پرده دوم: بر سر خوان هنر

 

فیلمساز، نویسنده، شاعر و هر آن کسی که تلاش کرده با زبان هنر پیام خود را به مردم برساند نیز در این ملاقات‌های پنجشنبه‌ای از نظر رهبر انقلاب دور نمانده است. دومین قسمت از مجموعه مستند «غیررسمی» به دیدار رهبری با هنرمندان می‌پردازد و البته چالشی‌تر و جنجالی‌تر از قسمت قبل است و همین موضوع باعث شد در زمان انتشار مستند، بازتاب خوبی از آن در فضای مجازی ببینیم. عده‌ای از فیلمسازان حاضر در این جلسه غیررسمی، از ظرفیت محدود شوخی و انتقاد سازنده در فضای سینما و تلویزیون کشور گفتند. سیروس مقدم، کارگردان در این باره گفت: «متاسفانه فقط می‌توانیم با دزدها و موادفروش‌ها شوخی کنیم؛ دلیلش هم این است که آنها صنف و اتحادیه‌ای ندارند که بخواهند به ما اعتراض کنند». رضا جودی، تهیه‌کننده سریال «لیسانسه‌ها» نیز در تایید این سخن مقدم یادآور می‌شود: «ما اگر با کسی دشمنی داشتیم، با او می‌جنگیدیم اما شوخی می‌کنیم چون دشمنی‌ای نداریم. این را متوجه نیستند و عواقب شوخی دادگاهی شدن است. ما با خود تلویزیون شوخی کردیم و تلویزیون این شوخی‌ها را برنتابید و پخش نکرد. جامعه امروز ما نیاز به شوخی دارد. باید بپذیریم که فقط داریم شوخی می‌کنیم». وجه مستوری از شخصیت رهبر انقلاب در پاسخ به همین انتقادات مطرح می‌شود. ایشان معتقدند شوخی‌ای که خلاف حق نباشد، هتک نباشد و مودبانه باشد باید وجود داشته باشد. مثالی که رهبری که در این باره می‌آورند هم فیلم معروف «مارمولک» ساخته کمال تبریزی است و درباره آن می‌گویند: «به آقایان گفتم به جای آنکه اعتراض کنید، استقبال کنید که نشان داده می‌شود آدم‌هایی هستند که می‌آیند و لباس‌تان را به ناحق می‌پوشند». در بخش دیگری نیز انتقاداتی از سوی عبدالحسن برزیده، کارگردان سینما و تلویزیون مطرح شد مبنی بر اینکه رهبر انقلاب و سران نظام خود را از پاسخگوی مردم بودن بی‌نیاز می‌بینند و دلسوز عموم مردم نیستند و واکنشی که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای به این سخن دیده شد، واکنشی در کمال آرامش و عطوفت بود که حکایت از دلسوزی رهبر برای تمام امت داشت. چالشی‌ترین سکانس مستند اما برمی‌گردد به نکاتی که محمدحسین حقیقی در اعتراض به وضعیت عمومی کشور مطرح می‌کند و علاوه بر پاسخ رهبر انقلاب، با واکنش صریح ابراهیم حاتمی‌کیا روبه‌رو می‌شود. در این جلسه از فیلمسازان پیش از انقلاب چون مهدی فخیم‌زاده گرفته تا چهره‌هایی که هم‌اکنون پروژه‌هایی عظیم در دست دارند مثل داوود میرباقری، حاضر بودند. تمرکز اصلی این قسمت از مستند اگر چه بر روی سینماگران است اما دیدارهای غیررسمی با شعرا، نویسندگان، انیماتورها، فعالان عرصه‌های علمی و... نیز مورد توجه قرار گرفته است. 

 

پرده سوم: ما می‌توانیم

 

سومین قسمت «غیررسمی» به طور خاص، بر جلسات غیررسمی با اهالی علم و فناوری تمرکز کرد. آنچه در این قسمت از مستند می‌بینیم، تنها اهتمام ویژه رهبری به حرکت و پیشرفت در این حوزه نیست؛ در بخش‌های مختلفی از مستند، به دیدارهای رسمی و غیررسمی‌ رهبری با دانشمندان اشاره می‌شود که طی آنها وعده‌هایی بلندمدت برای رسیدن به قله‌های پیشرفت مطرح شده است. شرکت‌های دانش‌بنیانی که در بازدیدهای سالیان گذشته رهبری از مرکز علمی‌شان، وعده بومی‌سازی فناوری‌های روز دنیا را داده‌اند، با مستنداتی در جمعی غیررسمی مقابل رهبر انقلاب حاضر شدند، تا گزارشی از نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی‌شان ارائه کنند. دستاوردهای پژوهشکده رویان در عرصه درمان ناباروری یکی از این گزارشات است. پیشرفت‌هایی که در حوزه فناوری نانو حاصل شده است، نمونه دیگری از آنهاست. پژوهشگران پژوهشگاه ابن‌سینا هم آمدند و از دستاوردهای مختلف دارویی و پزشکی خود گفتند و... از نگاه رهبری، همه اینها سرمایه‌های بزرگی است که ما پس از انقلاب اسلامی توانسته‌ایم به آنها دست پیدا کنیم اما نباید به همین میزان بسنده کنیم و از حرکت بایستیم. 

از مهم‌ترین بیانات رهبر انقلاب که در این مستند بدان اشاره شده است، می‌توان به اظهارات ایشان در رابطه با خودباوری جوانان ایرانی اشاره کرد. خودباوری‌ای که یقینا از مهم‌ترین ثمرات انقلاب اسلامی است. رهبری با اشاره به اینکه پیش از انقلاب به قدری خودمان را باور نداشتیم که عده‌ای می‌گفتند باید از کشورهای خارجی مدیر وارد کنیم، این اعتماد به نفس ملی را نعمتی بزرگ دانستند. ایشان با اشاره به خاطره‌ای از بازدید مراحل احداث سد کرخه، به جمله‌ای اشاره می‌کنند که در حاشیه یکی از بازدیدها به چشم‌شان خورده بود: «شما می‌توانید!» نکته‌ای که هم مقام معظم رهبری و هم حاضران در جلسه بر آن اتفاق نظر دارند، تاثیراتی است که تحریم‌ها بر این توانایی امروز ما داشته است. آنها متفق‌القول هستند که اگر تحریمی در کار نبود، امکان داشت ما هیچگاه این ظرفیت‌های امروز خودمان را نشناسیم و هرگز به جایگاهی که امروز در آن قرار داریم، نرسیم. همه آنها این موضوع را تصدیق کردند که محدودیت‌ها بود که منجر به پی بردن ما به توانایی‌های‌مان شد و این تحریم‌هاست که از ما یک نسل دارای خودباوری ساخته است.