قائم‌مقام کرسی‌های نظریه‌پردازی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر بناست روایتی از تحول در دوره پیامبر اسلام را دریافت و آن را بررسی و تحلیل و از آن روشی برای تحول جامعه امروزمان پیدا کنیم، بهترین و موثرترین راه، مراجعه به سیر نزول تدریجی قرآن است. به گزارش «وطن‌امروز»، در حاشیه برگزاری شصت‌وچهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب بیروت، جلسه سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و قائم‌مقام کرسی‌های نظریه‌پردازی شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه رسول اعظم جامعه‌المصطفی بیروت برگزار شد. استاد حوزه و دانشگاه در این برنامه بیان کرد: قرآن متنی است که از زمان نزول، نیاز به پرده‌گشایی از ابهاماتش وجود داشت و دانشمندان به تبعیت از پیامبر اکرم(ص) از همان روزهای اول تلاش کردند تا راز نهفته در بسیاری از آیات را کشف کنند و در اختیار دیگران قرار دهند. در طول تاریخ تفسیر، چندین سبک برای تفسیر قرآن پدید آمد. 

وی ادامه داد: ۱۱۴ سوره قرآن که در محضرش هستیم به 3 قسمت تدوین شده‌اند. بعد از حمد، سوره‌های طولانی، بعد از سوره‌های طولانی نیز ۲ دسته سوره‌های متوسط بزرگ‌تر و متوسط کوچک‌تر و سپس سوره‌های مفصلات و سوره‌های کوچک قرار گرفته‌اند. سوره‌های تقسیم شده و تدوین شده به همان ترتیب نزول قرآن نیست و آنچه نازل شده ترتیب دیگری داشته است. مثلا نخستین سوره‌ای که بر پیامبر(ص) نازل شد سوره علق بود و در ادامه سوره‌های قلم، مزمل، مدثر، حمد، مسد، تکویر، اعلی، لیل و... نازل شده‌اند. 

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور در ادامه گفت: سبک تفسیری که بعد از دوره پیامبر(ص) و گردآوری قرآن مشهور شد، از آن به‌عنوان تفسیر بر اساس ترتیب مصحف یاد می‌کنند که از سوره حمد شروع و به سوره ناس ختم می‌شود. نزدیک به 3 قرن پیش، سبک دیگری از تفسیر مطرح شد که آن ‌را تفسیر موضوعی نامیدند. در این تفسیر یک موضوع یا یک عنصر از عناصر اسلامی مانند توحید، معاد، نماز، زکات و... مطرح می‌شود و مفسر آیات مربوط به آنها را جمع‌آوری و تفسیر می‌کند. 

نویسنده و استاد علوم قرآنی با اشاره به تفسیر براساس ترتیب نزول آیات، اظهار کرد: روش سومی که من روی آن اصرار دارم و به نحوی در حدود نزدیک 7۰-60 سال اخیر مطرح شده، تفسیر بر اساس ترتیب نزول است. 

وی افزود: ما وظیفه داریم به‌عنوان طلبه مردم را متحول و تربیت کنیم؛ جامعه الهی بسازیم و ساخت جامعه الهی احتیاج به روش دارد. وظیفه طلاب صرفا این نیست که دین را بشناسند و به دیگران بشناسانند. وظیفه طلاب تحقق دین در عرصه‌ اجتماع است. بین وضعیت مطلوب دینی و وضعیت فعلی‌ دینی جامعه، فاصله معناداری وجود دارد. پیامبر ما وقتی جامعه عرب معاصر خود را تحویل گرفت، به مدد قرآن این جامعه را متحول کرد. خداوند در رابطه با طلبه‌ها فرموده که وظیفه شما است که فقه دین را بیاموزید و به سوی مردم برگردید و مثل پیامبر(ص) آنها را هشدار (انذار) بدهید. پیامبر مردم را هشدار می‌داد، مردم را از خواب بیدار می‌کرد، در مردم حرکت ایجاد می‌کرد و بینش‌های تاریک، گرایش‌های تاریک و رفتارهای تاریک آنها را تغییر می‌داد و آنها را در مسیر مستقیم و نور قرار می‌داد.