گروه اقتصادی: تورم تولید‌کننده، نقش تورم پیش‌نگر را در اقتصاد ایفا می‌کند. PPI یا تورم تولید‌کننده در اقتصاد کلان از آنجا با اهمیت شمرده می‌شود که این شاخص پیشرانی برای تورم مصرف‌کننده (CPI) محسوب می‌شود. به بیان ساده‌تر، افزایش قیمتی که در مبدأ تولید و ارائه کالا و خدمات رخ می‌دهد و تورم تولید‌کننده گویای آن است، با یک فاصله زمانی به بازار‌های خرد منتقل شده و مصرف‌کنندگان آن را حس خواهند کرد. البته در بخش‌های مختلف این فاصله زمانی متفاوت است، به عنوان مثال تورمی که در مبدأ تولید بخش صنعت رخ می‌دهد، بالطبع دیرتر از بخش خدمات به مصرف‌کننده خرد منتقل می‌شود. بتازگی مرکز آمار آخرین وضعیت تورم تولیدکننده در تابستان 1401 را منتشر کرد که بر این اساس کاهش نرخ تورم تولیدکننده درتابستان امسال تداوم داشت و بر اساس آخرین داده‌های مرکز آمار تورم فصلی 8.7 درصد، نقطه به نقطه 6.1 درصد و سالانه 9.8 درصد کم شده است.

به گزارش «وطن‌امروز»، نرخ تورم تولیدکننده تغییر در قیمت تمام شده کالاها و خدمات ارائه شده از سوی تولیدکننده را ارزیابی می‌کند. افزایش نرخ تورم نشانه بالا رفتن هزینه‌هاست و این افزایش قیمت‌ها در نهایت بر مصرف‌کننده اثر خواهد گذاشت.

مرکز آمار وضعیت نرخ تورم در تابستان امسال را اعلام کرد. بر اساس این گزارش، در فصل تابستان ۱۴۰۱ شاخص قیمت کل تولیدکننده به ٦٧١,٠ رسید که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 7.1 درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 43.2 درصد و در ۴ فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) 39.9 درصد افزایش داشته است.

* کاهش 8.7 درصدی تورم فصلی تولید

در فصل تابستان ۱۴۰۱ درصد تغییرات شاخص قیمت کل تولیدکننده نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ٧,١ درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۵,۸ درصد)، 8.7 درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به‌ازای تولید محصولات‌شان در داخل کشور، در فصل تابستان ۱۴۰۱ نسبت به فصل قبل 7.1 درصد افزایش دارد.

تابستان امسال بیشترین تورم فصلی با 17.5 درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم فصلی با 2.4 درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» ثبت شده است. در این فصل گروه «صنعت» با نرخ تورم منفی 2.3 درصد مواجه بوده است.

* کاهش 6.1 درصدی تورم نقطه به نقطه تولید

تابستان ۱۴۰۱ درصد تغییرات شاخص قیمت کل تولیدکننده نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ٤٣,٢ درصد بود که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (49.3 درصد)، 6.1 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی تولیدکنندگان به‌ازای تولید در داخل کشور، در فصل تابستان ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال قبل 43.2 درصد افزایش دارد.

در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با 60.5 درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم نقطه به نقطه با 10.9 درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» است.

* کاهش نزدیک به ۱۰ درصدی تورم سالانه تولید

در فصل تابستان ۱۴۰۱ درصد تغییرات شاخص قیمت کل تولیدکننده در 4 فصل منتهی به فصل تابستان ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال قبل ٣٩,٩ درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (49.7 درصد)، 9.8 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ‌ازای تولید در داخل کشور، در 4 فصل منتهی به تابستان ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال قبل، 39.9 درصد افزایش دارد.

در این فصل بیشترین تورم سالانه با 58.5 درصد مربوط به گروه «کشاورزی» و کمترین تورم سالانه با ۱۲ درصد مربوط به گروه «تولید، انتقال و توزیع برق» است.

* اقدامات دولت برای کاهش فشار هزینه‌های عرضه

با توجه به اینکه تورم بخش‌های صنعت و معدن روند کاهشی را در فصل تابستان تجربه کرد، می‌توان این انتظار را داشت که تورم مصرف‌کننده در ماه‌های آتی در این بخش‌ها سیر نزولی را تجربه کند.  نکته جالب توجه این است که بررسی روند نرخ تورم تولیدکننده در سال‌هایی که سیاست ارز ترجیحی از سوی دولت قبل اجرا می‌‌شد، نتیجه عکس در پی داشته است به طوری که اختصاص ارز ترجیحی برای کالاهای مشمول نه‌تنها نرخ تورم تولید را کاهش نداده، بلکه موجب افزایش آن نیز شده است. این روند را در اکثر کالاها می‌‌توان مشاهده کرد.

یکی از اقدامات مهم دولت که روی تورم تولیدکننده اثر گذاشت، صفر کردن سود بازرگانی ماشین‌آلات و مواد اولیه تولید در سال جاری است. اقدام دولت گام مهمی در کاهش فشار هزینه‌ای تورم به شمار می‌رود. این اقدام دولت به طور خاص برای مقابله با فشار هزینه‌‌ای ناشی از حذف رانت ارز ۴۲۰۰ تومانی در اردیبهشت‌ سال جاری اتخاذ شد. 

از دیگر اقدامات مهم دولت سیزدهم برای کنترل تورم بویژه از ناحیه تولید، کاهش مالیات تولید از ۲۵ درصد در سال گذشته به ۲۰ درصد در سال جاری است. این اقدام دولت، اثر محسوسی بر هزینه بنگاه‌های تولیدی و کاهش قیمت تمام شده آنها خواهد داشت. البته لازم به یادآوری است کاهش مالیات تولید، یکی از وعده‌های دولت سیزدهم در سال گذشته بود. بر همین اساس دولت وعده داد مالیات تولید را سالانه ۵ درصد کاهش دهد تا در سال ۱۴۰۴ به تنها ۵ درصد کاهش یابد. بر همین مبنا بود که دولت گام اول این برنامه را در سال جاری با کاهش ۵ واحد درصدی مالیات تولید برداشت.

* تداوم کاهش رشد نقدینگی در شهریور

علاوه بر اینکه سیگنال کاهش تورم مصرف‌کننده از سمت افت شاخص تورم تولیدکننده در فصل تابستان صادر شده، انضباط پولی دولت نیز دیگر نشانه‌ای است که نوید افت تب تورم در ماه‌های آتی را می‌دهد.  بر اساس آخرین داده‌های آماری بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان شهریور سال ۱۴۰۱ به ۵۵۹۴ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با پایان اسفندماه سال گذشته 15.8 درصد رشد را ثبت کرده است.

نرخ رشد نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به شهریور ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن 37.5 درصد و در شهریور ۱۴۰۱ نسبت به اسفند ۱۴۰۰ نیز ۱۵.۸ درصد رشد داشت؛ این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به شهریور سال گذشته 40.5 درصد بوده است که حکایت از کاهش آهنگ رشد نقدینگی دارد. اقتصاد بدون رشد نقدینگی، معنایی ندارد و وجود این پدیده در اقتصاد ایران نیز امری غیرقابل انکار و طبیعی است. موضوع مهم اما کمیت و کیفیت نقدینگی است.

مقدار نقدینگی نباید آن‌قدر بالا باشد که نتوان ارتباطی منطقی بین آن و شاخص‌های کلان اقتصادی همچون «نرخ رشد اقتصادی» برقرار کرد.

دولت‌ها همواره سعی می‌کنند رشد نقدینگی را کنترل و آن را به مسیر درست هدایت کنند. هر دولتی که بتواند رشد نقدینگی را کنترل و آن را از روندی قابل قبول برخوردار و به سمت تولید هدایت کند، می‌تواند پیامدهای مثبتی از نظر رشد اقتصادی، افزایش اشتغال و کاهش تورم را برای کشور رقم بزند اما عدم کنترل و هدایت نقدینگی، رشد لجام‌گسیخته تورم را به دنبال دارد.