 حکم) اقدام لازم شده و درباره 45 درصد (31 حکم) احکام قانون بودجه نقض شده است. 

ـ در 49 مورد ردیف درآمدی، وصولی رخ نداده که از جمله دلایل کسری بودجه محسوب می‌شود و تعداد 59 ردیف درآمدی، دارای وصولی کمتر از 50 درصدی نسبت به پیش‌بینی‌ بوده و 18 مورد ردیف درآمدی جدید نیز وصولی نداشته است. 

ـ تخصیص اعتبار برای طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با تاریخ پیش‌بینی خاتمه در پایان سال 1401 به ‌منظور بهره‌برداری بموقع این طرح‌ها، کامل و بهینه نبوده است، میان 117 طرح مذکور با پیش‌بینی تاریخ اتمام در پایان سال 1401 صرفاً به 45 طرح تخصیص اعتبار 0.03 درصدی تا 121.85 درصدی شده است و برای مابقی طرح‌ها به ‌تعداد 72 مورد هیچ‌گونه تخصیص اعتباری انجام نشده است. لازم به ذکر است تخصیص 100 درصدی اعتبار به این طرح‌ها موجب بهره‌برداری بموقع آنها و افزایش اثربخشی لازم خواهد شد. 

- تعداد 1928 دستگاه اجرایی (40 درصد) اطلاعات کارکنان خود را در مهلت مقرر سامانه پاکنا ثبت نکرده‌اند، همچنین تعداد 1916 دستگاه اجرایی (40 درصد) لیست حقوق و مزایای کارکنان خود را در سامانه موضوع ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه کشور در موعد قانونی ثبت نکرده‌اند. 

ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از محل فعالیت‌هایی از جمله «درمان ناباروری» و «تدوین و اجرای سیاست‌های جمعیتی کشور» هیچ‌گونه اعتباری دریافت نکرده است که این موضوع موجب عدم تحقق اهداف قانونگذار تا مقطع کنونی شده است. درباره پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان نیز اقداماتی به ‌صورت ناقص و پراکنده توسط وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر شده است. طبق ماده 74 قانون برنامه ششم توسعه، وزارت بهداشت و درمان مکلف بود ظرف ۲ سال اول اجرای برنامه ششم (پایان سال 1397) نسبت به استقرار پرونده الکترونیک سلامت اقدام کند اما هدف قانون‌گذار تا مقطع کنونی به ‌صورت کامل محقق نشده است. 

ـ 343 شرکت اطلاعات خود و ‌شرکت‌ها و مؤسسات تابعه و وابسته را در سامانه یکپارچه اطلاعات ‌شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیر‌دولتی مستقر در وزارت امور اقتصادی و دارایی ثبت و به‌روزرسانی نکرده‌اند. همچنین 22 شرکت آمار نیروی انسانی خود را حداکثر تا 31 اردیبهشت‌ سال 1401 در پایگاه اطلاعات کارکنان نظام اداری (پاکنا) وارد نکرده‌اند. 

ـ تعداد 93 دستگاه اجرایی قانون ممنوعیت عضویت همزمان مقامات و معاون آنان و مدیران ‌دستگاه‌های اجرایی کارکنان شاغل در پست‌های مدیریتی در هیات‌مدیره، مدیریت عاملی و سایر مدیریت‌های اجرایی ‌شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی و سازمان‌ها را رعایت نکرده‌اند و اطلاعات اموال غیرمنقول از جمله انفال و اموال تملیکی در اختیار 379 دستگاه اجرایی در سامانه جامع اموال دستگاه‌‌های اجرایی (سادا) در موعد مقرر قانونی ثبت یا تکمیل نشده است. 

 

* متفاوت‌ترین تفریغ بودجه

بنا بر این گزارش، گزارش تفریغ بودجه ۱۴۰۰ با ویژگی‌های متمایزکننده نسبت به تفریغ‌های گذشته مانند ارائه زودتر از موعد قانونی، افزایش محسوس یافته‌های حسابرسی که منجر به افزایش ۴۰ درصدی یافته‌های مربوط به اقدامات پیشگیرانه بود و پیوست گزارش‌های بیست‌‌گانه و همراه با پیشنهادات اصلاحی برای تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۲ تقدیم مجلس شورای اسلامی شده بود. 

ارائه زود‌هنگام گزارش تفریغ بودجه، سبب شده تا پایان شهریور ۱۴۰۱ بیش از ۹۳۰۰ یافته حسابرسی مندرج در این گزارش ۶ ماه زودتر از سال گذشته، جهت رسیدگی به دادسرای دیوان محاسبات کشور ارجاع شود. همچنین ارائه گزارش‌های برش‌های ۲ ماهه از تفریغ بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور منجر به افزایش بیش از ۴۰ درصدی تعداد یافته‌های مربوط به اقدامات پیشگیرانه (از تعداد ۹۵۷ یافته در سال ۱۳۹۹ به ۱۳۴۷ یافته در سال ۱۴۰۰) شده است. 

یکی دیگر از وجوه تمایز این گزارش نسبت به سنوات قبل، پیوست گزارش‌های بیست‌گانه همراه با پیشنهادات اصلاحی برای تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه با موضوعات «رابطه مالی نفت و دولت»، «ارزیابی عملکرد شرکت‌های واگذارشده طبق قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴»، «عملکرد انتشار اوراق مالی اسلامی»، «آمایش سرزمین و توازن منطقه‏ای»، «پژوهش و فرهنگ»، «حقوق گمرکی و مالیات»، «حقوق و دستمزد و منابع انسانی»، «تامین ارز ترجیحی»، «بودجه‏ریزی مبتنی بر عملکرد، قیمت تمام ‌شده فعالیت‌ها و محصولات و خدمات»، «هدفمندسازی یارانه‏ها»، «تولید و اشتغال»، «عملکرد تسهیلات تکلیفی در نظام بانکی»، «بیمه و صندوق‌های بازنشستگی»، «بهداشت، درمان و سلامت»، «سیاست‌های تامین مسکن»، «حوزه آب»، «صنعت برق» و «محیط‌زیست» به گزارش تفریغ ماده واحده، تبصره‌ها، بندها و اجزای قانون بودجه ۱۴۰۰ بوده است. 

 

***