گلی را که دیگو مارادونا در جام‌جهانی ۱۹۸۶ با دست به انگلیس زد، همه با نام «دست ‌خدا» به یاد دارند. این خطای هند که از چشم داور پنهان ماند، یکی از بحث‌برانگیزترین اتفاقات فوتبال تا امروز است. از زمان آن بازی پرهیجان، خیلی چیزها در فوتبال تغییر کرده است. جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر از نظر استفاده از هوش مصنوعی شاید یکی از کامل‌ترین صحنه‌های ورزشی در جهان باشد. استفاده از هوش مصنوعی در فوتبال باعث شده عدالت در زمین فوتبال برقرار شود. در ادامه به روش‌هایی که هوش مصنوعی برای همیشه نحوه بازی فوتبال را تغییر می‌دهد، نگاه کوتاهی می‌اندازیم. 

* آفساید و فناوری پیشگیری از خطا

اگر در زمان به ثمر رسیدن گل دست خدا، فناوری‌های فعلی وجود داشت، هرگز چنین اصطلاحی به گوش‌مان نمی‌خورد. امسال در جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲ نوع جدیدی از فناوری خط دروازه اجرا می‌شود که به جای اینکه داور با نگاه به دوربین تصمیم بگیرد، تصمیم برای او فرستاده می‌شود. با این کار چیزی به اسم خطای انسانی از معادله حذف می‌شود. آفساید هم سال‌هاست جنجال زیادی برای فوتبال به همراه داشته است. 

در اکثر بازی‌ها، حداقل یک آفساید وجود دارد که توسط داوران کنار زمین دیده می‌شود و البته با اشتباهات زیادی هم همراه است که می‌تواند تأثیر زیادی در نتیجه نهایی داشته باشد. حالا فیفا برای جام‌جهانی۲۰۲۲ قطر از یک دوربین VAR صد درصد بهتر برای آفسایدها و خطاها استفاده می‌کند. 

این دستگاه کاملا خودکار است و سیگنال‌های فوری را به اتاق کنترل استادیوم، جایی که کامپیوتر، موقعیت را با مدل‌های سه‌بعدی بازسازی، خط آفساید را ترسیم و تعیین می‌کند، ارسال می‌کند. کوچک‌ترین اطلاعات نیز با داوران وسط و کنار زمین در میان گذاشته می‌شود که احتمال خطای انسانی را از بین می‌برد. اگر حداقل یک بازی فوتبال را در زندگی خود تماشا کرده باشید، حتما دیده‌اید که بازیکنان پس از اعلام خطا، توپ را از جایی که خطا شده است حرکت می‌دهند. این اتفاق درباره ضربات پنالتی نیز رخ می‌دهد اما در جام‌جهانی۲۰۲۲ دیگر امکان‌پذیر نیست. فیفا اعلام کرده است یک ریزتراشه در داخل الریهلا (توپ رسمی مسابقات) وجود دارد که به مسؤولان این امکان را می‌دهد مکان دقیق قرار دادن توپ را بدانند. این ریزتراشه همچنین قرار است با نشان‌ دادن دقیق زمانی که بازیکن توپ را لمس کرده، در اعلام آفساید نیز نقش داشته باشد. 

* بهبود فرآیند تصمیم‌گیری مربیان

درست قبل از جام‌جهانی۲۰۲۲ قطر، حدس و گمان‌های زیادی درباره قهرمان احتمالی مسابقات‌ زده می‌شد. در این بین، همیشه احتمال خطای انسانی، بویژه خطای مربی وجود دارد که می‌تواند برای نتیجه یک بازی ویرانگر باشد. بنابراین تیم‌های فوتبال بیشتری از هوش مصنوعی برای پیگیری و تجزیه و تحلیل بازی‌های خود، عملکرد هر بازیکن و حتی نحوه بازی رقبا استفاده می‌کنند. یکی از باشگاه‌هایی که این استراتژی را اجرا می‌کند، گلاسکو‌رنجرز اسکاتلند است. 

آنها با استفاده از اپلیکیشن Hudl استراتژی‌ها را بر اساس عملکرد گذشته تیم‌ها در لیگ تجزیه و تحلیل می‌کنند. این شرکت بلغار داده عملکرد فوتبال که سال ۲۰۱۹ تاسیس شد، از فناوری‌ها و راه‌حل‌های استخراج خودکار داده ‌برای کمک به تیم‌های فوتبال در مسیر یافتن بهترین عملکرد بازیکنان استفاده می‌کند. بر اساس این داده‌ها، مربیان می‌توانند عملکرد تیم خود را ارزیابی، زمینه‌های بهبود را شناسایی و همچنین بازی را تحلیل کنند. 

* گجت پوشیدنی برای نظارت بر سلامت بازیکنان

مهم‌ترین چیز در هر ورزشی نحوه عملکرد بازیکنان است. اینکه چگونه توپ را کنترل می‌کنند، سرعت می‌گیرند، چه مسافتی را در یک بازی طی می‌کنند و... . پیگیری دقیق همه این عناصر تا زمان استفاده از هوش مصنوعی در فوتبال نسبتا سخت بود اما حالا ابزارهای پوشیدنی برای تغییر این موارد وارد میدان شده‌اند. برند C-Exoskeleton در حال توسعه یک پد زانو است که به مربیان و مدیران کمک می‌کند عملکرد بازیکنان خود را ردیابی کنند. 

همچنین شاخص سلامتی بازیکنان با پوشیدن جلیقه‌هایی که به هوش مصنوعی مجهز شده است، روی کامپیوتری که در کنار نیمکت قرار دارد، نشان داده می‌شود. اگر ضربان قلب یک بازیکن به طرز وحشتناکی بالا برود، مربی تصمیم می‌گیرد او را تعویض کند تا کمی استراحت کند، چرا که در بازی بعد می‌تواند نقش مهمی در تاکتیک تیمی ایفا کند. 

* پخش بازی‌ها

هوش مصنوعی در پخش بازی‌های فوتبال نیز قابل استفاده است. پلتفرم «‌Pixelot‌» از دوربین‌های مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند که تمام اجسام متحرکی را که در میدان هستند، بدون نیاز به اپراتور انسانی دنبال می‌کنند، بنابراین به پلتفرم اجازه می‌دهد بازی‌های بیشتری را پخش کند. تمرکز اصلی آنها فوتبال است اما بسکتبال و هاکی را نیز پخش می‌کنند. این پلتفرم سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی شد و برخی مشتریان آن شامل لیگ‌های دوم در مکزیک و آلمان هستند. 

***