حسین درودیان، کارشناس اقتصاد در گفتوگو با «وطنامروز» با تأکید بر امتیازات پرداخت یارانه نقدی نسبت به کالابرگ میگوید: یکی از مهمترین امتیازات یارانه نقدی، سهولت و راحتی در پرداخت است و دولت درگیری و چالش چندانی برای پرداخت آن پیدا نمیکند.
به گفته وی، به رغم امتیازات مثبتی که پرداخت یارانه نقدی به همراه دارد اما ارزش مبلغ پرداخت شده از سوی دولت طی زمان کاهش پیدا میکند؛ در واقع یارانه نقدی با تورم شاخصبندی نشده و با نرخ تورم حرکت نمیکند، لذا در گذر زمان ارزش چندانی نخواهد داشت.
وی معتقد است ارائه یارانه کالایی در درجه اول برای اقشار مختلف جامعه به اصطلاح لنگر معیشتی ایجاد میکند. به عبارت دیگر مردم اطمینان حاصل میکنند هر ماه سبد کالایی مشخصی دارند که میزان آن کاهش پیدا نمیکند و این اتفاق اثر اجتماعی بهتری به همراه دارد.
* تعهد دولت برای تأمین سبد کالایی
درودیان اضافه میکند: از سوی دیگر پرداخت کالابرگ این تعهد را در دولت ایجاد میکند که برای عرضه کالا برنامه مدون و مشخصی داشته باشد. در واقع دولت ناچار میشود برای تأمین سبد کالایی اقدامی جدی و برنامهریزی شده در دستور کار خود قرار دهد.
به گفته این کارشناس اقتصادی، کالابرگ این انگیزه را در دولت ایجاد میکند که برای تأمین کالا و مواد غذایی اقشار مختلف جامعه، موانع پیش روی خود را بردارد.
وی درباره بسترهای لازم برای تبدیل یارانه نقدی به غیرنقدی نیز میگوید: طبیعتا در اجرای هر طرحی چالشها و موانعی وجود دارد؛ برای مثال اجرای طرح کالابرگ در روستاها و مناطق دورافتاده با مشکل مواجه میشود، لذا باید دید چه برنامهریزی و طرحی روی میز دولت قرار دارد و قرار است در بخش توزیع و عرضه یارانه غیرنقدی، دولت چه استراتژیای را مدنظر قرار دهد.
به اعتقاد درودیان، پرداخت یارانه غیرنقدی برای وجهه نظام و همچنین به کار انداختن دولت برای بهبود وضعیت عرضه بهتر است.
* کالابرگ الکترونیک؛ بازگشت به عقب؟
بیتردید فعالان اقتصادی دهههای گذشته موضوع شکلگیری بازارهای سیاه و ایجاد فضای مناسب جهت دلالی را به یاد دارند. همچنین جدا از تشدید ورود دلالان به بازار کالاهای اساسی، از آنجا که امکان انتخاب و جایگزینی کالاها از مردم گرفته شده است، خود مردم نیز اقدام به خرید و فروش کالاها میکنند که آثار مخربی دارد. تخلفات شکل گرفته از کوپن تا حدی بالا گرفت که سال 67 قانون منع خرید و فروش کوپن تصویب و در آن مجازاتهایی برای جعل و دخل و تصرف و دزدی و خرید و فروش و سوءاستفاده از کوپنها در نظر گرفته شد. مضاف بر اینکه به اعتقاد کارشناسان مدیریت منابع و مخارج یک خانوار باید به دست خود خانوار سپرده شود، زیرا هوشمندتر از هر سیستم از پیش تعیینشدهای میتواند عمل کند.