گروه سیاست خارجی: آمریکا در ادامه سیاست فشار خود علیه ایران، قطعنامه‌ای دیگر با همراهی تروئیکای اروپا علیه کشورمان در شورای حکام آژانس تصویب کرد. 

دولت بایدن که در سیاست خارجی خود در قبال ایران به دیپلماسی «بک چنل»- استفاده از کانال‌های غیررسمی ارتباطی به جای کانال‌های عادی و رسمی برای مذاکره- روی آورده، تلاش می‌کند با حربه تشدید فشار و تحریم که با کارسازی جریانات ضدایرانی فارسی‌زبان خارج از کشور صورت می‌گیرد و پیوند زدن با آشوب‌های پراکنده در ایران، دستگاه محاسباتی کشورمان را دچار اختلال و هرج‌ومرج کند تا از این رهگذر یک امتیاز بزرگ از تهران کسب کند. 

با این وصف، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه با تصویب قطعنامه‌ای ایران را به عدم همکاری با آژانس متهم کرد. با این حال، تعداد آرای موافقان قطعنامه ضدایرانی در مقایسه با گذشته کاهشی بود. شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با 26 رای موافق، 2 رای مخالف و 5 رای ممتنع قطعنامه درباره ایران را تصویب کرد. در پیش‌نویس این قطعنامه از ایران خواسته شده به درخواست‌های آژانس درباره ۳ مکان ادعایی پاسخ ضروری و فوری بدهد. این پیش‌نویس همچنین ایران را به عدم همکاری کافی درباره وجود ذرات اورانیوم در ۳ مکان اعلام نشده متهم کرده و عنوان می‌کند ایران در راستای اجرای وظایف قانونی خود و بدون تاخیر باید اقداماتی را صورت دهد. 

این دومین بار است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای درباره این موضوع صادر می‌کند. قطعنامه پیشین 18 خردادماه به تصویب این شورا رسیده بود. آن قطعنامه با 30 رأی موافق، 2 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع به تصویب رسیده بود. 

در همین زمینه نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه‌ شورای حکام این سازمان، ایران را به انجام اقدامات بیشتر در صورت عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل تهدید کرد. نماینده آمریکا قبل از تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس گفت: «ایران باید همین حالا بدون دادن وعده‌های توخالی، همکاری‌های لازم را [با آژانس] انجام دهد». وی اضافه کرد: «ایران باید متوجه باشد چنانچه قادر به ارائه همکاری‌های لازم برای حل و فصل این مسائل نباشد، این شورا آماده توسل به اقدامات بیشتر، از جمله اقدامات ذیل بند XII.C اساسنامه آژانس خواهد بود». اشاره دیپلمات آمریکایی به‌ بندی است که در آن شرایط مربوط به ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل تشریح شده است. مواضع آمریکایی‌ها در حالی است که واشنگتن در پیام‌های محرمانه و غیررسمی خود به تهران برای رسیدن به توافق التماس می‌کند و احتمال می‌رود در سفر امروز وزیر خارجه عمان پیامی دیگر از کانال مسقط به تهران روانه کند.

اسلامی: سفر گروسی به ایران معنایی ندارد

در همین حال رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به سناریوی آمریکایی‌ها در تشدید فشار بر ایران و بازی کردن آژانس و مدیر کل آن، رافائل گروسی در طراحی واشنگتن، در گفت‌وگو با ایلنا درباره اینکه گفته شده با سفر گروسی به ایران موافقت شده است، گفت: این سفر برای وقتی بود که از سیاست فشار استفاده نکنند، حرکت‌های سیاسی و آوردن عبارات غیرواقعی و غیرحرفه‌ای در شرایطی که گفت‌وگو وجود دارد و مذاکرات مسیر خودش را طی کرده است، در راستای همان سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری است که از نظر ما مردود است. 

محمد اسلامی درباره اینکه با توجه به تلاش برای حل اختلاف‌های ایران و آژانس در میان تشدید کارشکنی‌های کشورهای غربی تا چه میزان به همکاری ایران و آژانس می‌توان امیدوار بود، بیان کرد: ایران و آژانس طبق پادمان هیچ مشکلی ندارند. ملاک برای همکاری ما با آژانس پادمان است؛ پادمان و NPT ضوابط نوشته شده‌ای دارند، باید رعایت کنیم و آژانس هم بارها در این باره گزارش داده است. وی با اشاره به اینکه موارد ادعایی و اتهامی چیز جدیدی نیست، عنوان کرد: این مکان‌ها جدید نیستند، ۲۰ سال است مطرح می‌کنند. ۲۰ سال است بر ایران فشار می‌آورند که این فشارهای۲۰ سال گذشته موجب مذاکرات مستمر شده است. اسلامی یادآور شد: دولت‌های گوناگون مذاکره کردند و حاصلش برجام شد، از برجام بیرون رفتند و به تعهدات خودشان پایبند نبودند، امروز می‌خواهند بازگردند؟ بسم‌‌الله، تشریف بیاورند؛ همانی که در برجام توافق شده ملاک است. موارد ادعایی و اتهامی را کنار بگذارند، ایران خودش را محدود کرد که اعتمادسازی کند و فقط ایران در این توافق ماند؛ طرفین تعهدات خودشان را اجرا نکردند. اسلامی درباره اینکه ایران بازگشت طرفین را راستی‌آزمایی می‌کند، گفت: ایران هیچ‌کاری که آژانس از آن مطلع نباشد، انجام نداده و نمی‌دهد و فعالیت‌های ما همگی در چارچوب مقررات است. 

محسن نذیری‌اصل، سفیر و نماینده دائم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین هم درباره تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام اظهار کرد: حامیان پیش‌نویس قطعنامه اطلاعات ساختگی و ادعاهای بی‌اساسی برای توجیه رویکرد غیرسازنده خود به شورای حکام ارائه کرده و کوشیدند این نشست را به ابزاری برای پیگیری اهداف کوته‌بینانه سیاسی خود و فراتر از چارچوب وظایف و اختیارات آژانس تبدیل کنند. نماینده کشورمان تأکید کرد: قویا معتقدیم این قطعنامه هیچ نتیجه‌ای برای بانیان آن بویژه در زمینه ترمیم وجهه مخدوش شده آنها به عنوان ناقضان اصلی برجام و زمینه‌سازی برای توجیه تحریم‌های یکجانبه بیشتر علیه ملت ایران، نخواهد داشت. نماینده کشورمان اظهار داشت: اهداف سیاسی بانیان این قطعنامه ضدایرانی محقق نخواهد شد اما تصویب آن می‌تواند بر روند همکاری و تعاملات سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس اثرگذار باشد.

تحریم جدید آمریکا

وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای از اعمال تحریم علیه نفت و گاز ایران خبر داد. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد ۱۳ شرکت را به دلیل حمایت از فروش نفت و گاز ایران در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد اسامی ۱۳ شرکت را که ادعا می‌شود در تسهیل فروش صدها میلیون دلار محصولات نفتی و پتروشیمی ایران به خریدارانی در شرق آسیا نقش دارند در فهرست تحریم قرار داده است. شرکت‌هایی که آمریکا تحریم کرده در امارات، هنگ‌کنگ، جزایر مارشال و چین مستقر هستند. دولت آمریکا مدعی شده شرکت‌‌های مذکور به نیابت از شرکت‌های تحریم‌شده صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، پتروشیمی تریلیانس و شرکت ملی نفت ایران در رساندن محصولات نفت و پتروشیمی ایران به دست خریدارانی در شرق آسیا نقش داشته‌اند. این پنجمین بسته تحریمی آمریکا علیه صادرات محصولات نفت و پتروشیمی ایران از ژوئن ۲۰۲۲ است. آمریکا گفته این تحریم‌ها «عزم ما برای مقابله با اقدامات گریز از تحریم را نشان می‌دهد». برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: «اقدام امروز روش‌های پیچیده ایران برای فرار از تحریم‌ها و فروش محصولات نفت و پتروشیمی خود را نشان می‌دهد. ایالات متحده اعمال تحریم‌ها علیه تسهیل‌گران چنین مبادلاتی را ادامه خواهد داد». وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی عنوان کرد واشنگتن به تلاش خود برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها توسط ایران ادامه خواهد داد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «ما به مختل کردن تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌هایش ادامه می‌دهیم. وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت‌هایی را به دلایل قضایی مختلف به خاطر دخیل بودن در فروش نفت و گاز ایران تحریم کرده است. هر کس این تبادلات را تسهیل کند، خطر تحریم‌های آمریکا را به جان می‌خرد». 

بیانیه آمریکا و تروئیکای اروپایی درباره قطعنامه ضدایرانی

آمریکا و ۳ کشور اروپایی طرف برجام با صدور بیانیه مشترکی از تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال کردند. ترجمه متن کامل بیانیه مشترک آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان به شرح زیر است: «ما دولت‌های فرانسه، پادشاهی متحده و ایالات متحده از تصویب قطعنامه شورای حکام درباره ایران استقبال می‌کنیم. این قطعنامه در واکنش به همکاری ناکافی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره مسائل جدی باقیمانده مربوط به تعهدات حقوقی ایران ذیل «توافقنامه پادمانی پیمان منع گسترش (ان‌پی‌تی) به تصویب رسید».

این دومین قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره این موضوعات در سال جاری است. شورا با انجام این کار پیام روشنی ارسال کرده مبنی بر اینکه ضروری و اضطراری است که ایران به تعهدات پادمانی خود ذیل «ان‌پی‌تی» پایبند باشد و بدون درنگ اقدامات مشخص‌شده را انجام دهد. ایران باید درباره ذرات اورانیوم شناسایی ‌شده در 3 مکان اعلام‌ نشده توضیحات معتبر ارائه کند و مکان مواد هسته‌ای و/ یا تجهیزات مرتبط آلوده‌ مرتبط را مشخص کند.

قطعنامه مذکور بار دیگر بر حمایت تزلزل‌ناپذیر شورا از تلاش‌های دیرینه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل این مسائل حیاتی با ایران صحه می‌گذارد. همان‌طور که روشن کرده‌ایم چنانچه ایران این کار را انجام دهد و مدیرکل بتواند گزارش دهد که مسائل باقیمانده پادمانی دیگر حل‌نشده نیستند، شورا می‌تواند بررسی این موضوع را فیصله دهد. ما امیدواریم ایران از این فرصت برای همکاری مبتنی بر حسن‌نیت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت فیصله دادن این مسائل حل‌نشده استفاده کند، به گونه‌ای که انجام هیچ اقدام دیگر از سوی شورا درباره این مسائل لازم نباشد».