گروه سیاست خارجی: دولت بایدن برجام می‌خواهد یا خیر؟ این پرسشی است که این روزها ابهامات زیادی حول آن وجود دارد. برخلاف آنچه طی روزهای گذشته درباره مرگ برجام در دستگاه محاسباتی واشنگتن روایت شد اما دولت آمریکا آنگونه که گفته می‌شود توافق را فراموش نکرده است؛ حداقل تبادلات ارتباطی در «بک چنل» آمریکایی- استفاده از کانال‌های غیررسمی ارتباطی به جای کانال‌های عادی و رسمی برای مذاکره- این را نشان می‌دهد! 

به نظر می‌رسد دولت بایدن با حفظ مجلس سنا در انتخابات اخیر از یک طرف و تحولات داخلی ایران، فرصت را برای امتیاز گرفتن از تهران مناسب می‌بیند و با تثبیت اهرم تحریم و فشار علیه ایران- آنچنان که رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بیان کرد- و فروختن آن به معارضان داخل ایران فضای فعلی را برد- برد ارزیابی می‌کند. 

با این وجود، وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت اعلام کرد: ما به‌طور مستمر پیام‌های‌مان با طرف آمریکایی تبادل می‌شود و آخرین تبادل پیام‌مان در 72 ساعت گذشته انجام شده است. حسین امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها از طریق برخی وزرای خارجه پیام‌هایی می‌دهند که برای برجام عجله و شتاب دارند اما وقتی با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنند، می‌گویند «برجام اولویت ما نیست» و به تحریکات و حمایت از اغتشاشات اشاره می‌کنند. 

رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: هدف آمریکایی‌ها کاملا روشن است، آنها می‌خواهند به ما اعمال فشار کنند تا از خطوط قرمزمان عبور کنیم. آنچه برای ما در مذاکرات مهم است منافع ملی مردم است؛ از این تخطی نخواهیم کرد اما برای عبور از تحریم‌ها در مسیر مذاکرات به تلاش‌های‌مان ادامه می‌دهیم. امیرعبداللهیان در ادامه گفت: برجام با همه ضعف‌ها و قوت‌هایی که دارد، با همه طرف‌ها توافق وجود دارد در صورتی که طرف‌های دیگر به تعهدات‌شان برگردند و برجام برای ما خوب کار کند، از این فرصت استفاده خواهیم کرد. وی بیان کرد: ما برای مذاکره، مذاکره نکردیم، بلکه برای نتیجه مذاکره کردیم. به آقای رابرت مالی و مقامات آمریکا توصیه می‌کنم دست از ریاکاری بردارند. 

وزیر امور خارجه همچنین تصریح کرد: درباره نشست فوق‌العاده شورای حقوق بشر نیز پیام‌های لازم را به طرف‌های اروپایی دادیم و با برخی وزرای خارجه اروپا از جمله بورل، مسؤول سیاست خارجی اروپا صحبت داشتیم. اگر اروپایی‌ها این مسیر غیرسازنده را متوقف نکنند با پاسخ متقابل و مؤثر ما مواجه خواهند شد. 

نشست ماه نوامبر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه ۲۵ آبان‌ماه در حالی در مقر آژانس در وین آغاز به کار کرد که شامگاه جمعه ۲۰ آبان‌ماه آمریکا و ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای ضدایرانی را در اختیار ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی قرار دادند؛ پیش‌نویسی که در آن از ایران خواسته شده به درخواست‌های آژانس درباره 3 مکان ادعایی پاسخ ضروری و فوری بدهد. در پیش‌نویس مزبور، درباره عدم همکاری کافی ایران درباره وجود ذرات اورانیوم در ۳ مکان اعلام نشده ابراز نگرانی و عنوان شده که ایران در راستای اجرای وظایف قانونی خود و بدون تاخیر باید اقداماتی را انجام دهد. علاوه بر این، انگلیس و فرانسه هم جمعه ۲۰ آبان‌ماه در بیانیه‌ای مدعی همکاری ناکافی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند. 

همچنین امیرعبداللهیان درباره پیامدهای سوء محاسبه  و اقدامات غیر سازنده آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در نشست شورای حکام، هشدار داد.

 

گروسی: غنی‌سازی 60 درصدی ایران غیرقانونی نیست

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست خبری چهارشنبه خود با اشاره به موضوعات حل نشده باقیمانده ادعایی این نهاد، گفت: «از ایران می‌خواهیم با ما همکاری کند. بارها گفته‌ام این چیزها (موضوعات) کنار گذاشته نخواهد شد. وظیفه آنهاست اطلاعاتی را که نیاز داریم در اختیار ما قرار دهند». وی در ادامه این ادعاها گفت: به دنبال یافتن راه‌ها و سازوکارهایی هستیم و ماه‌های زیادی است که در تلاش ناموفق به دنبال انجام آن بوده‌ایم. اینکه آیا قطعنامه‌ها ممکن است تاثیری بر این داشته باشد یا نه، در اختیارات من نیست که بگویم. نمی‌توانم بگویم قطعنامه چه تاثیری ممکن است داشته باشد. گروسی تصریح کرد: در صورت حصول توافق بر سر برجام، ایران و آژانس باید به «سازوکارهای ویژه‌ای» دست پیدا کنند که بر اساس آن آژانس امکان خواهد داشت «اطلاعات از دست رفته» را بازسازی کند. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین با بیان اینکه همکاری با آژانس از تعهدات ایران است و باید اطلاعات در اختیار ما قرار بدهد، گفت: چندین ماه درگیر هستیم و به دنبال مکانیسم‌هایی هستیم که مسائل را حل کنیم؛ تا الان موفق نبوده‌ایم. گروسی در عین حال اذعان کرد: «من نمی‌توانم بگویم غنی‌سازی 60 درصدی اورانیوم در ایران خارج از کنترل است. این میزان از غنی‌سازی اورانیوم در ایران خیلی بالاست؛ بارها این را گفته‌ام. ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را انجام بدهد، غیرقانونی نیست اما قاعده این است که باید با همکاری آژانس این کار را انجام بدهد». مدیرکل آژانس همچنین عنوان کرد: کماکان دسترسی آژانس به دوربین‌های ایران قطع است. گروسی بازیابی اطلاعات درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران را به دلیل قطع دوربین‌ها بسیار سخت خواند و مدعی شد: اگر یادتان باشد تابستان گذشته وقتی این اتفاق افتاد (دوربین‌های فراپادمانی قطع شد) گفتم این (موضوع) بسیار جدی خواهد بود. و متاسفم که باید بگویم درست می‌گفتم، زیرا امیدوار بودیم قطع دوربین‌ها موقتی خواهد بود و ما آنها را دوباره خواهیم داشت اما اینطور نشد. بنابراین این مانع می‌شود که ما نمایی از آنچه مدت طولانی در جریان بوده را داشته باشیم. از فوریه ۲۰۲۱ که اطلاعات ثبت می‌شد و دوربین‌ها فعال بودند تا این تابستان که حتی دوربین‌ها نبودند، فعالیت زیادی وجود دارد که درباره آن چیزی نمی‌دانیم. 

 

واکنش ایران به قطعنامه احتمالی شورای حکام

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: قطعنامه‌ای پیش‌نویس کردند و مطالبی آوردند که خودشان می‌دانند صحت ندارد و از طرف جمهوری اسلامی هم مردود است. ایران برای پیشبرد برنامه خود در بخش هسته‌ای برنامه مصوب دارد و در همان چارچوب ادامه می‌دهد. محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه جلسه روز گذشته هیات دولت در جمع خبرنگاران در واکنش به پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران در نشست شورای حکام گفت: قطعنامه‌ای پیش‌نویس کردند و مطالبی آوردند که خودشان می‌دانند صحت ندارد و از طرف جمهوری اسلامی هم مردود است. مهم این است ایران برای پیشبرد برنامه خود در بخش هسته‌ای برنامه مصوب، مدون و اعلام‌شده دارد و در همان چارچوب فعالیت خود را ادامه می‌دهد. رئیس سازمان انرژی اتمی با رد سفر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: فعلا سفری از آژانس در دستور کار نیست؛ موضوع حائز اهمیت این است که وزارت امور خارجه بحث تداوم مذاکرات را پیگیری کند و این کار به‌ اشکال گوناگون در دست اقدام است. اسلامی خاطرنشان کرد: آنچه به سازمان انرژی اتمی مربوط است، این است که به همه موارد ادعایی و اتهامی پاسخ داده شود که چنین کردیم و اگر حسن‌نیت می‌داشتند و قرار بود مذاکره را تداوم دهند قطعنامه‌ای با این ابعاد و حجم ارائه نمی‌کردند. معاون رئیس‌جمهور تصریح کرد: توقع داشتیم حسن‌نیت جمهوری اسلامی و پاسخ‌های مستدل، کارساز واقع شود و اجازه دهند مسیر طبیعی و غیرسیاسی و روش حرفه‌ای و ضوابط پادمان ملاک باشد.