کد خبر: 256959تاریخ: 1401/9/7 00:00
ایجاد سفارت یا ارسال پیام سیاسی به کشورهای منطقه
مهدی سیف‌تبریزی: در روزهای گذشته مجلس نمایندگان جمهوری آذربایجان با اکثریت آرا طرح ایجاد سفارت این کشور را در سرزمین‌های اشغالی به تصویب رساند تا به عنوان نخستین کشور مسلمان باشند که در اراضی اشغالی سفارت دایر می‌کنند و بدین شکل گام بلند دیگری در گسترش و تثبیت همکاری‌های همه‌جانبه و استراتژیک با رژیم صهیونیستی بردارند. هر چند سابقه همکاری‌های گسترده در طول 30 سال گذشته بین رژیم علی‌اف پدر و پسر و رژیم غاصب صهیونیستی در تمام زمینه‌ها وجود داشته اما ایجاد سفارت کشوری اسلامی در سرزمین‌های اشغالی، به شکلی دهن‌کجی و خیانت به آرمان‌های بلند فلسطین توسط یک کشور اسلامی است.
ایجاد سفارت پروژه‌ای نخ‌نما
با نگاهی به روند و سابقه روابط میان جمهوری آذربایجان و رژیم صهیونیستی در طول سالیان گذشته باید به این نکته اذعان داشت که ایجاد سفارت از سوی رژیم علی‌اف در تل‌آویو به هیچ عنوان تاثیر شگرفی در روابط موجود میان ۲ دولت ایجاد نمی‌کند. اگر کارویژه سفارت در کشور سوم را تسهیل در ایجاد ارتباطات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و همچنین کسب منافع حداکثری و دفاع از آن بدانیم، با نگاهی به عمق روابط موجود میان ۲ رژیم در حوزه‌های گوناگون که توسط علی‌اف به کوه یخی تعبیر می‌شود که قسمت اعظم آن از دید عموم مخفی است و فقط نوک قله آن دیده می‌شود، می‌توان به این نتیجه رسید ایجاد سفارت جمهوری باکو در سرزمین‌های اشغالی امری نمایشی به منظور ارسال پیام‌هایی خاص به دیگر کشورهای منطقه است.
در طول سالیان گذشته بارها از سوی سران رژیم صهیونیستی و لابی‌های یهودی حاضر در آذربایجان از دولت علی‌اف خواسته شد با ایجاد سفارتخانه در تل‌آویو به استحکام هر چه بیشتر روابط میان ۲ رژیم بپردازد اما شخص علی‌اف به دلایلی از جمله برخورداری از حمایت سازمان همکاری اسلامی در تقابل با ارمنستان و همچنین ترس از قیام مردم مسلمان و شیعیان غیور جمهوری آذربایجان هر بار از زیر بار این امر شانه خالی کرده بود.
اما این امر به این معنا نبود که دولت و بخش اعظم جامعه استحاله شده آذربایجان از همکاری‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با رژیم صهیونیستی عقب‌نشینی کرده باشد، بلکه دولت آذربایجان با همکاری جامعه یهودیان مقیم آذربایجان و حمایت‌های بی‌دریغ سیاستمداران صهیونیست با ایجاد مراکز فرهنگی و اجتماعی مشترک در باکو و تل‌آویو سعی کردند چند هدف عمده را دنبال کنند.
عمده‌ترین هدف از تشکیل این مراکز فرهنگی- اجتماعی استفاده از آن به عنوان سفارتخانه کشور آذربایجان بوده است. عناصر سیاسی مانند وزرا یا نمایندگان مجلس آذربایجان به بهانه بازدید از این مراکز و رسیدگی به دیاسپورا (جوامع دور از وطن) آذری - یهودی به شهرهای مختلف فلسطین اشغالی سفر کرده و برنامه‌های دولت آذربایجان را در سرزمین‌های اشغالی پیگیری می‌کردند.
همچنین تمام دیدارهای رسمی میان وزرا و نمایندگان کنست با نمایندگان آذربایجانی تحت لوای دیدار از مراکز فرهنگی آذربایجان در سرزمین‌های اشغالی انجام می‌پذیرفت.
از همین رو افتتاح سفارتخانه جمهوری آذربایجان در سرزمین‌های اشغالی امری خلق‌الساعه نبوده است و پیش از این نیز مراکز فرهنگی آذربایجان با همان کارویژه‌های سفارتخانه در فضای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رژیم فعالیت
داشته‌اند.
فرستادن پیام با افتتاح سفارتخانه در این برهه زمانی
به نظر می‌رسد افتتاح سفارت رژیم علی‌اف در سرزمین‌های اشغالی پیش از اینکه در راستای حفظ و تثبیت منافع این کشور در قبال رژیم‌صهیونیستی باشد، در برهه زمانی کنونی و در اوج چالش‌های نظامی و دیپلماتیک این کشور در مواجهه با ارمنستان، ایران، روسیه و فرانسه، دارای پیامی خصمانه و به دور از قواعد حسن همجواری به همسایه بزرگ‌تر خود یعنی جمهوری اسلامی ایران است. این در حالی است که جمهوری اسلامی در شرایط بحرانی از جمله جنگ اول قره‌باغ با حمایت‌های لجستیکی و همچنین جنگ دوم قره‌باغ در سال 2020 که رهبر حکیم انقلاب از اقدامات نظامی این کشور در بازگرداندن سرزمین‌های اسلام (قره‌باغ کوهستانی) حمایت صریح و کامل فرمودند، همواره پشتیبانی کرده است.
رژیم علی‌اف در ماه‌های گذشته کوشیده است با برگزاری نشست‌ها، دیدارها و سخنان خود با نیروها و دولت‌های متخاصم با نظام جمهوری اسلامی از آنان یارگیری کرده و خود را در جبهه دشمنان ایران تعریف کند؛ از جمله دیدار از آلبانی که مقر گروهک تروریست منافقین در آن قرار دارد و شائبه دیدار سران امنیتی دولت علی‌اف با سران گروهک جنایتکار نفاق.
همچنین حضور در کنفرانس سران کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس در هفته‌های پیش رو و همراستا شدن با برخی کشورهای مرتجع عرب در تحریک گسل‌های قومیتی عرب و آذری از نمونه‌های رفتار غیردوستانه و غیر دیپلماتیک سران رژیم باکو است.
از سوی دیگر علی‌اف سعی کرده است در سخنرانی‌های خود از جمله افتتاحیه اجلاس سران ترک‌زبان یا در سالروز جنگ دوم قره‌باغ 2020 با بیان مطالبی تهدید‌آمیز و ضد امنیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی، سطح تنش با ایران را افزایش دهد.
وی در آخرین اقدام تحریک‌آمیز خود با افتتاح سفارت آذربایجان در سرزمین‌های اشغالی تمام‌قد رژیم باکو را به عنوان متحد استراتژیک و در جبهه دشمنان قسم خورده نظام جمهوری اسلامی ایران قرار داده است.
جمع‌بندی
با توجه به جمیع جهات به نظر می‌رسد رژیم علی‌اف در نظر دارد با این قسم فعالیت‌ها و قرار گرفتن در میان اتحادهای ساختگی دست خود را در چالش‌های آتی میان آذربایجان و همسایگانی مانند ایران، روسیه و ارمنستان پر نشان دهد تا ابزاری برای چانه‌زنی بر سر میزه مذاکره در اختیار داشته باشد و به پشتوانه این اتحادهای ساختگی و پوشالی امتیازاتی را برای رژیم خود دست‌و‌پا کند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد یکی دیگر از اهداف افتتاح سفارت جمهوری آذربایجان در سرزمین‌های اشغالی، تکمیل پروژه عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و کشورهای مسلمان باشد که از آن با عنوان قرارداد آبراهام نامبرده می‌شود.
به هر وجه این اقدام جمهوری باکو نه تنها تامین‌کننده منافع بلندمدت آن در منطقه قفقاز جنوبی نخواهد بود، بلکه از بعد داخلی نیز از سوی ملت غیور و مسلمان آذربایجان پذیرفته نخواهد شد و این اقدام می‌تواند جرقه‌های اولیه اعتراضات داخلی را علیه رژیم علی‌اف شعله‌ور کند.
* پژوهشگران حوزه روسیه و قفقاز جنوبی