اسدالله خسروی: هوای تهران در پی افزایش آلاینده‌ها برای چندمین روز متوالی باز هم ناسالم گزارش شد و طبق اعلام اداره کل هواشناسی استان، این وضعیت به دلیل وارونگی هوا تا فردا نیز ادامه دارد. به گزارش «وطن‌امروز»، هر سال با ورود به ماه‌های سرد سال ظهور پدیده وارونگی هوا نفس کشیدن را برای پایتخت‌نشینان سخت می‌کند اما تاکنون اقدام مشهودی برای رفع این معضل انجام نشده است. در حالی که 28 دستگاه مسؤول، موظف به اجرای قانون «هوای پاک» هستند اما آنگونه که مشخص است انسجام خاصی بین این دستگا‌ه‌ها به طوری که بتوانند با همکاری و هم‌ا‌فزایی به وظایف خود در این زمینه عمل کنند به چشم نمی‌خورد تا تهرانی‌ها و ساکنان برخی کلانشهرها همچنان هوای ناسالم و مضر استنشاق کنند. این پدیده که ناشی از کم‌توجهی و اهمال‌کاری برخی دستگاه‌های متولی است، سالانه باعث مرگ بسیاری از شهروندان می‌شود و با آنکه وزارت بهداشت بر هزینه‌های بسیار بالای سلامت در این بخش تاکید دارند اما توجه آنچنانی به این موضوع مهم که با جان مردم سر و کار دارد نمی‌شود. عوامل متعددی باعث بروز چنین پدیده شومی می‌شود که بخش عمده آن وجود خودروهای فرسوده، دودزا و بی‌کیفیت است به طوری که به گفته پلیس راهور 17 میلیون وسیله نقلیه فرسوده در کشور وجود دارد.

در این باره رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره حل مساله آلودگی هوا گفت: واقعیت این است که در بحث آلودگی هوا تاکنون اقدام عملی خاصی از سوی دستگاه‌های متولی انجام نشده است. این معضل با حرف زدن و برگزاری جلسات بی‌نتیجه حل نمی‌شود، آن هم در حالی که استفاده از هوای پاک حق مردم است.

سمیه رفیعی با بیان اینکه طرح‌ها و لوایح فراوانی به مجلس آورده می‌شود اما تنها چیزی که به آن دقت نمی‌شود حل مساله آلودگی هوا و اجرای قانون هوای پاک است، افزود: به طور مثال طبق قانون تاکید شده است از سال 1401 خودروها استانداردهای لازم را برای کاهش آلایندگی ارتقا دهند اما وزارت صمت 3 سال است در این زمینه کوتاهی می‌کند و توجهی به رعایت استاندارد یورو 6 که قرار بود انجام شود ندارد. از طرفی همین روزها مصوبه‌ای از سوی دولت پیشنهاد شد تا اسقاط خودرو‌های فرسوده را انجام ندهد، آن هم در شرایطی که براساس قانون باید به ازای تولید هر 4 خودرو یک خودروی فرسوده از رده خارج شود اما توجهی به این موضوع نمی‌شود، در حالی که 80 درصد آلایندگی هوا ناشی از منابع متحرک است. در چنین شرایطی دولت لایحه‌ای را به مجلس آورده است تا یک و نیم درصد قیمت تولید خودرو به صندوقی در وزارت صمت واریز شود و این یعنی عملی نشدن اسقاط خودروها.

رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس در ادامه افزود: هرچه وزارت بهداشت اعلام می‌کند سالانه 11 میلیارد دلار هزینه سلامت مردم به دلیل آلودگی هوا می‌شود اما گوش شنوایی نیست. البته از سال گذشته اقداماتی در راستای اجرای قانون «هوای پاک» انجام و قرار شد هر دستگاهی که در این راستا ترک فعل کند به قوه‌قضائیه معرفی شود. این در حالی است که خود سازمان برنامه و بودجه تاکنون هیچ منبعی را برای اجرای قانون پاک تخصیص نداده است ولی امسال برای نخستین بار این قانون ردیف بودجه‌ای گرفت. همچنین در یک ماه گذشته برخی دستگاه‌ها جلساتی برگزار کردند که خروجی یکی از آن جلسات شناورسازی فعالیت مدارس و اداره‌های دولتی بوده است. به هر حال حل مساله آلودگی هوا نیازمند یک اقدام عملیاتی‌تر است.

ادامه روند افزایش آلاینده‌های هوای تهران

با نگاهی به روند کنترل منابع آلاینده هوا در تهران درمی‌یابیم هیچ پیشرفتی در این زمینه حاصل نشده و همچنان شاهد تردد خودروهای فرسوده، تولید خودروهای بی‌کیفیت و فعالیت صنایع آلاینده در نزدیکی شهرها هستیم و با این اوصاف باید پرسید چه کسی نگران آلودگی هواست. همزمان با کاهش دما در پایتخت، بار دیگر شاهد افزایش آلودگی هوا در تهران هستیم و کیفیت هوا برای سومین روز متوالی در شرایط «ناسالم برای گروه‌ها حساس» قرار دارد. افزایش آلودگی هوای پایتخت در روزهای سرد سال پدیده‌ جدیدی نیست اما نکته قابل تأمل این است که همچنان شاهد ترک فعل دستگاه‌ها درباره آلودگی هوا و نادیده گرفتن این موضوع مهم هستیم. عدم توجه دستگاه‌های مسؤول به موضوع آلودگی هوا درحالی است که بر اساس گزارش وزارت بهداشت، سال 1400 در 27 شهر آلوده کشور با 35 میلیون جمعیت، حدود 21 هزار مرگ‌‌ومیر منتسب به آلودگی هوا ناشی از ذرات معلق کمتر از  2.5 میکرون در بزرگسالان گزارش شد که 30 میلیارد دلار هزینه به کشور تحمیل کرده است، همچنین در تهران 6 هزار نفر جان خود را به این علت از دست داده‌اند. آلودگی هوا در تهران ناشی از 2 عامل آلاینده‌های متحرک (خودرو، اتوبوس، موتوسیکلت و ...،) و منابع آلاینده ثابت (نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و...) است. 

به گفته کارشناسان، خودروهای فرسوده یکی از دلایل اصلی آلودگی هوای تهران است. آنطور که مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران می‌گوید حدود 400 هزار خودروی فرسوده روزانه در پایتخت تردد می‌کنند. تردد این تعداد خودروی فرسوده در تهران درحالی است که بحث اسقاط خودرو همچنان مغفول مانده است و در حالی که دولت لایحه جدید خود برای اسقاط خودرو را عملی‌ترین راهکار اسقاط می‌داند، مجلس شورای اسلامی این لایحه را فرار دولت از فرآیند اسقاط می‌داند و هنوز با آن موافقت نکرده است. خودروهای ساخت داخل علاوه بر اینکه ایمنی پایینی دارند، سیستم احتراق بسیار قدیمی نیز دارند که همه نهادها از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، پلیس راهور و مجلس شورای اسلامی از آن گله‌مند هستند. علاوه بر کیفیت ساخت پایین، لابی‌گری خودروسازها نیز باعث افزایش سن مراجعه این خودروها به مراکز معاینه فنی شده و سبب شده این خودروها مدت زمان بیشتری را بدون نظارت معاینه فنی به آلوده کردن هوای پایتخت بپردازند. به گفته رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، موتوسیکلت‌های کاربراتوری 7 برابر یک خودرو آلایندگی تولید می‌کنند این در حالی است که حدود 3 میلیون از این موتورسیکلت‌ها در تهران تردد دارند. برای حل این مشکل قرار بود از ابتدای سال 1401 تردد موتوسیکلت‌ها و تاکسی‌های کاربراتوری در شهر تهران ممنوع شود اما به دلیل عدم تأمین اعتبار لازم برای طرح‌های تشویقی و پرداخت کمک هزینه به دارندگان موتوسیکلت‌های کاربراتوری، این طرح نیز مغفول ماند. وسایل نقلیه عمومی بویژه اتوبوس‌های شرکت واحد یکی دیگر از عوامل اصلی آلایندگی در شهر تهران است و حدود 30درصد از آلایندگی که به واسطه منابع متحرک تولید می‌شود، ناشی از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی است. به گفته مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، حدود 62 درصد ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران فرسوده است، با این وجود جایگزینی این اتوبوس‌ها با سرعتی بسیار کمتر از نیاز پایتخت انجام می‌شود.

منابع ثابت آلاینده، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، سایت‌های دفن و سوزاندن زباله و آلودگی محدود ناشی از موتورخانه‌ها را شامل می‌شود. از زمانی که سوزاندن مازوت در تهران ممنوع شد، آلودگی ناشی از نیروگاه‌ها نیز کاهش یافته است اما با توجه به افزایش شدید مصرف گاز در کشور طی سال جاری، این گمان می‌رود که برای تأمین برق، امسال در تهران شاهد سوزاندن مازوت باشیم هرچند تاکنون این موضوع تأیید نشده است. در مجموع اگر شرایط کنترل تمام منابع مذکور را نسبت به سال گذشته بسنجیم، در هیچ یک از آنها پیشرفت خاصی حاصل نشده و همچنان شاهد تردد خودروهای فرسوده، تولید خودروهای بی‌کیفیت داخلی، تردد موتوسیکلت‌های کاربراتوری، درجا کار کردن اتوبوس‌ها در پایانه‌‌ها و تخلف صنایع آلاینده در اطراف تهران هستیم. لازم است تمام 24 دستگاه مسؤول در اجرای قانون «هوای پاک» نسبت به انجام وظایف خود اقدام کنند تا از تحمیل هزینه میلیاردی بر کشور و از دست رفتن جان شهروندان جلوگیری شود.