علی سعدوندی، اقتصاددان در گفتوگو با «وطنامروز» درباره تبدیل یارانه نقدی به کالابرگ میگوید: نه تنها علم اقتصاد بلکه تجربه نیز ثابت کرده است پرداخت یارانه نقدی بسیار بهتر از یارانه غیرنقدی است. به گفته وی، نخستین نقدی که به کالابرگ وارد است، مسأله فسادزا بودن آن است. کالابرگ باعث ایجاد بازار سیاه و فراهم شدن فضای مناسبی برای دلالان و سودجویان میشود و با توجه به اینکه امکان انتخاب و جایگزینی کالاها از مردم گرفته میشود، این امکان وجود دارد که خود مردم اقدام به خرید و فروش کالاها کنند که طبیعتا این اتفاق آثار مخربی به همراه دارد.
وی معتقد است: پرداخت یارانه نقدی مانعی برای ایجاد فساد و دلالی است و از طرف دیگر، نیازهای واقعی اقشار مختلف جامعه را تأمین میکند، در حالی که در نظام پرداخت کالابرگ باید دستگاه نظارتی کارآمدی وجود داشته باشد که بسیار هزینهبر است.
بازگشت به عقب
استادیار دانشگاه استرالیایی وولونگونک ادامه میدهد: طرحی که مجلس بر اساس آن دولت را مکلف کرده تا یارانه نقدی را حذف و به جای آن کالابرگ الکترونیکی به مردم ارائه دهد، یک بازگشت بزرگ به عقب است. تحقیقات و بررسیها نیز نشان داده چه در ایران و چه در کشورهای بزرگ جهان، کالابرگ به طور کلی تجربه موفقی برای حفظ سطح معیشت مردم نبوده و از نظر ایجاد رفاه نسبت به یارانه نقدی، طرح موفقی نبوده است. کارشناس اقتصاد معتقد است: طرح مجلس درباره حذف یارانه نقدی توسط افراد نخبه و تحصیلکردگان علم اقتصاد طراحی و تدوین نشده است و به همین دلیل اجرای آن موجب بازگشت به عقب میشود.
وی میافزاید: در ۲ دولت گذشته پرداخت یارانه نقدی تجربه بسیار موفقی بود که به جرأت میتوان گفت برای نخستینبار پس از انقلاب اسلامی، مسأله نابرابری به طور جدی کاهش یافت و در صورتی که این مسیر همچنان ادامه پیدا میکرد، وضعیت ایران کاملا متفاوت بود.
سعدوندی ادامه میدهد: بهترین سیاستی که ما برای جبران داریم، همان سیاست پرداخت یارانه نقدی مستقیم است که در دنیا هم تحت عنوان UBI شناخته میشود؛ همان سیاستی که یک بار در هدفمندی یارانهها اجرا شد ولی متأسفانه در ادامه کار متوقف شد و ادامه پیدا نکرد، چرا که این سیاست بیاعتبار شد. این دولت هم دقیقا دارد راه دولت تدبیر و امید را میرود و در سیاستهای اقتصادی شکست خواهد خورد.